samenvatting/ uitwerking colleges van psychologie voor de toets van leerjaar 1 in kwartiel 4. In dit document worden: stress, oorzaak en gevolgen, stress en gezondheid, persoonlijkheid, pijn, ziek worden en hulp zoeken, gezondheidsgedrag leren, Health beliefs en intenties en gedragsverandering mode...
Inhoudsopgave
Stress, oorzaak en gevolgen...........................................................................................................................................1
Stress en gezondheid........................................................................................................................................................6
Ziek worden en hulp zoeken.......................................................................................................................................15
Health beliefs en intentions.........................................................................................................................................22
Gedragsveranderingsmodellen in de fysiotherapie...........................................................................................26
Stress, oorzaak en gevolgen
Welke componenten spelen een rol bij stress?
, Belasting: Eisen situatie (stressor) (fysiek/ psychologisch/ sociaal)
Cognitieve appraisal: inschatting/ evaluatie situatie
Belastbaarheid: Persoons (hulp)middelen voor coping
Stress: als (eigen) opgelegde belasting hoger is dan de belastbaarheid
Stressoren (belasting)
Persoon:
o Ziekte (ernst en leeftijd)
Oudere: minder vechtlust
Kind: minder appraisal
o Conflict (keuze maken):
Meerdere/ tegengestelde keuzemogelijkheden verkeerde
Verkeerde keuze negatieve en ernstige gevolgen
*
Leeftijd:
- Mogelijkheid lichaam om te vechten tegen ziekte verminderd bij ouder worden
- Betekenis ernstige ziekte veranderd met leeftijd (kind begrijpt minder: appraisal
minder toekomstgericht)
Conflict stressvol bij: meerdere keuzemogelijkheden, tegengestelde gelijke
motivatiekrachten, verkeerde keuze kan leiden tot negatieve en ernstige gevolgen
(condities die vaak voorkomen bij grote beslissingen over gezondheid)
Sociale omgeving:
o Familie:
Nieuw familielid (bijv. Huilbaby)
Scheiding
Ziekte en dood
Misbruik
o Omgeving/ cultuur/ maatschappij:
Thuis/werk/school
(Natuur)ramp
*
Scheiding: veranderingen sociaal, woonomgeving, financieel
Chronisch ziek kind: verzorgingstijd, verminderde vrijheid, moeilijke beslissingen, dure
medische kosten, andere kinderen minder aandacht
Zieke volwassene: kostwinner (financiële problemen), verminderde tijd en persoonlijke
vrijheid (verandering sociale contacten), verandering familierollen
Ernstig zieke volwassene/sterven familielid: leeftijd zieke (dwarsbomen hoop,
verwachtingen voor de toekomst, verlies rol/identiteit), leeftijd kinderen (verschillend
begripsniveau)
Werk: eisen (hoeveelheid, duur en soort werk, evaluatie werkprestaties),
verantwoordelijkheid mensenlevens, fysieke omgeving, ervaren onvoldoende controle,
slechte sociale contacten, ervaren onvoldoende erkenning/bevordering, verlies van
werk, pensioen
Omgeving: veel mensen in lawaaierige omgeving, vervuiling/bedreiging, natuurrampen,
gijzeling/kindermishandeling
Natuurramp: levensbedreigend, oncontroleerbaar, ongrijpbaar
, Cognitieve appraisal (Lazarus)
Gebeurtenis is niet stresserend, dit is afhankelijk van je gedachten over de gebeurtenis
Primaire taxatie:
o Betekenis situatie (ernst/ vatbaarheid voor gezondheid):
Ongevaarlijk
Bedreigend
Uitdagend
Secundaire taxatie:
o Kan ik er iets aan doen?
o (Aanwezige coping middelen)
Coping
Manier van managen/omgaan met de stressgebeurtenis: ingeschatte
echte/ervaren verschil (appraisal) tussen Belasting (eisen) en belastbaarheid
(copingmiddelen)
Belatbaarheid (copingmiddelen):
o Fysiek (geld, zorg)
o Persoonlijkheid (vaardigheden)
o Sociaal (netwerk)
Emotie georiënteerd (E-coping):
o Gedrag gericht op anders aankijken tegen situatie (interpretatie) als
situatie te veranderen lijkt
Probleem-georiënteerd (P-coping)
o Gedrag gericht op zoeken oplossingen (handelen) als situatie te
veranderen lijkt
Actieve stijl:
o Informatie/ steun zoeken
o Instelling veranderen
Passieve stijl:
o Lijdzaam ondergaan
Vermijdende stijl:
o Kop in het zand steken
Acute stress reactie:
Adaptief alarmsysteem bij (dreigend) controleverlies overlevingsmechanisme
bij noodsituaties
Deze lichamelijke stressreactie zorgt ervoor dat er zoveel mogelijk energie vrijgemaakt
wordt voor een vecht- of vluchtreactie
Fysiologische reactie:
o Versnelde HF en ademhaling, stijging RR, transpireren en verhoogde
spiertonus reactieve respons autonome zenuwstelsel en endocriene
(hormoon)stelsel
Gedragsmatige reacties:
o Vechten: controle behoud
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maritwinkels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
