• Sensatie = ontvangen v signalen + transformatie
o Prikkels (foton, drukgolf) uit omgeving opvangen door recept
o Omzetten v fysisch naar elektr sign
• Perceptie = selecteren, organiseren + interpreteren vd info
o Van zelfde info kan ieder individu en afh v context andere perceptie hebben!!
o Persoonlijk + individueel!!
• Motorische output = interactie met omgeving
WERKING V HERSENEN BESTUDEREN:
Cel theorie = basiseenheid v levende organisme is de cel : functie v cel geeft info over functie orgaan
Makkelijk toe te passen op # organen maar NIET de hersenen
• Vroeger: hersenen = retilicum = netwerk van hersencellen en geen individuele cellen
• Golgi kleuring: # cellagen weergeven + zien dat dit wel indiv cellen zijn (synapsen)
Neuron doctrine = neuronen zijn anat + fysiolog basiseenh v ZS: hersenen = elektr activ neuronen
• Begrijpen samenhang gedrag + neuron = complex !
• Reductionisme : kan gedrag begrepen worden door kennis v 1 of enkele neuronen?
• Rol v andere celtypes
Werking hersenen:
• Intrinsieke eig v neuronen : moleculair, elektr, morfologisch = functionele eig
• Schakelingen v neuronen met :
o Periferie = receptor – epithelen (huid)
o Effectororganen (spieren, klieren)
o Andere neuronen : belang v netwerken en connecties tss hersengebieden
,Connectoom in kaart brengen: (connectoom humaan project)
• Bedrading is uniek voor zoogdieren
• Enkel C.Elegans is volledig connectoom in kaart gebracht (300tal neuronen)
• In kaart brengen vd belangrijkste neuronen + verbindingen v gezonde + zieke personen
o Vergelijken v gezonde pers met zieke pers
o Afwijkingen voorspellen en eventueel voorkomen (gebruiken als biomarkers)
o Diagnoses v hersenaandoeningen obv afwijkend netwerk + gerichte therapie
GLIACELLEN:
Glia = lijm : oorspronkelijk dacht men dat deze gwn struct vormden waarop neuronen lagen
Hebben belangrijke ondersteunde rol aan neuronen:
• Astrocyten : energiemetabolisme + regulatie werking synapsen
o Communicatie door astrocyten door Ca golven
• Oligondrocyten (shwancellen in PZS) : geleiding AP door myelineschede
• Microglia (MF) : immuunrespons
• Ependymcellen : productie hersenvocht
COMPLEXITEIT HERSENEN:
Relatie tss struct + functie vd hersenen veel complexer dan bij andere organen:
• Enorm struct + functionele diversiteit: veel meer celtypes
o 100miljard neuronen + 10x meer gliacellen
o > 100 # types neuronen/gliacellen
o Elk tot 1000 connecties met elkaar
• Veel niveaus in organisatie vd hersenen : belang v studie op meerdere organisatieniv
o Systeem – map – netwerk – individ neuron – synaps – moleculen aan synaps
o Op al die niveaus kan storing zijn dat zorgt voor bepaald ziektebeeld of bepaalde combi
• Oorzaak-gevolg onduidelijk
o Algemene theorie v gen – structuur – functie NIET in hersenen
o Bepaalde cognitieve of gedragsaspecten knn verklaard worden adhv eig + verbindingen
neuronen (waarneming kleur)
o Maar wat is link tss werking neuron en iemand zijn karaktertrekken?
,NEUROANATOMIE:
Hersenen zoogdieren hebben zelfde opbouw:
• Kleine dieren = glad oppervlak = lissencephalic
• Grote dieren = windingen (gyri) + groeven (sulci) = gyrencephalic
o Sulcus heeft 2 banken + 1 fundus
Structuren CZS = hersenen + RM
• Hersenen = cerebrum (grote hers) + cerebellum (kleine) + hersenstam
o Hemisferen cerebrum ontvangt sensaties en controleert beweging contralaterale kant
o Hemisferen cerebellum: controleren beweging ipsilaterale kant
o Grijze stof = cellichamen = buiten <-> witte stof = axonen = binnen
• Hersenstam = meest primitieve en vitale deel = middenhersenen + pons + medulla
o Doorsturen info v grote hers naar kleine hers + RM en vice verasa
o Regulatie vitale systemen (ademhaling, temp, bewustzijn)
• Ruggenmerg:
o Info binnen via sens neuron naar hersenen terug via motorneuron naar effector
o Afferente neuronen = dorsale wortel <-> efferente neuronen = ventrale wortel
o Grijze stof = cellichamen = binnen <-> witte stof = axonen = buiten
• Occipitale lob = vanachter = verwerkt vooral visuele info
• Parietale lob = wandlob = achter de centrale sulcus
• Frontale lob = voorhoofdslob = voor de centrale sulcus
• Temporale lob = slaaplob = aan zijkant
Brodmann: opdeling v neocortex adhv verschillen in cytoarchitectonie
• Gebieden met # architectuur hebben ook # functies
• Bv. motor cortex, premotor cortex, gebied v Broca, …
Corpus callosum = hersenbalk = dikke witte stof verbinding die links en rechts doet communiceren
Cerebellum = kleine hers = ook uit hemisferen, hersenlobben,…
Thalamus = struct bovenop middenhersenen = poort
• Alle sens syst behalve reuk sturen info 1st via station in thalamus vooraleer in hersenschors
• Regulatie + selectie sens + motor info
o Bevat l nuclei die specifiek visuele, auditieve,… info doorgeven + intern verwerken
• Ook regulatie v bewustzijn, slaap, alertheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellaherroelen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.