Dit is een samenvatting van lokale politiek, onderdeel van het vak Belgische Binnenlandse Politiek. Het is een samenvatting o.b.v. het boekje 'Wegwijs in uw gemeente' van Herwig Reynaert en Bart Dobbelaere.
2. Uw gemeente
Vanaf 1 januari 2019 zijn er in Vlaanderen 300 gemeenten.
- 2012: 308 gemeenten vrijwillige fusiegolf
- Gemeenten moeten groot genoeg zijn om financiële slagkracht te hebben
- Gemeenten mogen ook niet te groot zijn want inwoners hebben bestuurders graag
dichtbij.
Belangrijkste fusiegolf:
- 31 december 1976
- België verloor in één klap 1.500 gemeenten
- Gemiddelde bevolkingsaantal van gemeente ging van 4.164 naar 16.678
- Gemiddelde oppervlakte verviervoudigde
Tussen 1961 en 1971 waren er al veel kleine gemeenten verdwenen.
Ook na 1971 zou er nog gefusioneerd worden.
Antwerpen:
- 1983: Borgerhout, Deurne, Ekeren … werden deel van ’t Stad
- Werd zo groot dat er een ‘defusie’ nodig was.
- Enkele deelgemeenten werden een district met (enkele) eigen bevoegdheden en een
eigen bestuurd.
- Alle gemeenten met meer dan 100.000 inwoners mogen districten oprichten.
o Alleen Antwerpen dus.
Vanaf 2010:
- Vanuit Vlaamse regering werd er meer druk uitgeoefend op onze gemeenten omtrent
fusies.
- Takenpakket en verantwoordelijkheden van gemeenten zijn ook groter geworden.
- Burger stelt steeds hogere eisen: uitgebreide en kwalitatieve dienstverlening.
Waarom was enthousiasme voor nieuwe fusies niet groot?
- Burgers vrezen voor slechtere lokale dienstverlening.
- Politici vrezen dat een fusie hun stemmen kan kosten.
o Kan hun ook stemmen opleveren Het is niet toevallig dat vrijwillige fusies
plaatsvonden tussen gemeenten met bestuurders van dezelfde partij. (CD&V)
Drie redenen voor nieuwe fusiegolf:
a) Gezond verstand
o Te kleine gemeenten redden het gewoon niet.
b) Geld
o Vlaamse regering beloofde schuldverlichting van 500 euro per inwoner, met een
maximum van 20 miljoen euro per fusie.
,c) Angst
o Veel gemeenten vrezen dat als ze niet spontaan gaan fuseren, het wel eens
opgelegd zou kunnen worden en dat ze dan zouden worden opgeslokt door
aangrenzende stad.
Stad
- Meer dan 60 Vlaamse gemeenten mogen zich stad noemen.
o Het is een eretitel en ze worden hierdoor niet anders behandeld.
o Ooit was dat anders: Romeinen kenden steden andere belastingstelsel toe. In
middeleeuwen kregen stedelingen voordelen (minder belastingen en krijgsdienst)
o Napoleon schafte die voordelen af. Iedereen gelijk voor de wet.
- Wat maakt een stad tot een stad?
o Zijn geschiedenis.
o Bij Belgische onafhankelijkheid bleven de gemeenten die door Hollanders als stad
werden beschouwd, stad.
- Mesen
o 1.000-tal inwoners
o Kleinste stad van België
o MAAR in middeleeuwen heel belangrijk.
Men kon tot daar Leie afvaren en via wandeling door Mesen naar IJzer.
- Zeer af en toe komen er nog steden bij
o 1999: Waregem, Mortsel en Genk
o 2009: Herstal
o Gebeurde niet o.b.v. geschiedenis, maar o.b.v. studie van Nationaal Instituut voor
de Statistiek. Ze vertoonden ‘stedelijke kenmerken’ (dichte bevolkings-
concentratie, uitgebreide handelsactiviteit …)
- De grootste Vlaamse gemeenten & De meeste inwoners in Vlaanderen (p. 10)
Centrumsteden
- 13 Vlaamse steden zijn centrumsteden
o Aalst, Antwerpen, Brugge, Genk, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende …
o = relatief grote steden die een centrale functie hebben t.o.v. steden en
gemeenten in hun omgeving op het vlak van onder meer werkgelegenheid, zorg,
onderwijs, cultuur en ontspanning.
- Ze krijgen hiervoor extra subsidies.
Faciliteitgemeenten
- Gemeenten die wel in Vlaanderen liggen maar waar toch een grote groep Franstaligen
woont.
- Of omgekeerd, Gemeenten die wel in Franstalig België liggen maar waar veel
Nederlandstaligen wonen.
- Die bevolkingsgroepen kregen ‘faciliteiten’ die het hen gemakkelijker maken om zich aan
te passen aan het anderstalig karakter van hun gemeente.
- Opmerking: Overgangsmaatregelen zouden na verloop van tijd niet meer nodig zijn
politiek gevoelig
- Bekendste: zes gemeenten in Vlaamse Rand van Brussel en gemeente Voeren.
, - Opmerking: Er zijn ook een aantal gemeenten in Franstalig België met faciliteiten voor
Duitstaligen en in Duitstalig België met faciliteiten voor de Franstaligen.
3. De verkiezingen
Kandidaten:
- In Vlaanderen worden 300 gekozen als burgemeester en 1.500 worden schepen.
- Voorwaarden om zich kandidaat te stellen:
o 18 jaar op dag van verkiezingen
o Ingeschreven in bevolkingsregister van gemeente waar u kandidaat wil zijn en er
daadwerkelijk wonen.
Inschrijving moet enkele maanden vooraf gebeurd zijn
Dit zet politici wel eens aan om te verhuizen.
Zwakke partijen proberen een bekend kopstuk te ‘importeren’ om zo
extra stemmen te halen. (bv. Kris Peeters Puurs Antwerpen)
o Wie verkozen wordt, moet de hele 6 jaar in de gemeente blijven wonen.
Wie verhuist naar andere gemeente kan niet langer gemeenteraadslid,
schepen of burgemeester blijven.
o Je moet Belg of EU-onderdaan zijn.
Migranten van buiten EU mogen wel stemmen, maar zich niet kandidaat
stellen.
o Je mag niet in één van de gevallen van uitsluiting of schorsing bevinden.
o Je mag niet stout zijn geweest.
Cumul en decumul
- Cumulregeling = een uitvoerend nationaal of Vlaams mandaat (ministerschap) mag niet
gecombineerd worden met een uitvoerend gemeentelijk mandaat (burgemeester,
schepen)
- Decumul Driekwart van de parlementsleden (federaal en Vlaams) hadden ook een
lokaal mandaat.
Toch beweegt er wat
- Binnen enkele partijen kwam er een beweging op gang om eigen regels rond cumul
strenger te maken.
o Bv. Leden van PS mogen hun parlementair mandaat niet langer combineren meer
burgemeesterschap van gemeente met meer dan 50.000 inwoners. (Zie andere
voorbeelden p. 16)
- Enkele partijen hebben ook financiële grenzen gezet op cumuleren Eindeloos
bijverdienen kan niet meer.
- Campagne is gereglementeerd Er staat bovengrens op verkiezingsuitgaven om alle
kandidaten even goede startkansen te geven.
o Manieren van campagnevoeren die verboden zijn:
Geschenken of gadgets uitdelen
Commerciële telefooncampagne
Reclamespots op radio, tv of bioscoop
Op Youtube en Facebook mag het dan weer wel
Commerciële reclameborden
Tenzij het eigen borden zijn die niet groter zijn dat 4m2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annadebruyn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,98. Je zit daarna nergens aan vast.
