100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Samenvatting Onderzoeken wie mensen zijn en wat ze kunnen - Psychodiagnostisch Werken 1 €11,92
In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting Onderzoeken wie mensen zijn en wat ze kunnen - Psychodiagnostisch Werken 1

 0 keer verkocht

Een samenvatting van lesnotities, het boek, de PowerPoints die in de lessen werden behandeld en additionele teksten van het opleidingsonderdeel. Deze samenvatting is erg volledig, volgt het boek chronologisch en bevat veel informatie die kan helpen om het studiemateriaal te begrijpen. Anderen heb...

[Meer zien]

Voorbeeld 10 van de 95  pagina's

  • Nee
  • Delen van het boek worden behandeld. op digitap staat welke onderdelen te kennen zijn, deze onderdel
  • 31 januari 2025
  • 95
  • 2024/2025
  • Samenvatting
book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:
Alle documenten voor dit vak (19)
avatar-seller
mayravermeulen
S1




Psychodiagnostisch werken 1
ACADEMIEJAAR 2024-2025 AP HOGE SCHOOOL

,Inhoud
I. Bijkomende tekst Digitap HC1 (betreffende H1 boek) : Algemene intersectorale richtlijn diagnostiek - leidraad voor een
kwaliteitsvolle diagnostische praktijk ................................................................................................................................................5
A. Diagnostiek: definitie en begrippen ................................................................................................................................. 5
B. Visie op kwaliteitsvolle diagnostiek .................................................................................................................................. 7
C. Deelfasen handelingsgerichte diagnostiek ..................................................................................................................... 11
D. Werken volgens richtlijnen ............................................................................................................................................. 13


1) Inleiding – wat is psychodiagnostiek? .............................................................................................................................................14
1.1 het verzamelen van informatie over een persoon en zijn omgeving ................................................................................... 15
1.2 Gericht op het kunnen nemen van verantwoorde beslissingen ........................................................................................... 15
1.2.1 Beschrijven .......................................................................................................................................................................... 16
1.2.2 Ordenen .............................................................................................................................................................................. 16
1.2.3 Verklaren ............................................................................................................................................................................. 17
1.2.4 Voorspellen.......................................................................................................................................................................... 17
1.3 Op een gefundeerde manier................................................................................................................................................ 18
1.3.1 Psychodiagnostische methoden .......................................................................................................................................... 18
1.3.2 Wetenschappelijke onderbouwing ...................................................................................................................................... 21


2) H2 boek professioneel observeren – Tekst digitap Verschillende benaderingen binnen de psychodiagnostiek .................................21
2.1 Professioneel observeren .................................................................................................................................................... 21
2.1.1 Waarom ga je observeren? .................................................................................................................................................. 22
2.1.2 Bij wie en wanneer ga je observeren? ................................................................................................................................. 22
2.1.3 Hoe ga je observeren? ......................................................................................................................................................... 22
2.1.4 Wat ga je observeren, en wat kun je er uit afleiden? ........................................................................................................... 24
2.1.5 Wat is de kwaliteit van je observatie? ................................................................................................................................. 25
a. Betrouwbaarheid ...................................................................................................................................................................... 25
b. Validiteit .................................................................................................................................................................................... 26
2.2 Benaderingswijzen ............................................................................................................................................................... 26
2.2.1 Klinische benadering ........................................................................................................................................................... 27
2.2.2 Statistische benadering ....................................................................................................................................................... 28
2.2.3 Benaderingswijzen, de vergelijking ...................................................................................................................................... 28


3) H3 boek geschiedenis van de testpsychologie – tekst digitap een kort historisch perspectief op psychodiagnostiek .........................29
3.1 Geschiedenis van de testpsychologie .................................................................................................................................. 29
3.2.1 De vroege voorlopers ...................................................................................................................................................................... 29
a. De eerste sporen ....................................................................................................................................................................... 29
3.1.2 Fysiognomie ........................................................................................................................................................................ 31
3.1.3 Cranioscopie = frenologie .................................................................................................................................................... 31
3.2 Een aarzelende start ............................................................................................................................................................ 31
3.2.1 Moderne psychiatrie............................................................................................................................................................ 31
3.2.2 Experimentele psychologie: ................................................................................................................................................. 32
3.2.3 Eugenetica en sociaal darwinisme ....................................................................................................................................... 33
3.2.4 Individuele verschillen tussen individuen ............................................................................................................................ 34
3.3 De eerste echte intelligentietest .......................................................................................................................................... 35
3.3.1 Intelligentie, een Europese uitvinding ................................................................................................................................. 35
3.3.2 Een Amerikaanse heroriëntering ......................................................................................................................................... 36
3.3.3 De verdere evolutie ............................................................................................................................................................. 37
a. Van individuele naar collectieve tests ........................................................................................................................................ 37

1

, b. Nieuwe verwerkingswijzen in het intelligentieonderzoek .......................................................................................................... 38
c. Het meten van andere eigenschappen ...................................................................................................................................... 41
3.2.4 Hedendaagse testpraktijk .................................................................................................................................................... 42
a. Een exponentiële groei .............................................................................................................................................................. 42
b. Kwaliteitsbewaking ................................................................................................................................................................... 43


4) H3 boek De testbenadering – tekst digitap een psychologische test is… ..........................................................................................44
4.1 Een psychologische test is… ..................................................................................................................................................................... 44
4.1.1 Een test is een beoordelingsprocedure ........................................................................................................................................... 44
a. Beoordeling van individuen ....................................................................................................................................................... 44
b. Beoordeling van groepen .......................................................................................................................................................... 45
c. Beoordelingen van de invloed van situaties en methoden ........................................................................................................ 46
4.1.2 Een registratie van psychologische eigenschappen ............................................................................................................. 46
4.1.3 Een operationalisering van psychologische eigenschappen ................................................................................................. 46
4.1.4 Een test levert een psychometrisch onderbouwde meetresultaat op ................................................................................. 47
a. Psychometrische kwaliteiten ..................................................................................................................................................... 47
b. De psychometrische kwaliteiten worden beschreven in een testhandleiding ............................................................................ 47
4.1.5 Andere kenmerken van een test .......................................................................................................................................... 48
a. Betrouwbaarheid ...................................................................................................................................................................... 48
b. Validiteit .................................................................................................................................................................................... 48
c. Standaardisatie ......................................................................................................................................................................... 49
d. Objectieve scoring ..................................................................................................................................................................... 49
e. Normering ................................................................................................................................................................................. 49
f. Reikwijdte ................................................................................................................................................................................. 49
g. Psychologische eigenschappen ................................................................................................................................................. 49
h. Soorten mensen ........................................................................................................................................................................ 49
i. Aanvaardbaarheid .................................................................................................................................................................... 49
j. Onpartijdigheid ......................................................................................................................................................................... 50
k. Praktische aspecten .................................................................................................................................................................. 51
l. Objectiviteit............................................................................................................................................................................... 51
m. Efficiëntie .................................................................................................................................................................................. 51


5) H3 boek Domeinen van psychologische testen ...............................................................................................................................52
5.1 Domeinen van psychologische testen ...................................................................................................................................................... 52
5.1.1 Eerst wat basis ................................................................................................................................................................................. 52
5.1.2 Prestatieniveau testen ..................................................................................................................................................................... 53
a. Algemene niveautesten ............................................................................................................................................................. 53
b. Specifiek/speciale niveautesten................................................................................................................................................. 53
c. Vorderingstesten ....................................................................................................................................................................... 54
5.1.3 Testen voor gedragswijze................................................................................................................................................................. 55
a. Observatietesten ....................................................................................................................................................................... 55
b. Somato-fysiologische metingen ................................................................................................................................................ 56
c. Zelfbeoordelingen ..................................................................................................................................................................... 56
d. Projectieve technieken .............................................................................................................................................................. 57


6) H4 boek Schaleren – Tekst digitap antwoord schalen in psychologische testen ................................................................................60
6.1 Waarom antwoordschalen? ..................................................................................................................................................................... 60
6.2 Het gebruik van antwoordschalen ............................................................................................................................................................ 60
6.2.1 Stap 1: van waarneembaar gedrag  psychologische eigenschappen (AHC) .................................................................................. 60
6.2.2 Stap 2: objectief vastleggen v. waarneembaar gedrag..................................................................................................................... 60

2

, 6.2.3 Stap 3: interpreteren van waarneembaar gedrag ............................................................................................................................ 61
6.3 Soorten antwoordschalen ........................................................................................................................................................................ 61
6.3.1 Open antwoordschalen ................................................................................................................................................................... 62
6.3.2 Gesloten antwoordschalen .............................................................................................................................................................. 62
a. Meerkeuzevragen ~ multiple choice ......................................................................................................................................... 62
b. Checklist .................................................................................................................................................................................... 63
c. Beoordelingsschalen ~ rating scales ......................................................................................................................................... 63
d. Likertschalen ............................................................................................................................................................................. 63
e. Semantische differentiaalschalen .............................................................................................................................................. 65
f. Grafische responsschalen .......................................................................................................................................................... 65
g. Gedwongen keuzevragen .......................................................................................................................................................... 66
6.3.3 Welke antwoordschaal wordt het best gekozen? ............................................................................................................................ 66


7) H4 normen in psychologische testen, H5 vergelijkingsschalen & H6 betrouwbaarheidsinterval boek – Tekst digitap ........................67
7.1 Vergelijkingsschalen............................................................................................................................................................. 67
7.1.1 Normgerelateerde vergelijkingsschalen............................................................................................................................... 67
7.1.2 Criteriumgeralteerde vergelijkingsschalen........................................................................................................................... 68
7.1.3 Persoonsgerelateerde vergelijkingsschalen ......................................................................................................................... 68
7.2 Interpreteren van waarneembaar gedrag ............................................................................................................................ 68
7.3 Beschrijving van de ruwe scores van de normgroep ............................................................................................................ 68
7.3.1 Frequentieverdeling ............................................................................................................................................................ 69
7.3.2 Grafische voorstelling .......................................................................................................................................................... 69
7.3.3 Scheve en normale verdeling............................................................................................................................................... 70
7.4 Berekening van de centrale tendentie ................................................................................................................................. 70
7.5 Iemands positie berekenen in de groep............................................................................................................................... 71
7.6 Berekenen van de spreiding ................................................................................................................................................ 72
7.7 Standaardscores .................................................................................................................................................................. 73
7.8 Betrouwbaarheidsintervallen .............................................................................................................................................. 74


8) H5 betrouwbaarheidsinterval, H6 theoretische uitgangspunten en betrouwbaarheidsinterval & H8 item-responstheorie boek .......75
8.1 Theoretische uitgangspunten betrouwbaarheid ...................................................................................................................................... 75
8.1.1 Herhaalbaarheid van de metingen .................................................................................................................................................. 75
8.1.2 Betrouwbaarheid op een werpbord ................................................................................................................................................ 75
8.1.3 De uitdaging van meetfouten .......................................................................................................................................................... 76
8.1.4 De klassieke testtheorie KTT ............................................................................................................................................................ 77
8.1.5 De standaardmeetfout .................................................................................................................................................................... 77
8.2 Betrouwbaarheidsintervallen ................................................................................................................................................................... 78
8.3 De item responstheorie............................................................................................................................................................................ 78
8.3.1 Ontwikkeling van psychologische testen ......................................................................................................................................... 78
8.3.2 Vergelijking v. testtheorieën ............................................................................................................................................................ 79
a. Vertrekbasis .............................................................................................................................................................................. 79
b. Achterliggende theorie .............................................................................................................................................................. 80
c. Basis van de berekening en interpretatie van de uitslagen ....................................................................................................... 80
d. Precisie van de uitslagen ........................................................................................................................................................... 80
e. Herwerking, update en de testafname ...................................................................................................................................... 81
8.4 Item-responstheorie ................................................................................................................................................................................ 81
8.4.1 Opbouw item-responstheorie ......................................................................................................................................................... 82
a. Latent continuüm ...................................................................................................................................................................... 82
b. Vaardigheidsniveau ................................................................................................................................................................... 83
c. Moeilijkheidsgraad ................................................................................................................................................................... 83

3

, d. Discriminerend vermogen ......................................................................................................................................................... 84
e. Samengevat .............................................................................................................................................................................. 84
8.4.2 Werken met een IRT-test ................................................................................................................................................................. 85


9) H6 betrouwbaarheid – Tekst digitap ...............................................................................................................................................85
9.1 Meten van betrouwbaarheid ................................................................................................................................................................... 85
9.1.1 Pearson correlatie ........................................................................................................................................................................... 85
9.1.2 Berekenen van betrouwbaarheid .................................................................................................................................................... 86
a. Test-hertestbetrouwbaarheid .................................................................................................................................................... 86
b. Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid .......................................................................................................................................... 86
c. Paralleltestbetrouwbaarheid .................................................................................................................................................... 86
d. Splitsingsbetrouwbaarheid ....................................................................................................................................................... 87
e. Interne consistentie ................................................................................................................................................................... 87
9.2 Hoe betrouwbaar moet een test zijn........................................................................................................................................................ 88
9.2.1 Interpretatie betrouwbaarheid ....................................................................................................................................................... 88
9.2.2 De soort betrouwbaarheid .............................................................................................................................................................. 89
9.3 betrouwbaarheid vs validiteit................................................................................................................................................................... 89


10) H7 Validiteit – tekst digitap ............................................................................................................................................................89
10.1 Validiteit? What the… ............................................................................................................................................................................. 89
10.2 Betrouwbaarheid + validiteit = .............................................................................................................................................................. 89
10.3 Meten van validiteit ............................................................................................................................................................................... 90
10.3.1 Berekenen van validiteit ................................................................................................................................................................ 90
a. Inhoudsvaliditeit ....................................................................................................................................................................... 90
b. Indruksvaliditeit ........................................................................................................................................................................ 90
c. Begrips-/ constructvaliditeit ...................................................................................................................................................... 91
d. Criterium/predictieve validiteit ................................................................................................................................................. 93
10.4 Hoe valide moet een test zijn ................................................................................................................................................................. 94
10.4.1 Interpretatie validiteit ................................................................................................................................................................... 94
10.4.2 Het onderzoeksdoel ...................................................................................................................................................................... 94
10.4.3 De soort validiteit .......................................................................................................................................................................... 94
10.4.4 Het aantal testinstrumenten ......................................................................................................................................................... 94




4

,I. Bijkomende tekst Digitap HC1 (betreffende H1 boek) : Algemene
intersectorale richtlijn diagnostiek - leidraad voor een kwaliteitsvolle
diagnostische praktijk

A. Diagnostiek: definitie en begrippen

Diagnostiek: Er is sprake v/e hulp- of zorgvraag die in kaart wordt gebracht en geanalyseerd, om
zo zorg te kunnen waarmaken. => beschikbare relevante gegevens worden verzameld, geordend
en verwerkt.

Gemeenschappelijke zaken in onderstaande beschrijvingen vormen wat diagnostiek is:

➢ Indicatiestelling: het proces waarbij wordt bepaald welke zorg of ondersteuning iemand
nodig heeft. Het helpt om te beslissen welke hulp het beste past bij de behoeften van
een persoon.

➢ Zorginschaling: zorgt ervoor dat de juiste zorg op het juiste moment en op de juiste
manier wordt geleverd.


➢ Handelingsgerichte diagnostiek: focust zich op het begrijpen van problemen en het
geven van praktische adviezen om deze aan te pakken. Het is een
samenwerkingsgerichte (ouders, leraren en hulpverleners) en oplossingsgerichte
methode die sterke punten en mogelijkheden benadrukt.

Figuur 1 geeft de versch. stappen tss aanmelding en advies weer = geheel v. deelprocessen
diagnostiek




5

, • Klachtenanalyse = fase v. verhelderende diagnostiek
-> klachten cliënt worden verduidelijkt en hulpvraag extra toegelicht

• Probleemanalyse = onderkennende (=identificerende) diagnostiek
-> neg. En pos. Gedragingen inventariseren gegevens, beschrijven en benoemen,
ernst probleemgedrag inschatten of beoordelen

• Verklaringsanalyse = verklarende diagnostiek
-> formuleren v. alternatieve verklaringen voor probleemgedrag en vormen v.
integratief (=omvattend) beeld.

• Indicatieanalyse = indicerende (= vaststellende) diagnostiek
-> nagaan v. best passende aanpak, formuleren v. interventiedoelen en prioriteren.
inzetbaarheid v. bep. Interventies beoordelen

Classificatie vs. Diagnostiek:
→ Classificatie: zoeken naar een algemeen beeld, persoon wordt o.b.v. overeenkomsten
met anderen beoordeeld en ingedeeld a.h.v. een systeem = enkel beschrijvend.
→ Diagnostiek = a.h.v. diagnostische cyclus een gedetailleerd & uniek beeld vormen v.
individuele probleemsituatie
 Verklaringsanalyse
 Probleemanalyse => kan aanleiding geven tot classificatie = niet perse
het geval

Bestaande uit categoriale en dimensionale classificatie -> zie 1.2.2

Handelingsgerichte diagnostiek
7 principes v. handelingsgerichte diagnostiek:
• = doelgericht
• Gericht op behoefte v. cliënt en de opvoeders/hulpverleners
• Betrokkenheid v. omgeving v/d cliënt en aandacht voor ondersteuningsbehoeften
• Hanteren v/e transactioneel referentiekader (= elke interactie is wisselwerking tss
individuen)
• Samenwerken met cliënt en context = cruciaal
• Aandacht voor positieve factoren
• Verloop = systematisch & transparant




6

,5 fasen in handelingsgerichte diagnostiek:




Info en inzichten in ene fase = invloed op beslissingen in andere fase

Belangrijk om geïndividualiseerd advies te vormen is:
• Sterkte-zwakte profiel op te stellen
• Zicht krijgen op adaptief functioneren (effectiviteit om om te gaan met eisen en
uitdagingen v/h dagelijks leven)
• Participatieproblemen (moeilijkheid bij deelnemen aan sociale, maatschappelijke en
dagelijkse activiteiten)
• Ondersteunings- en leerbehoeften

Dynamisch-interactief assesment: onderzoekt de nodig ondersteuning tijdens het
diagnostisch traject, door testomstandigheden aan te passen en het effect van de
aanpassingen in kaart te brengen door individuele prestaties te vergelijken.



B. Visie op kwaliteitsvolle diagnostiek

7 pijlers bij het benaderen v/d kwaliteit v/d diagnostiek:
• Biopsychosociale visie op het menselijk functioneren
• Idiografisch karakter
• Integratief beeld vormen over cliënt
• Participatie in context cliënt
• Gebruik v. kwaliteitsvolle methodieken en instrumenten
• Reflexiviteit diagnosticus en diagnostisch team
• Aandacht voor interdisciplinaire samenwerking

Primair doel kwaliteitsvolle diagnostiek = advies geven op maat v. cliënt over meest geschikte
zorg.

7

, i. Biopsychosociaal kader




= complexe interactie tss biologische, psychologische en sociale factoren. -> mens benadert als
systeem, met subsystemen die elks invloed hebben op elkaar


ii. Idiografisch kader

Idiografisch onderzoek = het beschrijven en begrijpen v. individuele casussen
 Gebruik makend v. geïndividualiseerde methodieken, instrumenten en/of metingen =>
= uniek en relevant voor cliënt

Idiografische beschrijving:
• Perspectief diagnosticus, cliënt en zijn omgeving op problemen en biopsychosociale
factoren
• Positieve kenmerken cliënt
• Verwachtingen over herstel en gezondheidsvordering

➔ Maakt zo link tss diagnostiek v/d hulpverlener en verhaal cliënt


iii. Integratief beeld

Integratief beeld: overkoepelend beeld of theorie over cliënt waarin alle verzamelde
diagnostische gegevens een plaats krijgen en in relatie tot elkaar worden gebracht.

 Hypotheses worden afgetoetst
 Integratie v. alle info
 Opgesteld vanuit biopsychosociaal perspectief




8

, iv. Participatie van cliënt en context

Vertrekt vanuit vraag cliënt of zijn context => diagnostisch onderzoek moet aansluiten bij
wensen, behoeften en mogelijkheden cliënt.

= werken vanuit perspectief cliënt -> kennis, ervaringen en verwachtingen v. cliënt nemen
centrale plaats in bij het proces => er wordt met de cliënt in gesprek gegaan.



v. Gebruik van kwaliteitsvolle methodieken en instrumenten

Methodisch te werk gaan = verwijzing naar manier waarop info-verzameling gebeurd

Diagnostici wapenen tegen oordeelsfouten  hypothese toetsende methode en
systematische methodiek.

Basishouding diagnosticus = kritisch opstellen t.o.v.
o Gegenereerde hypothese
o Verzamelde data
o Conclusies die worden gemaakt uit verzamelde data

Besluitvorming = gebaseerd op kwaliteitsvol diagnostisch materiaal
 Kwaliteitscriteria:
1. Instrumenten correct hanteren => juiste keuze van instrument
2. Beschikbare instrumenten die wetenschappelijk onderbouwd zijn met goede
psychometrische eigenschappen => instrument = valide, betrouwbaar en
bevat goede normering



vi. Reflexiviteit van de diagnosticus en het diagnostisch team

Klinisch oordeel = feilbaarder & minder optimaal dan statistische voorspellingen
 mens = gevoelig bij verwerken v. info door versch. valkuilen

Valkuilen in het menselijke informatieverwerkingsvermogen:
• Beschikbaarheidsheuristiek: Mate waarin gebeurtenis als waarschijnlijk wordt
beoordeeld => afh. v. hoe gemakkelijk voorbeelden v. gebeurtenis herinneren
• Waarschijnlijkheid stellen v. bep. Diagnose = hoe recent diagnose in verleden gesteld is
geweest
• Primacy- en recency-effect => info die eerst en/of laatste vernomen = best onthouden
• Hoe representatief gebeurtenis is met prototype


9

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mayravermeulen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,92. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 64405 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€11,92
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd