Heide
Wat is heide?
Vroeger
o Elke gemeenschappelijke heideplaats werd als ‘heide’ betiteld maar was
eerder argrarische gebruiksvorm en niet de vegetatie
o Mensen die niet conform waren met de kerk werden hiernaar gestuurd en
werden ‘heidenen’
Een dwergstruikenformatie met geen of weinig bomen of hoge struiken en met een
doorgaans goed ontwikkelde moslaag
Verschil heide en hei
o Heide: de vegetatie die vooral uit heideplanten bestaat
o Hei: de heideplanten zelf
Ontstaan
o Niet natuurlijk, door menselijk beheer
o => kan enkel door actief beheer in stand gehouden worden het beletten
van de bosvorming
o Voor de rest is de natuurlijke ontwikkeling vrij
o = halfnatuurlijk landschap
Ontstaan en evolutie van heide
Eeuw geleden: arme zandbodems in Vlaanderen overdekt met heidevelden
o Arme zandgronden waren dunbevolkt en lagen ver uit elkaar
8000 v.C.
o NW-winden droegen zandkorrel verder
o Dennen en berkenbos kwam in voedselarme zandbodems
o Op open plekken: dwergstruiken zaols struikhei en dopheisoorten
Toen kwamen de veetelers
o Leefden met zijn vee ten koste van het omringende bos
o => bodem raakte uitgeput
Vroege middeleeuwen
o Ontbossing in versneld tempo => bodem verarmde verder
o Heistruiken vonden steeds meer geschikte milieuomstandigheden en gingen
domineren (hei is met uiterst weinig tevreden) => geen concurrentie =>
uitgestrekte heidevelden ontstaan
o Hei leverde voer voor schaapskudden, bron van vlees, melk en wol, maar
vooral levensnoodzakelijke mest (meststof voor kleine akkertjes rondom de
dorpen)
o => gronden rondom dorper steeds rijker, verderaf gelegen heide schraler
19e eeuw
o Kringloop doorbroken want kunstmest ging dierlijke mest vervangen
, o Inkoop van goedkope Australische wol
o => natuurlijke successie (heide evolueerde spontaan weer naar bos want werd
niet meer gebruikt) werd economisch gestimuleerd (pijnbossen voor
mijnhout)
o Tijdens en na WO2 veel heide opgeofferd aan land- en bosbouw en villabouw,
aanleg weekendverblijven, industrievestiging, wegenbouw
Enkele heidegebieden konden bewaard worden als natuurreservaat
De heide als biotoop
Voedselarme bodem
Grofkorrelige zandbodem zeer doorlaatbaar planten weinig kans om
regenwater op te slorpen
Zuurtegraad laag (3,5-5)
Bestaat grotendeels uit kwartszand (SiO2)
o Kwartskorrels kunnen geen water absorberen, weerstaan aan elke aantasting
=> komen geen minerale voedingsstoffen vrij en er kunnen geen kleimineralen
worden gevormd
=> planten moeten zelf zorgen voor wateropslag, hebben kenmerken van xerofyten
o Meeste heideplanten: kleine taaie blaadjes en houtachtige stengels
(verdamping beperken)
o
Kenmerkend: ontstaan van een podzolprofiel (voorwaarde 1)
Bovenaan een laag waar de (schaarse) mineralen
uitspoelen (A-horizont)
o Strooisellaag (Ao): plantenresten in verschillende
stadia van de vertering, de ruwe humus
o Zwarte humuslaag (Ar): arm aan mineralen, rijk
aan humuszuren => humuszuren tasten
mineralen aan en spoelen uit
o Loodzandlaag (Az): Soms uitspoeling zo erg dat
bodem grijswit verkleurt
Daaronder laag waarin opgeloste mineralen inspoelen
en vastgelegd worden onder vorm van weinig oplosbare
verbindingen (B-horizont)
o Aanrijkingshorizont (B): op grotere diepte
worden mineralen terug afgezet
o Na verloop van tijd minder doorlatend voor water en plantenwortels
o Ijzerbandje afgezet dat zo goed als geen water meer doorlaat => regenwater
stagneert => schijngrondwaterspiegel
Nog dieper bleekgele moedergesteente, weinig of niet beïnvloed door biologische
processen (C-horizont)
Maritiem klimaat (voorwaarde 2)
Veel regen, hoge luchtvochtigheid, matig warme zomers, niet te strenge winters
Voldoende lichtintensiteit (voorwaarde 3)
Actief beheer: beletten van bosvorming
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper acools. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,46. Je zit daarna nergens aan vast.