Dit is een samenvatting van alle bestanden die op toledo werden geplaatst en alle lesnotities en de tekst van op de powerpoints (met alle artikels uit de codex) voor het vak insolventierecht, door professor Vananroye, AJ (nog geen definitieve cursus)
Deel 1 Algemene info............................................................................................................................................................... 7
Deel 2 Excerpt ondernemingsrecht.......................................................................................................................................... 8
1. Algemeen......................................................................................................................................................................................8
2. Het faillissement – grondbeginselen............................................................................................................................................9
3. Het faillissement – toepassingsgebied.......................................................................................................................................11
4. gerechtelijke reorganisatie (GR) en overdracht onder gerechtelijk gezag (OGG)......................................................................12
5. Tot slot........................................................................................................................................................................................13
Deel 3 De cursus.................................................................................................................................................................... 14
1. Hoofdstuk 1: vermogen en verhaal............................................................................................................................................14
A. Het onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke rechten bij insolventie............................................................................14
B. Vermogen als het verhaalsobject van schuldeisers...............................................................................................................24
C. Gelijkheid en redenen van voorrang (cf. exerpt ondernemingsrecht)..................................................................................25
D. Vermogensovergang en – vereffening...................................................................................................................................25
E. Collectivisering van verhaalsrechten: faillissement en deficitaire vereffening......................................................................25
F. Reorganisatie als alternatief voor samenloop (cf. exerpt ondernemingsrecht)....................................................................25
2. Hoofdstuk 2: publiciteit in het Vermogensrecht.........................................................................................................................25
§ 1 Overdracht, vestiging en derdenbescherming.................................................................................................................25
§ 2 Publiciteit.........................................................................................................................................................................27
§2.1.1. Keuze tussen registerpubliciteit en bezit..........................................................................................................28
§2.1.2. vergelijking registers.........................................................................................................................................29
§ 3 conflicten door dubbele beschikking of later beslag of faillissement.............................................................................30
§3.1. Onroerende goederen..............................................................................................................................................30
§3.2. Lichamelijke roerende goederen..............................................................................................................................30
§3.3. Schuldvorderingen op naam (art. 5.179 al. 1 BW)...................................................................................................31
§3.4. Aandelen op naam....................................................................................................................................................32
§ 4 Simulatie...........................................................................................................................................................................32
B. conflicten in de keten.............................................................................................................................................................34
3. Hoofdstuk 3: vermogenssplitsing...............................................................................................................................................35
4. Hoofdstuk 4: Beslag-en executierecht........................................................................................................................................38
A. Reële executie........................................................................................................................................................................38
§ 1 Begrip...............................................................................................................................................................................38
§ 2 Procedure.........................................................................................................................................................................39
B. De dwangsom.........................................................................................................................................................................40
§ 1 Begrip en modaliteiten.....................................................................................................................................................40
§ 2 De dwangsomrechter.......................................................................................................................................................41
§ 3 De verbeurte van de dwangsom......................................................................................................................................41
C. Beslag.....................................................................................................................................................................................42
§ 1 Inleiding: algemene principes..........................................................................................................................................42
§ 2 Voor beslag vatbare goederen.........................................................................................................................................43
§ 3 Informatievergaring over het vermogen van de SA.........................................................................................................43
§ 4 Publiciteit in het Centraal Bestand..................................................................................................................................44
§ 5 De beslagrechter..............................................................................................................................................................44
§5.1. Materiële bevoegdheid............................................................................................................................................44
2
, §5.2. territoriale bevoegdheid...........................................................................................................................................46
D. Uitvoerend beslag..................................................................................................................................................................46
§ 1 Begrip en voorwaarden....................................................................................................................................................46
§ 2 Procedure: gemeenschappelijke principes......................................................................................................................47
§ 3 Roerend uitvoerend beslag..............................................................................................................................................49
§ 4 Onroerend uitvoerend beslag..........................................................................................................................................50
E. Bewarend beslag....................................................................................................................................................................51
§ 1 Begrip en doel..................................................................................................................................................................51
§ 2 Basisvoorwaarden bewarend beslag...............................................................................................................................52
§ 3 Procedure: gemeenschappelijke principes......................................................................................................................54
§ 4 Procedure: specifieke regels voor roerend en onroerend bewarend beslag..................................................................54
§ 5 Duurtijd en vernieuwing..................................................................................................................................................55
§ 6 De omzetting van een bewarend beslag in een uitvoerend beslag.................................................................................55
F. Beslag onder derden...............................................................................................................................................................56
§ 1 Algemeen.........................................................................................................................................................................56
§ 2 Procedure.........................................................................................................................................................................57
§ 3 Procedure: uitvoerend beslag onder derden...................................................................................................................58
G. Kantonnement.......................................................................................................................................................................59
§ 1 Algemeen.........................................................................................................................................................................59
§ 2 Kantonnement bij een bewarend beslag.........................................................................................................................59
§ 3 Kantonnement bij uitvoerend beslag..............................................................................................................................59
§ 4 Kantonnement van het voorwerp van een (derden)beslag.............................................................................................60
§ 5 Minnelijk kantonnement..................................................................................................................................................60
§ 6 Nog enkele algemeenheden............................................................................................................................................60
5. Hoofdstuk 5: persoonlijke zekerheden.......................................................................................................................................61
A. De persoonlijke zekerheid als diepartijenverhouding...........................................................................................................61
B. Borgtocht................................................................................................................................................................................65
§ 1 Enkele begrippen.............................................................................................................................................................65
§ 2 kosteloze borgtocht.........................................................................................................................................................67
§ 3 Aandachtspunten bij het sluiten van de borgtochtovereenkomst..................................................................................68
§ 4 Gevolgen van de borgtocht tussen borg en schuldeiser (prestatieverhouding).............................................................69
§ 5 Gevolgen van de borgtocht tussen borg en hoofdschuldenaar (dekkingsverhouding)..................................................71
§ 6 Aandachtspunten bij het einde van de borgtocht...........................................................................................................72
C. Autonome garanties...............................................................................................................................................................73
D. Rechtstreekse vordering van de benadeelde tegen de aansprakelijkheidsverzekeraar.......................................................74
E. Patronaatsverklaring (letter of comfort)................................................................................................................................77
6. Hoofdstuk 6: zakelijke zekerheden.............................................................................................................................................79
A. Recap: samenloop en rangschikking......................................................................................................................................79
§ 1 Fixatie onderlinge rechten SE...........................................................................................................................................79
§ 2 Rangschikking...................................................................................................................................................................80
B. Zakelijke zekerheidsrechten als zakelijke rechten.................................................................................................................81
§ 1 Classificatie zakelijke zekerheidsrechten.........................................................................................................................81
§ 2 Conventionele zakelijke zekerheden...............................................................................................................................82
§2.1. conventionele zakelijke zekerheid op onroerende goederen – hypotheek.............................................................83
§2.2. Conventionele zakelijke zekerheid op onlichamelijke en roerende goederen........................................................88
§2.2.1. Gevestigde zekerheden – algemeen.................................................................................................................88
§2.2.2. Pandrecht..........................................................................................................................................................89
3
, §2.2.3. Pand op financiële instrumenten......................................................................................................................93
§2.2.4. Eigendom als zekerheid bij niet-translatieve overeenkomsten........................................................................94
§2.2.5. ranginname en rangconlicten...........................................................................................................................94
§2.2.6. Eigendomsvoorbehoud (art. 69-72 pandwet – roerende goederen)...............................................................95
§2.2.7. retentierecht.....................................................................................................................................................97
§2.3. Conventionele zakelijke zekerheid op schuldvorderingen.......................................................................................98
§2.3.1. Pand op schuldvordering..................................................................................................................................98
§2.3.2. Eigendomsoverdracht tot zekerheid.................................................................................................................99
§ 3 zekerheidsovereenkomst.................................................................................................................................................99
§ 4 Éénzijdige zakelijke zekerheden.....................................................................................................................................100
C. Bijzondere voorrechten, wettelijke pandrechten en ontbindingsrecht met zakelijke werking..........................................100
§ 1 Basiskenmerken en types..............................................................................................................................................100
§ 2 enkele bijzondere voorrechten......................................................................................................................................103
§2.1. kosten tot behoud van de zaak (roerende zaken en schuldvorderingen).............................................................103
§2.2. bijzonder voorrecht van de onbetaalde verhuurder (roerende zaken).................................................................103
§2.3. bijzonder voorrecht van de onbetaalde verkoper van een roerend goed (art. 20, 5° Hyp.W.).............................105
§2.4. voorrecht van de onbetaalde verkoper ve onroerend goed (art. 27, 1° Hyp.W.)..................................................107
§2.5. voorrecht voor kosten tot uitwinning en boedelredding (‘gerechtskosten’ – boedelschuld)...............................107
D. schuldvergelijking.................................................................................................................................................................107
E. Accessoir karakter................................................................................................................................................................110
F. Niet-abstracte rechtstreekse vordering...............................................................................................................................110
§ 1 Voorbeelden van niet-abstracte rechtstreekse vorderingen........................................................................................111
§ 2 Schema...........................................................................................................................................................................112
G. Zakelijke subrogatie.............................................................................................................................................................113
H. accessoriteit en verrijkingsverbod.......................................................................................................................................113
I. Negative plegde.....................................................................................................................................................................114
7. Hoofdstuk 7: verhaalsmogelijkheden van een SE tijdens insolventieprocedures (cf. exerpt)..................................................114
A. Algemeen.............................................................................................................................................................................114
B. Verhaalsmogelijkheden van schuldeisers bij faillissement..................................................................................................116
§ 1 Uitgangspunt: fixatiebeginsel........................................................................................................................................116
§ 2 Positie van de separatisten en houders ve zakelijk recht..............................................................................................117
§ 3 schuldvergelijking...........................................................................................................................................................119
§ 4 Executie en verhaal door curator...................................................................................................................................120
§ 5 Bijzondere positie van schuldeisers met zakelijke zekerheidsrecht: afscheidingsrecht................................................120
C. Vereffening...........................................................................................................................................................................121
D. Gerechtelijke reorganisatie en overdracht onder gerechtelijk gezag (cf. excerpt OR).......................................................122
§ 1 Regels gemeen aan de gerechtelijke reorganisatie en de OGG, grondbeginselen en gevolgen vd opschorting..........122
§ 2 Gerechtelijke reorganisatie door openbaar minnelijk of collectief akkoord.................................................................122
§2.1. Gerechtelijke reorganisatie door een minnelijk akkoord.......................................................................................122
§2.2. gerechtelijke reorganisatie door een collectief akkoord.......................................................................................122
§2.3. positie van kapitaalhouders...................................................................................................................................123
§ 3 het plan in de GR door openbaar collectief akkoord: KMO-stelsel...............................................................................123
§ 4 het plan in de GR door openbaar collectief akkoord: stelsel voor grote ondernemingen............................................125
§ 5 gerechtelijke reorganisatie door besloten akkoord.......................................................................................................129
E. gerechtelijke reorganisatie en overdracht onder gerechtelijk gezag (les)...........................................................................130
§ 1 Tijdens de periode tussen het verzoek tot en de (eventuele) opening van de GR of OGG...........................................130
§ 2 Inperking van de verhaalsmogelijkheden van SE’s in de opschorting vanaf de opening van GR of OGG.....................131
4
, § 3 Verhaalsmogelijkheden voor SE’s buiten de opschorting: lopende overeenkomsten en nieuwe schulden................132
§ 4 Na beëindiging ve niet-geslaagde openbare GR of OGG (of ad hoc opschorting bij besloten reorganisatie)..............132
§ 5 Gevolgen vd opschorting voor de verhaalsmogelijkheden op de medeSA en persoonlijke zekerheidstellers.............132
8. Hoofdstuk 8: rangschikking van SE’s en kapitaalhouders in insolventieprocedures................................................................132
A. Impact van faillissement op rangschikking..........................................................................................................................132
§ 1 Fixatiebeginsel en vaststelling van rechten van schuldeisers........................................................................................132
§ 2 Rangregeling van de schuldeisers..................................................................................................................................132
B. Gerechtelijke reorganisatie..................................................................................................................................................132
§ 1 Minnelijk akkoord..........................................................................................................................................................132
§ 2 Collectief akkoord: algemeen........................................................................................................................................132
§ 3 Collectief akkoord: basisregime.....................................................................................................................................132
§ 4 Collectief akkoord: uitzondering KMO-regime..............................................................................................................132
§ 5 Besloten collectief akkoord: bijzonderheden................................................................................................................132
9. Hoofdstuk 9: boedelschulden en schulden buiten de opschorting...........................................................................................132
A. Het begrip ‘boedeschulden’ – algemeen.............................................................................................................................132
B. Het faillissement...................................................................................................................................................................132
§ 1 Het wettelijk kader.........................................................................................................................................................132
§ 2 Toepassingen..................................................................................................................................................................132
§ 3 Onderlinge rangorde......................................................................................................................................................132
§ 4 Intrekking van het faillissement.....................................................................................................................................133
C. De vereffening......................................................................................................................................................................133
§ 1 De wettelijke grondslag..................................................................................................................................................133
§ 2 Toepassingen..................................................................................................................................................................133
D. Gerechtelijke reorganisatie..................................................................................................................................................133
§ 1 De wettelijke grondslag..................................................................................................................................................133
E. Het synthetisch boedelschulden, faillissement volgend op…..............................................................................................133
10. Hoofdstuk 10: overeenkomsten en insolventieprocedures....................................................................................................133
A. Inleiding................................................................................................................................................................................133
B. Faillissement.........................................................................................................................................................................133
C. Gerechtelijke reorganisatie en overdracht onder gerechtelijk gezag..................................................................................133
D. Vereffening...........................................................................................................................................................................133
11. Hoofdstuk 11: wedersamenstelling van de boedel................................................................................................................133
A. Wedersamenstelling als remedie tegen verhaalsbenadeling..............................................................................................133
B. Vormen van wedersamenstelling........................................................................................................................................134
C. De gemeenrechtelijke pauliaanse vordering (art. 5.243 BW)..............................................................................................135
§ 1 de actio pauliana: eeuwenoude remedie tegen verhaalsbenadelende rechtshandelingen.........................................135
§ 2 remedie tegen rechtshandelingen.................................................................................................................................136
§ 3 Voor welke SE?...............................................................................................................................................................136
§ 4 verhaalsbenadeling........................................................................................................................................................137
§ 5 subjectief element: bedrog en wetenschap van benadeling.........................................................................................138
§ 6 kwade trouw tenzij bij handeling om niet.....................................................................................................................140
§ 7 niet-tegenwerpelijkheid als een afweging van belangen..............................................................................................140
D. de aanvechtingsgronden bij faillissement...........................................................................................................................141
E. pauliana-aansprakelijkheid als vergoeding voor collectieve schade...................................................................................142
F. aansprakelijkheid van bestuurders.......................................................................................................................................143
§ 1 gronden van bestuurdersaansprakelijkheid..................................................................................................................143
12. Hoofdstuk 12: overdracht van de onderneming en insolventie.............................................................................................143
13. Hoofdstuk 13: natuurlijke personen in het insolventierecht..................................................................................................143
6
,Deel 1 Algemene info
https://corporatefinancelab.org
https://www.law.kuleuven.be/apps/jura/public/art/57n3/vanan.pdf
teksten in pwp op einde semester lezen (afscheidscollege etc.)
cursus: beginselen van insolventierecht (pas volgend jaar uitgegeven)
7
,Deel 2 Excerpt ondernemingsrecht
1. Algemeen
Algemeen – doelstellingen van het insolventierecht
(1) collectief verhaal van de SE’s op de activa (traditioneel)
(2) verwijderen van de insolvabele SA uit de markt (‘le faillite sanction’) (traditioneel)
(3) tegengeen dat de activa van de onderneming verloren gaan/in waarde verminderen (modern)
(4) verhinderen dat de ondernemer geen prikkels meer heeft om productief te zijn (‘fresh start’) (modern)
Modern ondernemingsrecht kan gestructureerd worden in enkele modules: (zie p. 488)
Doelstellingen van het insolventierecht
Let op: het zuiveren van het economisch verkeer is niet de eerste doelstelling van het faillissementsrecht
De gewongen bundeling van verhaalsrechten in de persoon van de curator laat toe dat deze
vertegenwoordiger zowel juridisch als feitelijk veel meer mogelijkheden heeft dan SE’s die disparaat
optreden
Continuïteit van de onderneming (in objectieve zin) (going concern waarde en ondernemingsspecifieke
waarde kan behouden blijven dmv collectieve realisaties)
Gerechtelijke reorganisatie: continuïteit van de onderneming en de structuur die haar draagt
Itt bij faillissement behoudt de SA hier in beginsel, onder toezicht, het beheer
Rechten van SE’s worden meer dan in de faillissementsprocedure ondergeschikt gemaakt aan de
continuïteit van de onderneming
Vaak gevolgd door faillissement van de SA (maar alles verloopt soepeler)
Concreet – faillissementerecht beschermt:
SE’s tegen elkaar
Tegen vernietiging van going concern waarde
‘procedurele/formele gelijkheid’: na fixatie kan met niet meer van positie veranderen
SE tegen SA (curator komt in plaats van SE, buitenbezitstelling SA, punitief element)
SA tegen SE (bijv. kwijtschelding) (komt laatste tijd meer op voorgrond)
8
,2. Het faillissement – grondbeginselen
(1) Constitutief karakter van het faillissementsvonnis
creëert een rechtstoestand
let op: vonnis werkt niet terug tot op ogenblik dat aan faillissementsvoorwaarden voldaan was, maar wel
retroactieve werking van de faillietverklaring tot op uur nul van de dag van faillietverklaring
(2) Collectief beslag en dus samenloop (van ‘concurreren’ naar ‘samenlopen’)
⬄ buiten de procedure: iura vigilantibus
Verhaalsrechten van de schuldeisers worden gedwongen gebundeld in de faillissementsboedel met aan het
hoofd de curator
(3) Fixatiebeginsel: onderlinge rang van de samenlopende SE’s wordt gefixeerd op het ogeblik van het
faillissementsvonnis
rang bepaald obv ogenblik faillissementsverklaring (zie XX.111, 3°, XX.112 en XX.113 WER)
manouevres die op laatste moment fixatie zouden willen omzeilen worden ongedaan gemaakt
Geldt voor uitvoeringsmaatregelen (rechtsvorderingen kunnen wel nog worden ingesteld/doorgevoerd
tegen de curator)
Na sluiting faillissement hernemen SE’s ve NP in beginsel hun rechten tegen de ex-gefailleerde aan wie geen
kwijtschelding werd verleend (eerder uitzonderlijk) (RP verdwijnt dmv sluiting vd vereffening)
Gevolg: SE in de boedel hebben geen bevoegdheid meer tot individuele uitvoeringsmaatregelen (XX.120
WER) (let op: boedelSE en SE met een ZZR kunnen dit wel nog)
(4) geen absolute gelijkheid: samenloop garandeert geen ‘gelijkheid’ van alle SE’s maar wel fixatie van de
onderlinge rang zoals die op het ogenblik van de faillietverklaring bestaat
cf. onderscheid SE ‘buiten’ of ‘van’ de boedel
‘in de boedel’: chirografaire/concurrerende/samenlopende SE’s ⇾ worden pondsgewijs betaald met
goederen in de boedel nadat de boedelSE’s en SE’s met algemeen voorrecht zijn betaald (art. 3.36 al. 2
BW) (deze laatste hebben recht op voorrang op het geheel van goederen in de boedel of op een
abstracte categorie daarin, bijv. fiscus of RSZ)
‘buiten de boedel’: SE’s die op tijdstip van samenloop een zakelijk zekerheidsrecht hebben op één of
meerdere goederen, die worden afzonderlijk vereffend en bij voorrang aan die SE’s bestemd (bijv.
hypotheek, pand, bijzondere voorrechten, schuldvergelijking)
Hebben voorrang op SE’s met algemeen voorrecht
Rangorde tussen SE’s met een zakelijk zekerheidsrecht op eenzelfde goed – anterioriteitsregel
(muv. voorrecht tot behoud van de kosten van de zaak)
Indien schuldvordering vd SE’s buiten de boedel de waarde van hun onderpand overtreft zijn ze
voor het overschot SE’s in de boedel (ZZR kan nooit meer waard zijn dan het onderpand ervan)
‘van de boedel’ (boedelschuldeisers): mbt schuldvorderingen die ontstaan na het ogenblik van
faillietsverklaring (bijv. ereloon curator)
hebben voorrang op de activa van de hele algemene boedel
geen voorrang op activa buiten boedel enzij de boedelschuldeiser heeft bijgedragen tot het behoud
of de realisatie van het onderpand ve zakelijke zekerheid
9
, Samenvatting rangorde
Bijzondere boedels
Boedelschulden van de bijzondere boedel (bijv. notaris/schatters)
Bevoorrechte kosten tot behoud van een specifieke zaak
SE met een ZZR (incl. SE met een bijzonder voorrecht) mbt onderpand van hun zekerheidsrecht
Let op: komen voor alle andere SE muv boedelschuldeisers die hebben bijgedragen tot het
behoud of de realisatie van het onderpand van de zakelijke zekerheid (bijv. pand op wagen is
groter dan wagen nog waard is, moet herstelt worden, garagist krijgt voorrecht ookal is het een
jonger recht)
d.i. SE buiten de boedel
Algemene boedel
Recht van de SA-NP op onbeslagbare goederen (kunnen niet in boedel vallen)
boedelSE mbt alle boedelgoederen (o.m. kosten die worden gemaakt met oog op vereffening) (SE van
de boedel)
SE met een algemeen voorrecht mbt het voorwerp van hun voorrecht (SE in de boedel)
Chirografaire SE, pondsgewijze betaling i.v.t. de omvang van hun schuldvordering (SE in de boedel)
Achtergestelde SE (wettelijk of conventioneel) (SE in de boedel)
‘niet tegenwerpelijkheid’: degene aan wie iets niet-tegenwerpelijk is moet anderen laten
voorgaan, maar behoudt wel z’n claim (⬄ nietigheid)
Voorbeelden wettelijke achterstelling: interest over periode na samenloop + dwangsommen
verbeurd voor samenloop
Indien netto-actief overblijft gaat dat bij NP naar de SA-NP en bij vennootschappen naar de
aandeelhouders
(5) buitenbezitstelling van de gefailleerde
Bij collectief faillissementsbeslag kan gefailleerde niet meer vrij beschikken over zijn vermogen ( ⬄
individueel beslag waarbij beslagene niet meer vrij kan beschikken over beslagen goederen)
Vanaf uur nul (art. XX.110 WER)
Let op: houdt geen verlies in van eigendomsrechten, noch van handelingsbewkaamheid maar mag goederen
gewoon niet meer vervreemden
Gefailleerde kan zonder de curator niet meer in rechte optreden (art. XX.118 WER)
Enkel tijdens duur faillissement, en igv een RP is de buitenbezitstelling definitief want de sluiting van het
faillissement brengt tegelijk de sluiting van de vereffning met zich mee (vennootschap ontbonden geacht)
Let op: in bepaalde gevallen geen volledige buitenbezitstelling
10
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gwernedepoorter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,49. Je zit daarna nergens aan vast.
