Dit document is een samenvatting van het gastcollege van Ann De Buck omtrent het boekje 'From Empathy to Moral Judgment - Test of Moral Foundations Theory'. De gastles geeft eigenlijk een mooie samenvatting van het boekje. De les ging redelijk snel. Mijn lesnotities zijn aangevuld met audio-opname ...
From empathy to moral judgement – a test of moral
foundations theory
Centrale onderzoeksvraag
Wat zijn de relaties tussen empathie, morele intuïties, morele emoties en moreel oordeel in de context van
verschillende vormen van normovertredingen?
Waarom hebben we een evolutionair perspectief nodig?
Geeft meer volledige analyse van sociaal gedrag op 2 niveaus
o Ultieme niveau
o Proximale niveau
Ultieme niveau: waarom-vraag
o Waarom is gedrag geëvolueerd over generaties?
o Richt zich op de functie van gedrag
o Vb. Conformiteit aan de groepsnormen vermindert risico op sociale uitsluiting
Proximale niveau: hoe-vraag
o Hoe is het gedrag geëvolueerd?
o Richt zich op de psychologische mechanismen die gedrag mogelijk maken
o Vb. Emoties dragen ertoe bij om normconformiteit als passen gedrag te zien
Schuldig voelen over gedrag = motivatie om gedrag goed te maken
Hoe weten we wat we weten?
Er zijn geen fossielen van gedrag we kunnen de psychologie niet bestuderen
Hoe kunnen we de theorieën op hun waarde evolueren?
o Adoptieonderzoek
o Geneticaonderzoek effect op genen en omgeving proberen te onderscheiden van elkaar
o Tweelingonderzoek
o Wiskundige modellen (logaritmen, computerprogramma’s)
o Paleo-ontologisch onderzoek
Moreel oordeel in de context van vier vormen van normovertredingen
Niet alleen strafbare zaken
Aard/emotie kan verschillen (sterkte van effect)
MAAR globale tendensen zijn hetzelfde
Vier vormen van normovertreding
o Diefstal
o Breken van een belofte
o Bestraffen van een free-rider
o Concensuele sibling-incest
DIEFSTAL
Respect voor privé bezit is een belangrijke norm in de samenleving
o DUS diefstal is een overtreding van de norm
Wordt wereldwijd bestraft
Ernstig probleem schade voor slachtoffer
Winkeldiefstal zware druk op het strafrechtelijke en commerciële apparaat
BELOFTEN NIET NAKOMEN / VALSSPELEN
Mensen hebben een sterk gevoel voor eerlijkheid rechtvaardigheidsgevoel
Onze voorouders hebben moeten leren om samen te werken
In stand houden van groepscohesie
We gedragen ons vaak naar onze beloftes we willen vertrouwbaar zijn
Reactie op niet nakoming minachting, wantrouwen
,BESTRAFFEN VAN EEN FREE-RIDER (GROEPSWERK)
Van nature hebben we neiging om andere te straffen als die de regels overtreed WANT we hebben een sterke
druk om de groepsnormen te respecteren
Komt overal ter wereld voor
Derde persoons bestraffing via formele instanties
Geen modern fenomeen oud principe
Strenge straffen: doodstraf
Mensen zijn bereid om kosten te maken om normovertreders te bestraffen
Dubbel middel tweesnijdend zwaard
o Geeft uiting aan rechtvaardigingsgevoel
o Heft in eigen handen nemen = wraak, vergelding cyclus van geweld
CONSENSUELE INCEST (VOLWASSENEN)
Wereldwijd sterk taboe MAAR culturele verschillen
Kinderen die samen opgroeien ontwikkelen vanzelf een afkeer voor seksuele relaties met elkaar
Nadelig: verlaagt de reproductieve fitness van het individu
Ernstige morele overtreding
Sterke afkeer OOK AL is er instemming en OOK AL is er geen schade
DISTALE VS PROXIMALE VARIABELEN
Distale variabele
o Kenmerken met evolutionaire oorsprong – gevormd door sociaal leren en ontwikkeling in de loop van
de levensgeschiedenis
o = achtergrondkenmerk
Proximale variabele
o Context-specifieke kenmerken – die tussen die distale kenmerken en de uitkomstvariabele staan (vb.
morele emotie: schuld – boosheid – afkeer)
o = Intermediair
Empathie
Distale variabele
Evolutionair perspectief op empathie
levenswerk: Frans De Waal onderzoek chimpansees en bonobo’s
Empathie zit diep geworteld in evolutionaire geschiedenis
Die belangrijke functies:
o Stimuleren van ouderzorg
Signalen van jonge dieren begrijpen + gepast reageren
Versterking emotionele band
o Vergroot overlevingskansen + voortplanting wederzijds voordeel/relatie
Elkaar beter begrijpen
o Gaat van klein niveau naar groter niveau groepscohesie
Relaties worden versterkt
, Definitie van empathie
Niet eenvoudig om definitie aan empathie te geven
Veel wetenschappers doen onderzoek
Empathie is multidimensionaal -> minstens twee
o Affectief: leed van ander voelen
o Cognitief: vermogen om te begrijpen wat
ander voelt zich verplaatsen naar
perspectief van de ander
o Welke dimensie is het belangrijkste?
beiden zijn nodig om vast te stellen wat
iemand denkt of voelt
Bereidheid is nodig samen met de twee dimensies om passend te reageren
Empathie – een tweesnijdend zwaard
Empathie kan selectief zijn
o Eerder empathie voor mooie mensen
o Eerder voor mensen die dicht bij ons staan
o Kan niet voor cijfers (niet voor iedereen, slechts weinig mensen)
Parochiaal
o Moeilijk om empathie te hebben voor mensen met andere ideeën dan jij
o Voorkeur voor leden van de eigen groep
Flexibel
o Je kan je empathie reguleren
o Kiezen waar je aandacht aan heeft
Morele intuïties
Distale variabele
Morele Fundamenten Theorie
Op welke manier vormen mensen een vooroordeel?
Morele oordelen zijn intuïtief
o We oordelen snel
o We weten direct wat goed of slecht is
Onderzoek
o Scenario’s voorleggen aan proefpersonen
o Is dit goed of fout?
Hypothetisch verhaal: vb. broer-zus insect “Julie en Mark, broer en zus, gaan samen op reis
naar Frankrijk. Op een nacht slapen ze samen in een tentje op het strand. Ze besluiten dat
het wel leuk zou zijn om seks te hebben. In elk geval zou het voor beiden een nieuwe
ervaring zijn. Julie is aan de pil, en Mark gebruikt een condoom, om het veilig te houden. Ze
genieten er allebei van maar besluiten het bij deze ene keer te houden. Ze vertellen het aan
niemand en beschouwen deze nacht als hun speciale geheim waardoor ze zich nog sterker
met elkaar verbonden voelen.”
Resultaten onderzoek: velen keuren het scenario af maar kunnen niet antwoorden
op de waaromvraag
o Ze hebben geen argumentatie
o Maar ze vinden het fout dat zegt hun intuïtie en hun emoties
Moral Dumbfounding – Jonathan Haidt
o = iemand voelt dat het moreel verkeerd is maar kan er geen rationeel
argument aan koppelen
‘Our moral intuitions are like an elephant and a rider’
o Olifant = emoties sterke kant
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilonamasselis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
