Samenvatting

Samenvatting leerpsychologie - functieleer deel 2 - P0M02a (2e BA psychologie)

1 keer verkocht

Vak
Functieleer (P0M02A)

Instelling
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Dit is een samenvatting van het deel 'leerpsychologie' van functieleer deel 2. De samenvatting bevat alle info vanuit de PowerPoints, lesnotities en extra mondelinge toelichting uit de hoorcolleges. Verduidelijkende afbeeldingen zijn aanwezig waar dit zinvol is.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 46 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 19 december 2024
Aantal pagina's 46
Geschreven in 2024/2025
Type Samenvatting

Leerpsychologie
Hoofdstuk 1 – Basisconcepten & definities:
Leren in “leerpsychologie” (<-> algemeen gebruik: schools leren, vaardigheid
onder de knie krijgen):

 Niet enkel “intentioneel”, “bewust”, “expliciet” leren, OOK incidenteel,
niet-bewust, impliciet
 Angstig leren zijn voor honden
 Sound van Coldplay leren herkennen
 Je weg in Leuven leren kennen
 Niet enkel leren bij mensen, OOK leren bij alle andere diersoorten
 Vaak duiven/knaagdieren onderzocht
 Evidentie voor leren én voor gelijkaardigheid van de onderliggende
mechanismen
 Niet enkel “gesofisticeerde”, OOK “basale vaardigheden”:
 Gezichten, stemmen leren herkennen
 Coördinatie bewegingen of beweging/perceptie bij acties (bv. fietsen,
stappen, paardrijden)
 Telefoon leren opnemen bij rinkelen, trui aan als je het koud hebt, ...
 Niet enkel leren “doen”, maar OOK leren “niet te doen”
 Leren zwijgen (= niet babbelen) in hoorcollege
 Leren stilzitten (= niet bewegen) bij tandarts
 Niet enkel motorisch-perceptueel-cognitief, OOK emotioneel-affectief leren
 Vrees voor spinnen, liften, besmetting,…
 Koffie/broccoli / … leren lekker vinden
 Niet enkel bij kinderen/jongeren, maar het hele leven door  … want
steeds opnieuw veranderende omgevingscontingenties, dus aanpassen is
nodig

Definitie van “leren”:

 hét middel waardoor dieren hun gedrag duurzaam wijzigen, met als doel
een betere afstemming op (veranderingen in) de leefwereld
(gedragsmatige/neuronale “plasticiteit”)
 wordt geïdentificeerd door een gedragsverandering (in bepaalde situatie)
 vb. toename of afname van bepaald gedrag
 Opm. Niet elke gedragsverandering impliceert leren (vb. maturatie,
vermoeidheid, evolutie...)

,WANT “leren” =een relatief duurzame gedragsverandering

 Vb. niet duurzame gedragsveranderingen: verandering door
vermoeidheid, verandering door hormonen/gemoedstoestand,
veranderingen door veranderlijke omgeving

“leren” =een relatief duurzame gedragsverandering veroorzaakt door specifieke
ervaringen

 Vb. andere oorzaken van een duurzame gedragsverandering:
fysieke/fysiologische/neuronale maturatie (want niet veroorzaakt door
ervaringen)
 MAAR: soms interacties, onderscheid niet steeds even duidelijk… Vb.
zangpatroon zangvogels (noodzakelijke blootstelling aan ander gezang
om te kunnen --> interactie ervaring en maturatie) / visueel systeem
katten (blootstelling aan prikkels noodzakelijk om te kunnen 
interactie ervaringen en maturatie)

“Leren” veronderstelt oefening of ervaring(en) die specifiek in verband staan
met het geleerde gedrag (<-> maturatie)

 Ervaring/oefening bij leren kan variëren van éénmalig (“one-trial
learning”, bv. hete kachel vermijden) tot erg veel (bv. solist viool
worden), maar is hoe dan ook noodzakelijk om van “leren” te kunnen
spreken

Gedragsveranderingen veroorzaakt door leren zijn relatief specifiek/beperkt tot
het geleerde gedrag (<-> effecten maturatie)

 Maar: wel zekere mate van “generalisatie” van het geleerde gedrag
mogelijk naar gelijkaardige situaties/gedragingen !

Leren ≠ gedragsverandering door evolutie:

 Duurzame (gedrags-)verandering over generaties = ook adaptieve
aanpassingen als reactie op veranderingen in de omgeving…  Maar!
gebeurt niet binnen individueel leven (en dus ≠ leren)

“Leren” = relatief duurzame verandering in gedragspotentieel:

 Leren ≠ performantie
 Performantie (dus de gedragsverandering) is functie van motivatie &
stimuluscondities & het “geleerde”
 Afwezigheid gedragsverandering ≠ afwezigheid leren!!!
 “Behaviorally silent learning”  Bv. doolhofleren ratten met/zonder
reward
 Rat aan begin doolhof, aan uiteinde doolhof beloning  na
verschillende dagen, rat komt steeds sneller bij beloning = rat leert
weg doorheen doolhof

,  Rat aan begin doolhof, geen beloning aan uiteinde doolhof  na
verschillende dagen, rat heeft zeer wisselvallige tijd om tot uiteinde te
komen = lijkt niet leren
 MAAR als volgende dagen wel beloning  rat leert veel sneller 
DUS rat had wel al iets geleerd

Verschillende niveaus om “leren” te analyseren

 Volledig organisme  gedragsmatig (functieleer)
 Neuronale circuits & neurotransmittoren  neuronale
systemen/netwerken
 Individuele neuronen & synapsen  moleculair & cellulair

DUS definitie « leren » :

“Leren is een relatief duurzame verandering in het potentieel om een bepaald
gedrag te stellen, die toe te schrijven is aan ervaring met gebeurtenissen in de
omgeving die specifiek gerelateerd zijn aan dat gedrag”

3 fundamentele types van “ervaring”:

 Ervaring met een stimulus/prikkel/gebeurtenis “op zich” [S] 
habituatie/sensitisatie
 Ervaring met relatie tussen twee stimuli/gebeurtenissen [S1-S2] 
klassieke/Pavloviaanse conditionering (leren dat 2 stimuli samen
voorkomen vb. rook en vuur)
 Ervaring met relatie tussen gedrag en consequente gebeurtenis in
omgeving [R-S]  operante conditionering (vb. trui aandoen als het koud
is helpt)

Naturalistische vs. Experimentele observaties:

 Naturalistische observatie (en eventueel een daaruit volgende correlatie)
kan nooit antwoord geven op oorzaken van gedrag(sverandering), enkel
hypothesen genereren
 Enkel experimenteel onderzoek kan leiden tot causale uitspraken (m.b.t.
het waarom van een gedrag(sverandering))

 Leren impliceert een causale variabele

 Enkel experimentele manipulaties kunnen aantonen dat bepaalde
ervaringen de oorzaak zijn van een bepaalde gedragsverandering
 Methodologie van de leerpsychologie = experimenteel
Het “fundamentele” leerexperiment:

1. Experimentele groep vs controlegroep(en)
2. Gelijkgesteld op alle (persoons/omgevings)variabelen

, 3. Enkel experimentele groep krijgt de kritische leerervaring (OV) op moment
T0
4. Vergelijking van gedragsverandering in beide groepen op moment T1 laat
causale leer-uitspraak toe

De “algemeen-proces” benadering :

 Assumptie: dezelfde fundamentele leerprocessen zijn aan de orde in een
veelheid van leertaken/situaties, en dit in principe bij alle diersoorten
(inclusief mens)
 DUS we gaan ervan uit dat als we leren bij vb. bijen onderzoeken, dat
onze bevindingen ook zullen gelden voor vb. honden
 Assumptie: Er bestaan een aantal “universele” leerwetmatigheden = ook
assumptie in fysica, chemie…
 Opm. Dit neemt niet weg dat bij verschillende leertaken/diersoorten
 Verschillende soorten stimuli betrokken kunnen zijn…
 Verschillende soorten responsen gesteld kunnen worden…
 Bepaalde leertaken relatief moeilijker, andere relatief gemakkelijker
verlopen
 “Biological constraints” een rol kunnen spelen

Het gebruik van proefdieren in de leerpsychologie - voordelen:

 Controle over leergeschiedenis
 Betere controle leeromgeving en leertaak
 Herhaald trainen/testen goed mogelijk
 Kennis/controle genetica
 Kennis/controle motivationele variabelen
 Minimale/geen invloed taal
 Minimale invloed “demand effects”

Hoofdstuk 2 – substraat voor leren:
ongeconditioneerd gedrag:
Leren impliceert veranderen, vormen, “shapen” van gedrag

 Analogie Skinner (1953): boetseren klei tot gewenste object
(“homogeen substraat”) “Iedereen is door leerervaringen te
modelleren in om het even welke richting”

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.