Samenvatting: Economie
Contents
Deel 1: Wat is economie ......................................................................................................................... 4
1. Economie als wetenschap.......................................................................................................... 4
1.1. Onderwerp en invalshoek ................................................................................................. 4
1.2. De positieve wetenschap van de keuze ............................................................................ 4
1.3. De normatieve wetenschap van evaluatie en beleid ........................................................ 5
2. Onze economie in perspectief ................................................................................................... 5
2.1. Wat is welvaart en waar komt ze vandaan? ............................................................................ 5
2.2. Welvaart en economische groei ....................................................................................... 6
2.3. Productiviteit als motor van onze welvaart ...................................................................... 7
Deel 2: Marktwerking ........................................................................................................................... 10
3. Vraag en aanbod ...................................................................................................................... 10
3.1 De ideale markt ....................................................................................................................... 10
3.2 De vraag als uitdrukking van bereidheid tot betalen .............................................................. 11
3.3 Het aanbod als uitdrukking van marginale kosten ................................................................. 14
3.4 Prijsvorming ............................................................................................................................ 16
4. Schokken en elasticiteiten ....................................................................................................... 17
4.1 Schokken in vraag en aanbod ................................................................................................. 17
4.2 De eigen prijselasticiteit .......................................................................................................... 17
4.2 De eigen prijselasticiteit .......................................................................................................... 20
4.3 De inkomenselasticiteit ........................................................................................................... 23
4.4 De kruiselingse prijselasticiteit................................................................................................ 23
5. Speltheorie en marktwerking .................................................................................................. 24
5.1 Het gevangenendilemma ........................................................................................................ 24
5.2 Coördinatiespelen ................................................................................................................... 26
5.3 Speltheorie en marktwerking ................................................................................................. 27
5.4 Bindende afspraken, sociale normen en overheidsinterventie .............................................. 27
11. Overheidsinterventie .................................................................................................................. 28
11.1 Niet-marktconforme interventies: prijs-en hoeveelheidsregulering .................................... 28
11.2 Marktconforme interventies: belastingen en subsidies ....................................................... 30
8. Ondernemingen op outputmarkten ............................................................................................. 35
8.1 Waarom zijn ondernemingen zo verschillend?....................................................................... 35
8.2 Winstmaximalisatie ................................................................................................................. 35
8.3 Het aanbod van competitieve ondernemingen ...................................................................... 40
1
, 8.4 Maximaliseren ondernemingen hun winst? ........................................................................... 42
10. De markt: goed of slecht? ........................................................................................................... 45
9. ondernemingen op factormarkten ............................................................................................... 54
9.1 Productie ................................................................................................................................. 54
9.2 Kosten op lange termijn .......................................................................................................... 58
Deel 5: Marktproblemen....................................................................................................................... 61
12. Onvolmaakte mededinging + stukje H10 .................................................................................... 61
12.1 Marktmacht definitie en oorzaken ....................................................................................... 62
12.1.1. technologische belemmeringen ................................................................................. 62
12.1.2. Wettelijke belemmeringen ......................................................................................... 64
12.1.3. Strategische belemmeringen: doet de onderneming zelf .......................................... 64
12.2. Monopolie ........................................................................................................................... 64
12.2.1. De outputkeuze in geval van uniforme prijzen ........................................................... 65
12.2.2. Monopolie vs volmaakte mededinging....................................................................... 65
12.3. Perfecte prijsdiscriminatie ................................................................................................... 66
12.3.1. Perfecte prijsdiscriminatie .......................................................................................... 66
12.3.2. Prijsdiscriminatie door marktsegmentatie....................................................................... 66
12.3.3. Prijsdiscriminatie door zelfselectie ............................................................................. 67
13. Publieke goederen en externe effecten .............................................................................. 68
13.1. Publieke goederen ............................................................................................................... 68
13.2. Externe effecten ................................................................................................................... 71
13.3. Uitstootnormen............................................................................................................... 73
H15: Verdeling en herverdeling ........................................................................................................ 79
15.1. Verdeling .............................................................................................................................. 79
15.2 Herverdeling.............................................................................................................................. 84
Macro-economie................................................................................................................................... 92
Deel 7: De bouwstenen van de macro-economische analyse .............................................................. 92
H17: De nationale rekeningen .......................................................................................................... 92
17.1. Waarde van de productie: een voorbeeld ........................................................................... 92
17.2. Het bruto binnenlands product ........................................................................................... 92
17.3. De betalingsbalans ............................................................................................................... 96
17.4. Het nationaal inkomen......................................................................................................... 98
5. Sparen en investeren in een open economie ........................................................................ 101
H18: Het bbp als maatstaf van de economische activiteit ............................................................. 104
18.1. Nominaal en reeël bbp....................................................................................................... 104
18.4. Groeicijfers als bril op wereld en geschiedenis.................................................................. 107
2
, 18.6. Inflatie en nominale groei .................................................................................................. 110
18.7 Groei van het bbp en welvaart ........................................................................................... 111
H19: Geld en het bankwezen .............................................................................................................. 113
0.1 De slotwaarde en de actuele waarde (zie H20) ........................................................................ 113
0.2 De obligatiemarkt en de aandelenmarkt .................................................................................. 115
19.1 Functies van geld..................................................................................................................... 117
19.1.1. Geld als waardemeter of rekeneenheid ......................................................................... 117
19.1.2. Geld als algemeen aanvaard ruilmiddel.......................................................................... 117
19.2 Van goud naar bankbiljetten en deposito’s ............................................................................ 118
19.2.1 Van goud naar chartaal geld ........................................................................................... 118
19.2.2 Van chartaal (bankbiljetten, euro's) naar giraal (wat op je rekening staat en waarmee je
betalingen gaat uitvoeren) geld .................................................................................................. 120
19.2.3 De geldhoeveelheid: M1, M2 (niks), M3.......................................................................... 121
19.2.4 Cryptomunten .................................................................................................................. 122
19.3 het geldaanbod en de basismechanismen voor geldcreatie .................................................. 123
19.3.1 Het aanbod van geld: het basismechanisme ................................................................... 123
19.3.2 De rol van de centrale bank: het aanbod van basisgeld .................................................. 123
19.3.4. Het aanbod van geld ....................................................................................................... 126
19.4.1 De transactievraag naar geld ........................................................................................... 127
19.4.2 De vermogensvraag naar geld ......................................................................................... 129
19.4.3 Een analytische uitdrukking voor de geldvraag ............................................................... 129
19.5 Het evenwicht tussen geldvraag en geldaanbod .................................................................... 130
19.6 Reële rente en nominale rente ............................................................................................... 131
H24: De vraagzijde en de reële sfeer .................................................................................................. 132
24.1 Evenwicht op korte, middellange en lange termijn (definities aggregatieve vraag en
aggregatieve aanbod) ..................................................................................................................... 132
24.2 De goederenmarkt op korte termijn: uitgangspunten ........................................................... 132
24.3 Een gesloten economie zonder overheid met exogene investeringen .................................. 132
24.3.1. De private consumptie ................................................................................................... 133
24.3.2 De structurele vorm van het economische model .......................................................... 136
24.3.3 Comparatieve statica ....................................................................................................... 138
4. Een gesloten economie met overheid met exogene* investeringen (enkel slides) ................... 140
4.1 De aggregatieve vraag in een gesloten economie met overheid ......................................... 140
5) Een open economie (enkel slides) ......................................................................................... 142
5.1 De aggregatieve vraag voor een open economie ................................................................. 142
5.2 Het structurele model voor een open economie ................................................................. 142
3
, 5.3 De multiplicatoren voor een open economie ....................................................................... 143
25. Het IS-LM-(BP)-model ............................................................................................................... 143
25.1 Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer .......................................................... 143
25.2. De IS-curve ......................................................................................................................... 150
25.3. De LM-curve: Vloeit voort uit geldmarkt ........................................................................... 151
25. 4. Het evenwicht in het IS-LM-schema ................................................................................. 153
+ Toepassingen (OneNote) ......................................................................................................... 157
23. De wisselkoers, internationaal kapitaalverkeer en netto-export ............................................. 157
23.1 Enkele begrippen ................................................................................................................ 157
23.2 De prijsvorming op de wisselmarkten ................................................................................ 158
23.3 Factoren die de prijsvorming beïnvloeden ......................................................................... 159
Micro-economie
Deel 1: Wat is economie
1. Economie als wetenschap
1.1. Onderwerp en invalshoek
Definitie: Economie is de wetenschap die de samenleving bestudeert als het samenspel van de
keuzes van mensen en die uitkomsten van dit samenspel evalueert in termen van welvaart em,
indien nodig, beleidsvoorstellen doet ter bijsturing
Bestudeert menselijk gedrag
Niet het onderwerp maar de invalshoek bepaald de essentie van economie
1.2. De positieve wetenschap van de keuze
1.2.1. Economische agenten en hun activiteiten
Economische agenten: personen en instellingen die beslissingen nemen betreffende economische
activiteiten
5 soorten: gezinnen, financiële instellingen, ondernemingen, overheid en het buitenland
Micro-economie: individu centraal
1.2.2. Het rationele-keuzemodel
Iedereen probeert binnen de eigen mogelijkheden voor zichzelf het beste resultaat te bereiken =
homo economicus
Rationele keuzemodel legt uit waarom de rijen bij de kassa’s ongeveer even lang zijn
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper iseleisje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,16. Je zit daarna nergens aan vast.