Samenvatting: pathologie CWZ en TWZ

Pathologie CWZ en TWZ
THORACAAL:

1. Typische anatomische structuur thoracale wervel
 Zelfde delen als lumbaal
 Corpus ligt hoger en lateraal meer uitgehold
 Fovea costalis = gewrichtsvlak dorsolateraal van de sluitplaat, bedekt met kraakbeen
en vormt de verbinding van de rib met het wervellichaam
 Fovea costalis transversalis = gewrichtsvlak op PT voor tweede verbinding met rib
 Gewrichtsvlak op de facetten:
o Superieur: naar boven, lateraal en achter
o Inferieur: naar onder, mediaal en voor
 T12 = overgang met lumbale wervelzuil
o Corpus maar 2 gewrichtsvlakken: op dorsolaterale deel bovenste sluitplaat
voor gewricht met caput costae
o Facies articularis inferior andere oriëntatie want moet op lumbaal passen:
naar lateraal, voor en iets convex gevormd
 Facetgewrichten: 60° tov horizontale + 20° tov frontale
 Corpus tov PS: regel van drie (cf. Poffyn)
 2 Synoviale gewrichten die met rib articuleren:

o Articulatie capitis costae:
 Tweekamerig synoviaal
= verbindingsplaats rib boven- en onderzijde van 2 wervels
 Lig. Intraarticulare: van rib naar discus
 Lig. Capitis costae radiatum (versterkt gewricht: bovenste, middelste
en onderste bundel)
 Tussen kop rib, discus en corpus

o Articulatie costatransversaris:
 PT
 + tuberculum costae
 3 ligamentaire bundels lig costotransversaria :
- Lig. Costotransversarium
- Lig. Costotransvers laterale
- Lig. Costotransvers superius
 Tussen tuberculum rib en PT van onderliggende wervel

 ROM thv verschillende segmenten WZ: rotatie heeft grootste amplitudo
 Flexie/extensie: principes van bij lumbaal
 Extensie: rek ALL + nucleus naar voor in discus + dichter komen PS en PA
 Flexie: rek PLL + nucleus naar achter in discus (wekedelenremming) + verder komen
PS en PA
 Lateroflexie:
o Concaaf:
 dichterbij komen van de facetgewrichten  beenderige rem
 intercostaalruimte wordt kleiner + chondrocostale hoek van rib tien
wordt kleiner

1

, o Convex:
 verschuiven ene zijde tov andere + spanning op ligamentum
transversarium + facetkapsel  wekedelenrem
 intercostaalruimte wordt groter + chondrocostale hoek van rib tien
wordt groter
o TWZ beweegt mee met de borstkas
 Flexie:
o Alle hoeken worden groter: onderste costale, sternale en chondrocostale
hoek
 Rotatie:
o beweging rondom as die in midden van het corpus ligt  grote torsie thv de
discus (<-> lumbaal want daar meer verschuiving van de discus).
o Torsie zou groter zijn moest er geen bijkomende rem zijn door de ribben.
o Concaviteit van de ribben stijgt homolateraal
o Chondrocostale concaviteit stijgt heterolateraal
o Chondrocostale concaviteit daalt homolateraal
o Costovertebraal: verbinding rib + wervel thv articulatio costotransversalia en
de articulatia capitis costae  functionele eenheid
o Laag in onderste ribben: as verloopt meer sagittaal  verbreding rib
 transversale verbreding (bucket handle)
o Hoog in bovenste ribben: brengt verhogen WZ teweeg + verdiepen borstkas
thv bovenste delen
 ventrodorsale verbreding (pump handle)
m.a.w.: bij heffen ribben zowel dwarse deel onderste ribben + ventrocaudale
as bovenste ribben zal uitzetten.
 Typische innervatie thv thoracale WZ = n. intercostalis: tussen twee ribben tot
helemaal vooraan + splitst in specifieke huidtakken

2. Syndroom van Tietze
 Geïsoleerde en goedaardige zwelling thv de voorzijde van 2 de en 3de costosternale
gewricht: T2-T3 met overeenkomstig costosternale gewricht 2 en 3
 Vroeger: postviraal?
 NU: eerder gevolg van een overdreven extensie-lateroflexie-rotatie van het
desbetreffend thoracaal segment  mechanisch probleem
 (ribrotatie tgv vertebrale fixatie)
 R/: mobilisatie costovertebraal, conservatief met pijnmedicatie, ontstekingsremmers,
inspuiting
 = costosternale disfunctie eerder dan virale aandoening

3. Facettaire dysfunctie
 Ontstaat vaak tgv verkeerde beweging op thoracaal niveau
 Flexie en/of extensie gecombineerd met rotatie-LF
 Mechanisch patroon (soms ook inflammatoire kenmerken)
 Gelokaliseerde pijn op desbetreffend niveau gepaard gaand met gerefereerde pijn
naargelang niveau (paravertebraal in regio facetgewrichten  lokale myalgie en
gerefereerde pijn)
 R/: mobilisatie van het segment


2

,4. Costovertebrale dysfunctie
 Analoog, vaak ademhalingsgebonden pijnklachten bij diepe in- en expiratie, want
ribben bevestigd thv de wervellichamen waardoor deze bewegingen pijn kunnen
veroorzaken
 Gerefereerd patroon naar ventraal
 R/: mobilisatie

Investigaties vaak negatief  botscan – spect/CT: niks te zien op RX/MRI 
scintigrafie/spect/CT doen om hypercaptatie te lokaliseren.
Bij beide pijnresistente pathologieën eventueel naar de pijnkliniek.

5. Groeiziekte: ziekte van Scheuermann
 Groeiziekte van de wervel thv de ventrale zijde van de sluitplaten (meestal 4-6
wervels midthoracaal)
 Centrale defecten: Schmorl impressies-noduli  thv middenste derde van de
sluitplaat
 RX: Vernauwde intervertebrale ruimte met aantasting voorste 3 de van de sluitplaat
van de desbetreffende wervel, onregelmatige omtrek voorste 3 de van aangetaste
wervels, onvoldoende ossificatie, soms destructie van eindplaat
 Geen duidelijke relatie tussen spinale osteochondrose en RX
 Optredend op jeugdige leeftijd
 Voornamelijk interscapulaire dorsalgie en dorsolumbalgie van mechanische aard
 R/: conservatief, spierversterkend, houdingscorrectie, eventueel brace (en operatie
zeer zeldzaam)
 Probleem: thoracale hyperkyfose met verkorting van pectoralisspieren, psoas en
hamstrings als complicatie
 R/: rekkingen PMi en PMa + mobilisaties WZ + spierversterkende oefeningen
thoracale rugstrekkers en scapula-adductoren (rhomboïdeï) + houdingsinstructies
ADL
Sport: geen kyfoserende sporten zoals hockey, roeien, gevechtssporten, maar
wel aan te bevelen: zwemmen (schoolslag)
 Ook vaak manifestatie thv TLO:
o Geen duidelijke kyfose
o Verder verstrijken lumbale lordose
o Flat-back fenomeen = afgevlakte rug
o Vaak vroegtijdige discopathieën
o Behandeling analoog maar minder gunstig dan thoracaal
 houdingscorrectie

6. Discogene aandoeningen
= discus-gerelateerde pathologie
 Slechts 2% echte discale aandoeningen zijn thoracaal
 Thoracaal houdingssyndroom
o Mechanisch pijnsyndroom
o Zitten werk in gekyfoseerde houding
o Druk op PLL en dura met secundaire paravertebrale spierpijn + voorwaartse
verplaatsing van de discus


3

, o Centrale thoracale pijn, toenemend in de loop van de dag, geen NP
 voornamelijk bij zit, geen nachtelijke pijn, tillen van zware gewichten doet
pijn stijgen.
o Klinisch OZ: weinig relevant
o R/: correctie houding, spierversterkend rugstrekkers en rhomboïdeï

 Discusprotrusie/prolaps
o Meestal na trauma, door axiale krachtinwerking (val op stuit, opheffen zwaar
voorwerp met thoracale zuil in flexie)
o Gelokaliseerde paravertebrale pijn voornamelijk na lang zitten of bij
voorovergebogen houdingen, in lig geen problemen
o Zelden uitstraling
o Hoesten en niezen doet klachten toenemen
o Rotatiebeweging vaak pijnlijk (AP bij klinisch onderzoek)
o Uitvoeren actieve anteflexie: pijn stijgt
o Bij voldoende druk: irritatie op n. intercostalis: intercostaal neuralgie (druk
naar posterieur of lateraal)
 DD maligne tumoren (mediasternale of paravertebrale)/zona
 Indien links gelocaliseerd: vaak verwarring met myocard infarct
o Diagnose via CT/MRI
o R/: conservatief: mobilisatie, tractie, spierversterkend rugstrekkers en
scapula adductoren, eventueel thoracale epidurale infiltratie onder scopie

7. Artrosis deformans
 Mechanische klachten
 Secundaire mobiliteitsbeperking met vaak overeenkomstige myalgie 1
 Soms lokale radiculaire pijn tgv foraminale stenose (zeldzaam)
 Vaak gerefereerde pijn naar de hemithorax of naar abdomen

8. Pseudoradiculair
= gerefereerde pijnen vanuit de thoracale WZ of thorax en ingewanden
 Wanneer bepaalde gerelateerde regio’s van de geblokkeerde segmenten pijn geven
in het overeenkomstig myotoom, sclerotoom, viscerotoom, dermatoom
 Somatoviscerale pijnen door thoracale problemen, gerefereerde pijn naar thorax of
abdomen
 De fysiopathologie:
tgv een prikkel in de ingewanden ontstaat via de viscero-afferente vezel een
connectie naar 1 of meerdere RMsegmenten waarbij een viscerale pijn ontstaat.
Vanuit het RMsegment zijn volgende connecties mogelijk:
o Prikkel gaat via de achterhoorn naar de pijnbanen hoog naar de hersenen,
waar subjectief pijngevoel ontstaat. Pijn wordt geprojecteerd thv de
overeenkomstige huidzone van hetzelfde huidsegment = gerefereerde pijn
o Prikkels kunnen thv het RMsegment ook overschakelen naar de
motorneuronen en bijhorend myotoom waardoor op deze manier een
hypertonie ontstaat in de overeenkomstige spieren.


1
Spierpijn

4