Hoofdstuk 24: Inleidende macro-economische concepten
1. Introductie
• ‘Economische activiteit’ schommelt
o Perioden van hogere economische activiteit afgewisseld met
perioden van lagere economische activiteit
o Hoogconjunctuur, laagconjunctuur, economische groei, recessie
• Oorzaken = misoogsten, oorlogen, technologische vooruitgang (of
achteruitgang), consumentenvertrouwen, …
• Probleem: Hoe ‘economische activiteit’ meten? Wat schommelt er eigenlijk?
• Tot begin 20e E: imperfecte meting (bv. o.b.v. industriële revolutie
Meer intermediaire goederen nodig → wanneer we
meer consumptiegoederen willen
Als je die 2 gebruikt, doe je dubbeltelling (dus
eigenlijk moet je maar 1 bekijken)
• Meting van de economische activiteit
o Gebaseerd op ‘nationale rekeningen’
o Kringloop
• Drie benaderingen (leveren zelfde activiteit (resultaat) = BBP → zelfde redenering)
1) Inkomen
2) Bestedingen
3) Productie (TW)
o TW levert inkomen op
o TW voor uitbetalen lonen
o Hebben alle 3 kapitaal
geïnvesteerd (ook daaraan
TW besteden)
! Niet alle bestedingen
bekijken → enkel finale
consumptie (bv. brood) om
dubbeltellingen te
vermijden!
Bruto binnenlands product (om economische groei te meten en zelfs om
productiviteitswinsten te berekenen)
= totale toegevoegde waarde die geproduceerd w door economische activiteit binnen
bepaalde geografische entiteit (binnen landsgrenzen) gedurende een bepaalde periode
(meestal 1 jaar) PRODUCTIE
= Marktwaarde v/ alle in 1 jaar binnen de landsgrenzen geconsumeerde finale goederen
& diensten BESTEDINGEN
= Som van alle in 1 jaar binnen de landsgrenzen gerealiseerde inkomens INKOMEN
, 2. Berekening economische activiteit
BBP
a) Productie: BBPproductie = TWbedrijven+ TWoverheden+ TWgezinnen
b) Inkomens: BBPinkomen = Yarbeid + Ykapitaal + Tindirect
c) Bestedingen: BBPbestedingen = C + I + G + (X – M)
Dan: op naar een inkomensconcept (NNBI):
BNI = BBP (binnen landsgrenzen) + NFI (uit buitenland) → bruto nationaal inkomen
= netto factorinkomen (arbeid & kapitaal)
NNI = BNI – D → netto nationaal inkomen
NNBI = NNI + NTR → netto nationaal beschikbaar inkomen
Dus: NNBI = BBP + NFI – D + NTR
o Geld beschikbaar voor consumptie
Dan: interpreteren en gebruiken
a) BBP volgens productiebenadering (sommering v/ alle TV geproduceerd in economie)
BBPproductie = TWbedrijven + TWoverheden + TWgezinnen
• TWbedrijven
- Makkelijk meetbaar
- Bedrijven leggen jaarrekening neer bij NBB
• TWoverheden
- Waarde van verkoop MIN waarde van intermediaire inputs
- Problemen…
• TWgezinnen
- Waarde van verkoop MIN waarde van intermediaire inputs
- Problemen… TW = omzet - kosten voor
Productieoptiek – problemen: intermediaire inputs
- TW van de overheid?
o Overheden produceren: beleid, wegen, bossen (publieke goederen),… maar ook
onderwijs → hiervoor bestaat geen markt…
o Wat is de waarde van de output? (want soms gratis, soms lager dan MK)
o Intermediaire inputs: beton voor wegen, stylo’s voor ambtenaren,…
▪ Oplossing: TW gelijk aan uitbetaalde lonen overheidspersoneel
▪ Dus: we baseren ons op kostprijs en niet op marktprijs
➢ Kans op overschatting TW (overheden maken te hoge kosten)
➢ Kans op onderschatting TW (waarde kan hoger liggen
dan de gemaakte kosten)
Conclusie: TW niet gebaseerd op omzet (enkel arbeid, geen kapitaal)
- TW van de gezinnen?
o Gezinnen produceren: proper huis, welopgevoede kinderen, moestuin..
(huishoudelijke diensten) → niet officieel geregistreerd → waarde = ?
o Intermediaire inputs = ?
o Oplossing: niet opnemen (dus TW gezinnen = 0)
, Maar dit betekent: naarmate huishoudelijke activiteiten meer en meer door markt ingericht →
BBP stijgt
o Huishoudwerkjes alsmaar meer gedaan door bedrijven (bv. kuisen, strijken)
o Zorgde voor verhoging BBP, maar activiteit in economie niet per se gestegen
Bv. groot verschil tussen BBP Afrikaans land & Europees land → gezinnen spelen veel
grotere rol in productie huishoudelijke activiteiten (in Afrikaans land)
b) BBP volgens inkomensbenadering
BBPinkomen = Yarbeid + Ykapitaal + Tindirect
o Productie leidt tot TW
o TW wordt uitgekeerd aan werknemers, kapitaaleigenaars of overheid
• Yarbeid = lonen, wedden, inkomen,…
• Ykapitaal = rente, dividenden, winst, huurinkomsten,…
• Tindirect
o Deel van TW wordt aan overheid betaald als indirecte belasting
o Bedrijven ontvangen ook subsidies
o Tindirect weerspiegelt indirecte belastingen MIN subsidies
• Onderscheid
BBP tegen marktprijzen = Yarbeid + Ykapitaal + Tindirect (indirecte belastingen - subsidies)
BBP tegen factorkosten (uiteindelijk uitgekeerd aan eigenaars v/ PF) = Yarbeid + Ykapitaal
“Beloning…” = duidelijk arbeidsinkomen
“Bruto-exploitatieoverschot en gemengd
inkomen” = som inkomens uit arbeid &
kapitaal van zelfstandigen
- Exploitatieoverschat :
kapitaalinkomen (winst)
- Gemengd inkomen: voor wie
geen onderscheid tussen arbeid-
en kapitaalinkomen?
Zelfstandigen (bv. dokter)
c) BBP volgens bestedingsbenadering
BBPbestedingen = C + I + G + (X – M)
Binnenlandse vraag
o Finale goederen en diensten
o Bestedingen van gezinnen, bedrijven, overheden, buitenland
• Consumptie C (gezinnen)
o Ook investeringsgoederen = goederen die niet snel opgeraken
(= consumptiegoederen) bv. auto’s, mixers, wasmachines,…
→ investeringen in huizen horen wel bij bruto-investeringen (I)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper krokijntjecvc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.