Samenvatting
Samenvatting recht en criminologie
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Goede samenvatting van het vak recht en criminologie. Behaalde 15/20
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 101 pagina's
Voorbeeld 4 van de 101 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
RECHT EN CRIMINOLOGIEINLEIDING
Als criminoloog kom je steevast in contact met het recht en in het bijzonder het strafrecht en zijn
actoren (politie, parket, rechters, gevangenissen, enz.). Daarom ook dat criminologen kennis en
inzicht moeten verwerven in het recht en in het bijzonder het strafrecht, de strafrechtsbedeling en
zijn actoren.
STRAFRECHT IS PUBLIEK RECHT (OVERHEIDSRECHT)EN GEEN PRIVAAT RECHT
PUBLIEK RECHT: VERTICAAL
Kenmerkend hieraan: regelt de verhouding tussen overheid en burgers,
verticale verhouding
Waarom heeft overheid zoveel macht? Moeten het algemeen belang
dienen. Mogen dus binnendringen op het privéleven van burgers indien
dit het algemeen belang dient (bv. lockdown).
Bv: mag de overheid je 20 jaar van je vrijheid beroven? Ja, als dit het
algemeen belang dient, indien je dus een gevaar bent voor de maatschappij.
Hieronder valt ook fiscaal recht, Grond wettlijk recht, bestuursrecht
Strafrecht is publiek recht; kan geen overeenkomst of contract komen die het strafrecht zou willen
afschaffen
PRIVAAT RECHT: HORIZONTAAL
Privaat recht: regelt de verhoudingen tussen de burgers onderling. Het recht gaat hierover private
belangen
vb. zelf prijzen afspreken om iets te verkopen zoals een fiets, je spreekt af met je vriendin dat je deze
wilt verkopen en normaal is deze 500 euro maar je verkoopt voor 100 euro
Privaat recht is een aanvullend recht: wanneer er conflicten optreden kan iemand nog steeds naar
een burgerlijke rechter stappen
Hieronder valt ook burgerlijk recht, contractenrecht, verzekeringsrecht
1
, CASUSSEN
DE KANNIBAAL VAN ROTENBERG
Iemand die geïnteresseerd is in kannibalisme, komt iemand tegen die depressief is en dood wil. Zij
komen overeen dat de kannibaal de andere man mag doden en opeten, werd vastgelegd etc.
Man haalt dit aan tijdens het proces, maar je kan niet toestemmen met vermoord te worden, omdat
strafrecht publiek recht is en dit als misdrijf erin staat.
SANDA DIA
Sanda Dia heeft bijvoorbeeld ingestemd met het meedoen aan de doop, maar je kan niet instemmen
dat het dus niet uitmaakt dat je gefolterd, uitgedroogd of dergelijke zou worden => zijn
strafrechtelijk vastgestelde strafbare kwesties en kan je als persoon niet aan ontkomen
BART DE PAUW
De slachtoffers wouden oorspronkelijk niet dat het in de media kwam, gewoon onderling was goed
voor hun. Het is zo dat vanaf het parket op de hoogte is van de feiten, dan is de beslissing bij het OM,
om bv. een rechter er laten tussenkomen en niet achter gesloten deuren af te handelen ook al zegt
iedereen van de slachtoffers dat ze dat niet willen.
TWEE TAKKEN VAN HET PUBLIEKRECHT
Materieel strafrecht Formeel strafrecht
- De inhoud/materie van het strafrecht, waarover - Alles wat te maken met de procedurele regels
handelt het strafrecht? - Formeel strafrecht zorgt ervoor dat het materiële
- Welke gedragingen worden strafbaar gesteld en in de praktijk kan geoperationaliseerd
welke straffen staan daarop? - Formeel betreft dus de strikte spelregels voor het
- Ook beginselen zoals strafrechtelijke recht te operationaliseren
verantwoordelijkheid, poging, deelneming etc.
Bv. Hoe mag bewijs verzameld worden? Wie dat mag
doen? Wie mag straf vorderen? …
MATERIEEL STRAFRECHT
Materieel strafrecht is bedoeld voor iedereen
- De regels die niet overtreden mogen worden gelden voor iedereen (inclusief ministers,
politie etc.)
- Sanctie van het niet nakomen: een straf
FORMEEL STRAFRECHT
2
, Formeel strafrecht: vooral bedoeld voor de actoren van de overheid
- Voor zij die het materieel strafrecht moeten operationaliseren
- Die regels zijn er om te beletten dat de overheid eender wat kan doen met de burgers om
misdrijven te kunnen opsporen etc.
Bv. overheid mag niet in alle huizen camera’s installeren om te controleren dat er geen misdrijven
worden gepleegd. => Zeer veel onschuldige burgers onderwerpen aan een zeer ingrijpende controle
(schendt recht op privéleven zonder dat dit nodig is)
- Sanctie als actoren deze regels niet volgen (niet altijd een sanctie): rechter zal dit
behandelen als onrechtmatig bewijs of iets nietig verklaren
STRAFRECHT MOET LEGAAL ZIJN
Rechtsreeks verbonden met het publieke karakter, de regels die worden opgelegd om de verhouding
burger en overheid te regelen, blijkt uit het beginsel waar strafrecht op rust:
- HET LEGALITEITSBEGINSEL (nulla poena sine lege) : moet in wet omschreven zijn, anders kan
er niet gestraft worden => burger is in principe vrij. Burger mag doen wat die wil, behalve als
het in de wet staat dat het niet mag
WAT IS STRAFBAAR GEDRAG
Menselijk gedrag dat we stellen is in principe vrij van dat
strafrecht. Door sociale normen weet je wel wat afwijkend
gedrag is en wat niet; maar afwijkend is niet perse
strafbaar
Strafrecht is niet altijd nodig om normconform gedrag af
te dwingen. Deel van dat afwijkend gedrag is echter ook
onwettig en slechts een deel van dat afwijkend onwettig
gedrag valt onder het domein van strafbaar gedrag =>
straf aan gebonden
Gedrag wordt gereguleerd door sociale normen. Deel
van die sociale normen zit in de rechtsregels
gebonden. Beperkt deel van het gedrag wordt
uitdrukkelijk geviseerd door de STRAFrechtsregels.
Het is dus niet zo dat we in een samenleving zitten
dat door het strafrecht bepaald word; de burger is
nog steeds vrij.
RELATIE SOCIALE NORMEN/REGELS EN (STRAF)RECHTSNORMEN/REGELS
3
, - Een rechtsnorm is niet altijd een sociale norm…
- Een sociale norm is niet altijd een rechtsnorm…
- Een rechtsnorm is niet altijd een strafrechtsnorm…
- Kenmerkend aan een strafrechtsnorm is dat de overtreding van de rechtsnorm aanleiding
geeft tot een negatieve reactie (= STRAF)
STRAFRECHT IS NORMHANDHAVEND RECHT
Geen opsomming van de normen die beschermd worden (kunnen tussen de lijnen gelezen worden;
impliciet)
Waarom staat er niet slechts dat je een bepaalde gedraging niet mag doen
(bv. Je moet veilig rijden, je mag niet doden, je mag niet stelen); men gaat
dus duidelijk in ded strafwet omschrijven hoeveel je overal max. mag rijden
etc. Duidelijke, expliciete omschreven regels waarachter een norm zit die
impliciet aanwezig is. Want als je alleen veilig rijden zou zeggen, weet je niet
wat iedereen daar onder verstaat, iemand gaat daar 50 onder verstaan, een
ander 120, nog iemand anders 90. Ze gaan een max aantal schrijven, zodat
er een norm is die erachter zit.
DEFINITIE MISDRIJF
Misdrijf bestaat uit 3 belangrijke componenten. Er is slechts
sprake van een misdrijf wanneer het gaat over een (schuldig)
gedrag of verzuim (wetens en willens), waar de wet een straf op
voorziet. Dat bevestigd de bescherming van de burger tegen
willekeur van de overheid
VIER BELANGRIJKSTE GEVOLGEN VAN HET LEGALITEITSBEGINSEL
NIET RETRO-ACTIVITEIT VAN DE STRAFWET
Er is nooit terugwerkende kracht die de strafwet kan uitvoeren. Wijst op de nood aan
rechtszekerheid; je moet kunnen weten welk gedrag strafbaar is. Strafwet werkt alleen naar de
toekomst toe.
WETGEVENDE MACHT BESLIST
Wetgevende macht maakt de wet; bepaalt de strafbaarstellingen, welke straffen erop staan en
welke procedures moeten genomen worden => parlement doet dit!
Rechterlijke macht: moeten nagaan of de gedragingen die strafbaar gesteld zijn bewezen kunnen
worden of niet, maar maken zelf niet uit welke gedragingen wel of niet strafbaar zijn: verbod op
analoge interpretatie.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VubstudentE1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,06. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50155 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen