Samenvatting
Ontstaansmechanismen van
Ziekten
-
A. Wilmer
(Ontsteking, Hepatobiliair en Ziekte
& Veroudering)
, ONTSTEKING OF INFLAMMATIE
WAT IS ONTSTEKING: Ontsteking is een ketting van verdedigingsreacties reactie op
weefselbeschadiging en is dus fundamenteel bij elke ziekte activiteit aanwezig. Hierbij is het de som
van de gecoördineerde werking van de microcirculatie, cellulaire elementen in het bloed, chemische
mediatoren, immuunsystemen en stollings- en antistollingscascaden. Elke individuele cel beschikt over
een ontsteking of niet-ontstekingsmodus (= ON/OFF modus). Weefsel kan meer of minder ontstoken
zijn en heeft niet echt een ON/OFF modus.
ACUTE VS CHRONISCHE INFLAMMATIE:
FIGUUR:
Acute inflammatie
- Vasculaire veranderingen
→ vasodilatatie
- Neutrofielen aantrek
- Mediatoren
Resolution
- Cellen kapot → vervangen
- Infectieuze stimuli verwijderen
- Mediatoren en acute inflammatoire
cellen verwijderen
Chronische inflammatie
- Angiogenesis → nieuwe bloedvaten
vormen
- Eindigt meestal met fibrose
- Mononucleaire cel infiltratie: WBC
Litteken weefsel vorming gebeurt op
plaats waar geen zuurstof komt en
noemt men fibrose en leidt tot ‘loss of
function’. Dit kan bv bij een hartinfarct
optreden.
ACUTE OF NATUURLIJKE ONTSTEKING: Treedt op bij een myocard infarct, toxines of bacteriële infectie.
Hierdoor wijzigt de perfusie van de weefsels wat leidt tot vasodilatatie. Neutrofielen, macrofagen,
monocyten worden aangeworven. In het beste geval hebben we volledige resolutie: weer normale
perfusie, normaal weefsel maar kunnen ook pech hebben en een abces (= combinatie van vocht en
heel veel neutrofielen (WBC)= pus → stinkt (necrose stinkt)) krijgen.
CHRONISCHE ONTSTEKING: Bv. Atherosclerose, chronische infectie, aanhoudende wonde, HIV, … .
Hierbij is er geen volledige resolutie en ontstaan er littekens (fibrose) en als deze groot zijn is er een
beetje functieverlies. FIGUUR: Ziekten die leiden tot chronische inflammatie. Drie onthouden.
1
, 1. ACUTE ONTSTEKING
Examenvraag: Bespreek de acute inflammatoire reactie + homeostase ervan.
De acute ontsteking wordt onderverdeeld in drie klassen: 1. De lokale ontstekingsreactie, 2. SIRS (acute
fase reactie) en 3. general adaptation syndrome (= enkele uren of dagen later). Normale verloop is: 1
→ 2 (antwoord van gastheer op inflammatie acute fase reactie ∆ in concentraties van acute fase
eiwitten neuro-endocriene ∆) → 3 (stress response)
OORZAKEN: Volgende zaken kunnen inflammatie veroorzaken, dit is onafhankelijk van oorzaak en
plaats en volgt steeds deze verdedingsprincipes: virussen, bacteriën, protozoa, schimmels, etc.,
exogene allergenen, autoallergenen, fysische prikkels, chemische prikkels.
BELANGRIJKE FIGUUR:
Inflammatoire trigger
- Infectie
- Weefsel beschadiging
- Weefsel stress
Inflammatie
Doel psychologisch
- Beschermen tegen infectie
- Respons voor weefsel herstel
- Behouden homeostase
Pathologische gevolgen
- Soms overdreven reactie, soms
herstel veel te weinig.
- Schade aan weefsel ten gevolge
van infectie
- Ontstekingsreactie → weefsel
kapot → overdreven reactie dat
nog meer ontsteking geeft
- Homeostase niet meer in balans
BELANGRIJKE FIGUUR: Homeostase terug bereiken. Kennen en ook altijd aan resolutie denken →
oplossing.
Koorts, roodheid, zwelling, pijn, loss of function,
chemische mediatoren, vasculaire veranderingen,
chemische mediatoren + vasculaire verandering
Verwijderen van dode cellen met microbiële deeltjes → fagocytose (neutrofielen, monocyten en
macrofagen) en klaring van necrotisch weefsel. De macrofaag zet groeifactoren vrij voor het nieuwe
bloedvat. Deze zorgen voor herstel (van perfusie weefsel) van het bloedvat. Herstel weefsel op zich
door m.b.v. fibroblasten. Stoppen van koorts door daling van de anti-inflammatoire respons (Pro-
inflam moleculen ↓, adhesie moleculen ↓ en chemokines ↓). De pijn gaat weg.
2
In het beste geval resolutie maar als pech dan pus vormen → Fibrose = litteken en loss of function.
, Vbn van ontstekingsreacties:
Slang bijt → na 20 min opzwelling → hand gaat zwelen → onderarm gaat opzwellen: acute ontsteking
reactie van toxine → perfusie daalt: venen worden dichtgeduwd: moet je opensnijden. Na opensnijden
terug dichtmaken. Huid van ergens anders erop leggen
Varicella (Herpes zoster): zelfde familie van virus met verschillende soorten ontstekingsreacties.
Ontsteking die zich anders kan manifesteren. Afhankelijk van welke persoon.
Ontstekingsreactie in de hersenen (door bacteriën in hersenvlies) altijd ongeveer zelfde hoe lichaam
ontsteking probeert onder controle te krijgen.
FIGUUR: NFkB nucleolar factor kappa
light chain enhancer of activated. B cells
→ pro-inflamatoire cytokines activeren,
…
Inflammatoire respons
- pro-inflammatoire cytokines stijgen
- Chemokines stijgen
- Adhesie moleculen stijgen
Anti-inflammatoire respons
- pro- inflammatoire cytokines dalen
- Adhesie moleculen dalen
- Chemokines dalen
2. DE LOKALE ONTSTEKINGSREACTIE
2.1 KARDINALE (=voornaamste) SYMPTOMEN
Examenvraag: leg uit hoe ontstaansmechanismen van kardinale symptomen van de lokale
ontstekingsreactie uit, hoe ontstaat roodheid, warmte, tumor en pijn.
Rubor: roodheid
Calor: warm, lokaal
Tumor: zwelling, lokaal
Dolor: pijn
2.2 MORFOLOGIE
1.3.1 VASCULAIRE REACTIE
FIGUUR:
o Vasodilatatie: bloedflow verhogen →
roodheid en warmte.
o Verhogen van permeabiliteit: eiwit rijk
vocht komt in extracellulaire ruimte (=
zwelling).
o Verlies van vloeistof uit de bloedvaten →
concentratie van rode cellen →
verminderde snelheid en stasis van de
bloedstroom.
o Leukocyten rollen, adhesie en migratie →
accumuleren van inflammatoire cellen.
3
