Dit is een samenvatting van het vak Fiscaal recht gegeven in de derde bachelor TEW met optie ERB of in de derde bachelor Rechten. Het is een uitgebreide samenvatting van de theorie en bevat ook enkele uitgewerkte cijfervoorbeelden. De samenvatting is gebaseerd op het boek 'Vademecum Fiscale Falconi...
Samenvatting Fiscaal recht
De samenvatting is gebaseerd op het boek ‘Vademecum Fiscale Falconis’ (geschreven door
Luc De Broe (ed.), editie 2020), PowerPoint slides van professor N. Bammens en lesnotities.
De hoorcolleges warden gegeven door professor N. Bammens.
Schooljaar: 2019-2020
,Inhoudsopgave
DEEL 1: BASISPRINCIPES VAN HET BELGISCH FISCAAL RECHT ...........................................................................5
1 INLEIDING ..............................................................................................................................................5
1.1 DE ESSENTIËLE BESTANDDELEN VAN HET BEGRIP ‘BELASTING’ ..............................................................................5
1.1.1 Het begrip ‘belasting’.......................................................................................................................5
1.1.2 Andere verplichte bijdragen en heffingen (die geen belasting zijn) .................................................6
1.2 ENKELE BELANGRIJKE BEGRIPPEN ..................................................................................................................7
1.3 FUNCTIES VAN BELASTINGEN ........................................................................................................................7
2 GRONDREGELS VAN DE BELASTINGHEFFING ..........................................................................................8
2.1 KLASSIEKE STRUCTUUR VAN EEN BELASTING ....................................................................................................8
2.2 DE ALGEMENE BEGINSELEN VAN HET FISCAAL RECHT .........................................................................................8
2.2.1 Grondwettelijke beginselen .............................................................................................................8
2.2.2 Beginselen opgelegd door het internationaal recht.........................................................................9
2.2.3 Andere basisbeginselen .................................................................................................................12
3 FISCALE BEVOEGDHEID VAN REGIONALE EN LOKALE OVERHEDEN........................................................18
3.1 VERSCHILLENDE VORMEN VAN VERDELING VAN FISCALE BEVOEGDHEDEN ............................................................18
3.2 DE VERDELING VAN FISCALE BEVOEGDHEDEN TUSSEN DE FEDERALE OVERHEID EN DE GEMEENSCHAPPEN EN GEWESTEN 18
3.2.1 Eigenlijke regionale belastingen ....................................................................................................18
3.2.2 Oneigenlijke regionale belastingen ................................................................................................19
3.2.3 Fiscale autonomie van de gewesten verruimd door de zesde staatshervorming ..........................19
3.3 GEMEENTEN EN PROVINCIES ......................................................................................................................20
3.3.1 Gemeenten ....................................................................................................................................20
3.3.2 Provincies .......................................................................................................................................21
DEEL 2: DE INKOMSTENBELASTING ...............................................................................................................22
DEEL 2A: INLEIDING ..............................................................................................................................................22
1 INDELING VAN DE INKOMSTENBELASTING ...........................................................................................22
2 ENKELE ALGEMENE PRINCIPES .............................................................................................................22
3 MATE VAN ONDERWERPING AAN DE INKOMSTENBELASTING..............................................................23
DEEL 2B: DE PERSONENBELASTING ..........................................................................................................................24
1 ALGEMEEN ...........................................................................................................................................24
1.1 ALGEMENE PRINCIPES ...............................................................................................................................24
1.2 DE BELASTINGPLICHT (PERSONEEL TOEPASSINGSGEBIED) ..................................................................................24
1.2.1 Rijksinwonerschap .........................................................................................................................24
1.2.2 Regionaal inwonerschap ................................................................................................................25
1.2.3 De omvang van de belastingplicht .................................................................................................25
1.3 DE GRONDSLAG VAN DE PERSONENBELASTING (MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED) .................................................26
2 ONROERENDE INKOMSTEN (ART. 7-14 WIB).........................................................................................27
2.1 DE BELASTBARE ONROERENDE INKOMSTEN ...................................................................................................27
2.1.1 Algemeen .......................................................................................................................................27
2.1.2 Belastingplichtige...........................................................................................................................27
2.2 AF TE TREKKEN LASTEN .............................................................................................................................32
2.2.1 Interestlasten .................................................................................................................................32
2.2.2 Verhuurde onroerende goederen: onderhouds- en herstellingskosten ..........................................32
3 ROERENDE INKOMSTEN .......................................................................................................................33
3.1 ALGEMENE PRINCIPES ...............................................................................................................................33
3.1.1 Enkel voor inkomsten met een privékarakter ................................................................................33
3.1.2 Roerende inkomsten versus meerwaarde ......................................................................................33
1
, 3.1.3 Alternatieve beleggingsvormen .....................................................................................................34
3.1.4 Aftrek van kosten ...........................................................................................................................35
3.1.5 Roerende voorheffing ....................................................................................................................36
3.2 CATEGORIEËN VAN ROERENDE INKOMSTEN ...................................................................................................37
3.2.1 Dividenden (Art. 18 WIB) ...............................................................................................................37
3.2.2 Interesten (Art. 19-19ter WIB) .......................................................................................................41
3.2.3 Inkomsten uit de verhuur van roerende goederen (Art. 17, §1, 3° WIB) ........................................44
3.2.4 Auteursrechten (Art. 17, §1, 5° WIB)..............................................................................................45
4 BEROEPSINKOMSTEN ...........................................................................................................................46
4.1 ALGEMEEN .............................................................................................................................................46
4.2 DE BELASTBARE BEROEPSINKOMSTEN...........................................................................................................47
4.2.1 Winsten (Art. 24-26) ......................................................................................................................47
4.2.2 Baten..............................................................................................................................................48
4.2.3 Winsten en baten van een vorige beroepswerkzaamheid .............................................................48
4.2.4 Toekenning meewerkende partner ................................................................................................49
4.2.5 Meerwaarde (Art. 41-47 WIB) .......................................................................................................50
4.2.6 Bezoldigingen.................................................................................................................................53
4.3 BEPALING VAN HET NETTO BELASTBAAR BEROEPSINKOMEN ..............................................................................58
4.3.1 De aftrekbare beroepskosten.........................................................................................................59
4.3.2 Beroepsverliezen ............................................................................................................................62
4.3.3 Huwelijksquotiënt ..........................................................................................................................63
4.4 INNEN VAN DE BELASTING..........................................................................................................................64
5 DIVERSE INKOMSTEN ...........................................................................................................................65
5.1 OCCASIONELE WINSTEN OF BATEN (ART. 90, 1° WIB) ....................................................................................65
5.2 ONBELAST BIJVERDIENEN (ART. 90, 1°BIS-1°QUATER WIB) ............................................................................66
5.3 ONDERHOUDSUITKERINGEN (ART. 90, 3° WIB) ............................................................................................68
5.4 MEERWAARDE OP AANDELEN (ART. 90, 9° WIB) ..........................................................................................68
5.5 MEERWAARDE OP ONROERENDE GOEDEREN (ART. 90, 8° EN 10° WIB) ............................................................69
6 DE KAAIMANTAKS................................................................................................................................71
6.1 ACHTERGROND .......................................................................................................................................71
6.2 TOEPASSINGSGEBIED ................................................................................................................................71
6.3 WIE EN HOE? .........................................................................................................................................72
7 BEREKENING VAN DE PERSONENBELASTING ........................................................................................73
7.1 ZESDE STAATSHERVORMING .......................................................................................................................73
7.2 BEREKENINGSREGELS ................................................................................................................................73
7.2.1 Stap 1: Belastbaar inkomen samenstellen .....................................................................................74
7.2.2 Stap 2: Belasting op GBI en ABI .....................................................................................................75
7.2.3 Stap 3: de Belasting Staat bepalen ................................................................................................76
7.2.4 Stap 4: Gereduceerde Belasting Staat bepalen ..............................................................................76
7.2.5 Stap 5: berekening federale personenbelasting.............................................................................76
7.2.6 Stap 6: gewestelijke opcentiemen toepassen ................................................................................76
7.2.7 Stap 7: de gewestelijke personenbelasting berekenen ..................................................................76
7.2.8 Stap 8: de totale belasting bepalen ...............................................................................................76
7.2.9 Stap 9: verrekening op de totale belasting ....................................................................................77
7.2.10 Stap 10: aanvullende gemeentebelasting .................................................................................77
DEEL 2C: DE VENNOOTSCHAPSBELASTING .................................................................................................................78
1 KADEREN VAN DE VENNOOTSCHAPSBELASTING ..................................................................................78
1.1 RELEVANTIE VAN DE VENNOOTSCHAPSBELASTING ...........................................................................................78
1.2 HERVORMING VAN DE VENNOOTSCHAPSBELASTING ........................................................................................78
2 TOEPASSINGSGEBIED ...........................................................................................................................78
2.1 CUMULATIEVE TOEPASSINGSVOORWAARDEN ................................................................................................78
2
, 2.2 UITGESLOTEN RECHTSPERSONEN.................................................................................................................79
3 DE BELASTBARE GRONDSLAG VAN DE VENNOOTSCHAPSBELASTING ....................................................80
3.1 ALGEMENE BEGINSELEN ............................................................................................................................80
3.1.1 Algemene beginselen .....................................................................................................................80
3.1.2 Belangrijke principes en begrippen ................................................................................................81
3.2 FISCAALTECHNISCHE BEPALING VAN DE BELASTBARE GRONDSLAG (ART. 183-189 WIB EN ART. 74-79 KB/WIB) .....83
3.2.1 Bewerking 1: bepalen fiscaal resultaat (Art. 184 WIB jo. Art. 74 KB/WIB) ....................................83
3.2.2 Tweede bewerking: opdeling binnenlandse en buitenlandse inkomsten (Art. 75 KB/WIB) ...........90
3.2.3 Derde bewerking: aftrek van vrijgestelde buitenlandse en andere vrijgestelde inkomsten (Art.
199-200 WIB en Art. 76 KB/WIB) .................................................................................................................91
3.2.4 Vierde bewerking: DBI-aftrek (Art. 202 e.v. WIB en Art. 77 KB/WIB) ............................................91
3.2.5 Vijfde bewerking: octrooi aftrek ....................................................................................................93
3.2.6 Zesde bewerking: aftrek voor innovatie-inkomsten (Art. 205/1-205/4 WIB) .................................93
3.2.7 Zevende bewerking: investeringsaftrek (Art. 201 WIB jo. Art. 79 KB/WIB) ...................................94
3.2.8 Achtste bewerking: groepsbijdrage (Art. 205/5 WIB) ....................................................................94
3.2.9 Negende bewerking: notionele interestaftrek (Art. 205bis-novies WIB en art. 73/4quinquis-
septies KB/WIB) ............................................................................................................................................95
3.2.10 Tiende bewerking: overgedragen DBI .......................................................................................96
3.2.11 Elfde bewerking: de belastingaftrek voor overgedragen innovatie-inkomsten ........................97
3.2.12 Twaalfde bewerking: fiscaal overdraagbare verliezen (Art. 206 WIB jo. Art. 78 KB/WIB) ........97
3.2.13 Dertiende beperking: benutting van de onbeperkt overdraagbare NIA-voorraad ....................97
3.2.14 Veertiende beperking: benutting van de beperkt overdraagbare NIA-voorraad ......................97
3.3 BEPERKTE EN ONBEPERKTE BEWERKINGEN ....................................................................................................97
4 BEREKENING VAN DE VENNOOTSCHAPSBELASTING .............................................................................98
4.1 HET GEWOON AANSLAGSTELSEL ..................................................................................................................98
4.2 AFZONDERLIJKE/BIJZONDERE AANSLAGSTELSELS .............................................................................................99
DEEL 3: DE BELASTING OVER DE TOEGEVOEGDE WAARDE (BTW) ................................................................ 100
1 BEGRIP EN WERKING VAN DE BTW .................................................................................................... 100
........................................................................................................................................................................100
1.1 BELANG VAN DE BTW ............................................................................................................................100
1.2 BASISMECHANISME ................................................................................................................................100
1.2.1 Algemeen .....................................................................................................................................100
1.2.2 Verschil met een klassieke omzetbelasting ..................................................................................100
1.2.3 Voorbeelden .................................................................................................................................101
2 TOEPASSINGSGEBIED RATIONE PERSONAE: SOORTEN BELASTINGPLICHTIGE ..................................... 102
2.1 GEWONE BELASTINGPLICHTIGE .................................................................................................................102
2.1.1 Wie is belastingplichtige? ............................................................................................................102
2.1.2 Rechten en plichten......................................................................................................................102
2.1.3 Bijzondere categorie: kleine belastingplichtigen .........................................................................103
2.2 VRIJGESTELDE BELASTINGPLICHTIGE ...........................................................................................................103
2.2.1 Algemeen .....................................................................................................................................103
2.2.2 Bijzondere categorie ....................................................................................................................103
2.3 NIET-BELASTINGPLICHTIGE RECHTSPERSONEN ..............................................................................................104
2.4 OCCASIONELE BELASTINGPLICHTIGEN .........................................................................................................104
2.4.1 Overdracht nieuwe gebouwen .....................................................................................................104
2.4.2 Nieuwe vervoermiddelen .............................................................................................................105
2.5 BTW-EENHEID......................................................................................................................................105
3 RATIONE MATERIAE ........................................................................................................................... 106
3.1 LEVERING VAN GOEDEREN (ART. 9-10 WBTW) ..........................................................................................106
3.1.1 Algemeen .....................................................................................................................................106
3.1.2 Uitgesloten leveringen .................................................................................................................106
3
, 3.1.3 Plaats van levering .......................................................................................................................107
3.1.4 Tijdstip van levering .....................................................................................................................107
3.2 DIENSTVERRICHTING (ART. 18-22 WBTW) ...............................................................................................107
3.2.1 Algemeen .....................................................................................................................................107
3.2.2 Uitgesloten diensten ....................................................................................................................108
3.2.3 Plaats van diensten ......................................................................................................................108
3.2.4 Verlegging van de heffing ............................................................................................................109
3.2.5 Tijdstip van diensten ....................................................................................................................109
3.3 INVOER (ART. 23-25 WBTW) ................................................................................................................109
3.4 INTRACOMMUNAUTAIRE VERWERVING (ART. 3BIS EN 25BIS E.V. WBTW) .......................................................110
3.5 VRIJGESTELDE OUTPUTHANDELINGEN ........................................................................................................111
3.5.1 Vrijstelling met behoud van aftrek van voorbelasting .................................................................111
3.5.2 Vrijstelling zonder aftrek van voorbelasting ................................................................................112
4 MAATSTAF VAN HEFFING EN TARIEF .................................................................................................. 112
4.1 TARIEF VAN DE BELASTING .......................................................................................................................112
4.2 MAATSTAF VAN HEFFING.........................................................................................................................112
5 AFTREKREGELING ............................................................................................................................... 113
5.1 BEPERKINGEN OP HET RECHT VAN AFTREK ...................................................................................................113
5.2 HERZIENING VAN AFTREK ........................................................................................................................114
6 BTW EN ELEKTRONISCHE HANDEL ...................................................................................................... 114
4
,DEEL 1: Basisprincipes van het Belgisch fiscaal recht
1 Inleiding
1.1 De essentiële bestanddelen van het begrip ‘belasting’
1.1.1 Het begrip ‘belasting’
Er is geen eenduidige wettelijke definitie voor het begrip belasting, wel heeft het generieke
begrip ‘belasting’ steeds vijf bestanddelen:
• Een door de overheid (kan voor zichzelf een uitvoerbare titel creëren; enkel de overheid
kan belastingen heffen en innen)
• eenzijdig opgelegde en verplichte bijdrage (een cash-bedrag) die
• volgens de regels van het recht
• opgelegd wordt aan personen/feiten die een band hebben met het territorium
• en bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren.
Eenzijdig opgelegd door de overheid:
De FOD-financiën put uit art. 298 WIB jo. art. 393 WIB de macht om de belasting ‘in te
kohieren’ en dat kohier (wens tot belasting innen = de belasting uitvoerbaar maken) ‘ten
uitvoer’ te brengen tegen de personen die in het kohier genoemd zijn.
Het te betalen belastingbedrag wordt ter kennis gebracht door middel van een aanslagbiljet
(Art. 302 WIB).
In art. 170 GW wordt bepaald welke overheid bevoegd is om belastingen te heffen. In België
zijn dit de federale staat, de gewesten, de gemeenschappen, de provincies en de gemeenten
en de agglomeraties en federaties van gemeenten.
Een verplichte bijdrage:
Indien je binnen het toepassingsveld van een belasting valt, ben je verplicht deze te betalen.
Er is dus geen keuzemogelijkheid voor de belastingplichtige. De fiscale regels hebben m.a.w.
een dwingend karakter.
De belastingadministratie (uitvoerende macht) kan ten aanzien van de onwillige
belastingplichtige sancties opleggen en bij niet-betaling dwangmaatregelen nemen.
Volgens de regels van het recht:
In art. 170 GW is het legaliteitsbeginsel neergeschreven. Dit fungeert als een buffer tegen
willekeur van de overheid. Dit is een uiting van het “no taxation without representation”-
principe.
Legaliteitsbeginsel= er is enkel belasting verschuldigd indien hiervoor een wettelijke basis
bestaat.
Personen of feiten die een band hebben met het territorium:
Een gezaghebbende overheid kan haar bevoegdheden enkel uitoefenen binnen haar
territorium, ook in fiscale aangelegenheden. Men kan dus enkel belastingen heffen t.a.v.
personen of feiten die een voldoende nauwe band vertonen met het territorium waarop die
overheid effectief haar gezag kan uitoefenen. Dit is het territorialiteitsprincipe.
5
, Ter financiering van diensten van algemeen nut:
Iedere burger is verplicht bij te dragen in de algemene lasten van de gemeenschap. Dit gebeurt
d.m.v. belastingen. Belastingen kunnen dus voor om het even welke overheidsuitgave gebruikt
worden, ze zijn m.a.w. niet specifiek bestemd voor bepaalde uitgave.
1.1.2 Andere verplichte bijdragen en heffingen (die geen belasting zijn)
1.1.2.1 Sociale zekerheidsbijdragen
Sociale zekerheidsbijdragen zijn wel verplicht, maar zijn specifiek. De sociale
zekerheidsbijdrage zijn gebaseerd op het verzekeringsbeginsel, ze viseren dus specifieke
aanwendingen/bepaalde uitgaven.
Verzekeringsbeginsel= de bijdrageplicht schept het recht op ontvangst van de voordelen.
è Het is dus geen belasting en de algemene beginselen van belastingrecht zijn bijgevolg niet
van toepassing. Ook is er geen jaarlijkse wettelijke controle verplicht (annualiteitsbeginsel, zie
verder).
1.1.2.2 Retributies
Retributies (Art. 173 GW) zijn heffingen die namens de overheid worden gevorderd in ruil voor
specifieke prestaties. Het is in feite een vergoeding voor de tegenprestatie door de overheid
en is in rechtstreeks en onmiddellijk belang van de begunstigde (het is een geïndividualiseerde
dienst). Merk op dat retributies niet verplicht zijn (ze kan vermeden worden door geen gebruik
te maken van de overheidsdienst).
Vb. Het betalen van parkeergeld op openbare parkings, haven- en kaaigelden voor het gebruik
van haveninstallaties, tolgelden bij tunnels…
1.1.2.3 Verhaalbelastingen
Verhaalbelastingen zijn verplichte heffingen die door de overheid worden opgelegd n.a.v. een
concrete prestatie die door de overheid wordt verricht. De verhaalbelasting is sowieso
verschuldigd, ook indien de belastingplichtige geen persoonlijk voordeel haalt uit de
overheidsprestatie of er geen gebruik van maakt. Er is dus geen individueel
beslissingsmoment voor de betaler.
Vb. aanleg riolering, aanleg van wegen…
1.1.2.4 Bestemmingsheffingen
Bestemmingsheffingen zijn heffingen die dienen om welbepaalde overheidsuitgaven te
dekken. Het is een verzamelbegrip voor overheidsheffingen ter dekking van specifieke
overheidsuitgaven.
Vb. verhaalbelastingen, retributies en sociale zekerheidsbijdragen
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lara1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
