Methodologie: kwantitatief onderzoek voor de gezondheidszorg
Hoofdstuk 4: Onderzoeksproblemen, onderzoeksvragen en hypotheses
4.1 Overzicht van de onderzoeksproblemen
a) Basisterminologie
‐ De onderzoeker kiest een onderwerp of fenomeen waarop hij zich focust
‐ Onderzoeksprobleem: Verontrustende toestand binnen een breed onderwerp
= Onderwerp van interesse
= Het doel van het onderzoek is om dit probleem op te lossen
(Of bij te dragen aan de oplossing ervan)
‐ Probleemstelling: Ontwikkelen van een argument voor de studie
‐ Onderzoeksvraag: Specifieke vraag van de onderzoeker die men wil beantwoorden bij het
aanpakken van het probleem.
= De vraag begeleid de types van data die worden verzameld binnen een studie
‐ Hypothese: Voorspellingen over antwoorden op onderzoeksvragen
‐ Doel-verklaring: Vat samen wat de doelstellingen zijn van de studie
‐ Onderzoeksdoelstellingen: Specifieke prestaties die ze hopen te bereiken door het onderzoek uit
te voeren.
b) Onderzoeksproblemen en paradigma’s
‐ Kwantitatief onderzoek focust op concepten die al redelijk goed zijn ontwikkeld en waarover
bewijs bestaat en reeds betrouwbare meetmethoden zijn ontwikkeld of kunnen ontwikkeld
worden.
‐ Kwalitatief onderzoek wordt uitgevoerd omdat een onderzoeker een rijk en context-gebonden
begrip wil ontwikkelen over een slecht begrepen fenomeen. Onderzoekers initiëren vaak
kwalitatieve studies om het bewustzijn te vergroten en een dialoog over een fenomeen te creëren.
Voorbeeld: Een kwalitatief onderzoek zal niet goed zijn om depressieniveaus tussen werkende en
gepensioneerde te vergelijken, maar wel om de depressie te verkennen
= De aard van de onderzoeksvraag is gekoppeld aan paradigma’s en aan onderzoekstradities
binnen deze paradigma’s.
c) Bronnen van onderzoeksproblemen
‐ Interesse in een onderwerp is essentieel want onderzoek is tijdrovend
‐ Interesse kan worden opgewekt door:
o Klinische ervaring
Dagelijkse klinische ervaring is een grote bron voor ideeën voor onderzoek
Directe problemen die een oplossing nodig hebben kunnen het enthousiasme opwakkeren
= Hebben een hoog potentieel voor klinische relevantie
o Kwaliteit verbeterende inspanningen
Uit onderzoeken naar kwaliteitsverbetering rijzen soms belangrijke klinische vragen
Persoonlijke betrokkenheid tot het kwaliteitsteam kan leiden tot ideeën voor een studie
o Literatuur
Ideeën kunnen soms ook uit de literatuur ontstaan: Nieuwsgierigheid van de lezer stimuleren
1
Methodologie: Kwantitatief onderzoek voor de gezondheidszorg
, Bekend bestaand onderzoek met opkomende klinische problemen kan ook een manier zijn om
een onderzoeksonderwerp te ontwikkelen
o Sociale problemen
Globale onderwerpen met sociale of politieke problemen
Onderwerpen die betrekking tot de Wereldgezondheidsorganisatie
Bijvoorbeeld: Feministen kaarten iets aan over genderongelijkheid in de gezondheidszorg
o Theorieën
Theorieën suggereren soms een onderzoeksprobleem
Bijvoorbeeld: Onderzoekers vragen ‘Als deze theorie klopt, wat kunnen we voorspellen over ..’
De voorspellingen kunnen getest worden in een onderzoek
o Ideeën van externe bronnen
Brainstormen met collega’s of het bekijken van onderzoeksprioriteiten van een
financieringsinstantie.
4.2 Ontwerpen en verfijnen van onderzoeksproblemen
a) Keuze van een onderwerp
‐ Het ontwikkelen van een onderzoeksprobleem is een creatief proces
‐ In eerste fase noteer je alles wat in je opkomt
‐ Sorteer de ideeën in termen van interesse, kennis en de haalbaarheid ervan
= Het meest vruchtbare idee is geselecteerd
b) Vernauwen van het onderwerp = Meer specifiëren
‐ Eens je het onderwerp hebt identificeert kan men brede vragen opstellen die kunnen leiden tot
het onderzoekprobleem.
Bijvoorbeeld: ‘Wat is het proces waarbij …’, ‘Wat veroorzaakt ..’, ‘Welke factoren dragen bij tot ..’
‐ Wees ervan bewust niet te breed of een te complex probleem op te stellen.
‐ Verschillende mogelijke onderzoeksproblemen kunnen samensmelten
Voorbeeld: Tegenstrijdigheid in klachten van patiënten over pijnmedicatie bij een bepaalde groep
verpleegkundigen. Je zal je dan af vragen hoe deze verpleegkundigen verschillen van een andere groep en
merkt op dat de etnische achtergrond relevant kan zijn. Hierdoor krijg je verschillende onderzoeksvragen:
‘Wat is de aard van klachten van patiënten bij patiënten met een verschillende etnische achtergrond?’ of
‘Veranderen verpleegkundigen die gedrag geven de functie van de overeenkomst tussen hun etnische
achtergrond en die van patiënten?’. Beide vragen overeenstemming in het probleem maar moeten andere
worden bestudeerd.
‐ Kritische evaluatie is noodzakelijk
‐ Elk onderzoeksprobleem moet verschillend worden bestudeerd
c) Evaluatie van onderzoeksproblemen
o Betekenis van het probleem
Belangrijk is dat het onderzoek een betekenis heeft voor een bepaalde groep
Bewijsmateriaal over de studie moet potentieel zinvol bijdragen aan de praktijk van de groep
Is het probleem belangrijk tot de groep (en hun patiënten)?
Zullen de patiënten voordelen uit het bewijsmateriaal halen?
Zullen de bevindingen bestaande praktijken uitdaging of ondersteunen?
→ Indien men op een van deze vragen ‘nee’ antwoord dan moet men een andere keuze maken
2
Methodologie: Kwantitatief onderzoek voor de gezondheidszorg
, o Doorzoekbaarheid van het probleem
Vragen van morele of etnische aard kunnen niet onderzocht worden
Voorbeeld: ‘Moet het plegen van zelfmoord legaal worden’
= Er is geen juist antwoord op deze vraag, alleen standpunten
o Haalbaarheid van het probleem
Tijd: Het is verstandig om conservatief te zijn in het schatten van de tijd
= Onderzoeksactiviteiten vragen vaak meer tijd dan men verwacht.
Ervaring van de onderzoeker: Onderwerp gelinkt aan de voorkennis van de onderzoeker
Beginnende onderzoekers moet het ontwikkelen van nieuwe meetinstrumenten vermijden.
Beschikbaarheid van deelnemers: Is het mogelijk om een onderzoeksgroep te vinden met de
gewenste karakteristieken en zouden deze willen/kunnen meedoen aan een onderzoek.
= Sommige voelen hun niet goed genoeg om mee te doen of hebben te weinig tijd, …
Samenwerking van anderen:
Het is vaak nodig om autorisatie te krijgen tot toegang van gegevens
Etnische overweging: Onhaalbaarheid door oneerlijke of onethische eisen van deelnemers
Faciliteiten en uitrusting: Welke faciliteiten en uitrustingen heb je nodig en zijn deze
beschikbaar voordat men aan de studie zal starten?
Geld: Personeelskost, deelnemersvergoeding, benodigdheden, printkosten, uitrusting,
transportkosten, …
o Interesse van de onderzoeker
Er kruipt veel tijd en energie in het onderwerp
4.3 Communiceren van onderzoeksproblemen en antwoorden
‐ Probleemverklaring
= Uitleg over wat problematisch is en wat dus de drijfkracht voor het onderzoek is.
‐ Soms definiëren we ook hypothese, verklaring, doelstellingen en onderzoeksvragen
‐ De probleemverklaring begint vaak bij de eerste zin van het abstract
= Specifieke onderzoeksvragen, hypothesen en doeleinden komen later in de introductie aan bod
a) Verklaringen van doeleinden
‐ Samenvatting van de onderzoeksdoelstellingen
‐ Kwantitatieve studie: Verklaring van mogelijke onderlinge relaties en de populatie van belang
‐ Kwalitatieve studie: Geven belangrijkste concept of fenomeen en de groep, gemeenschap of
setting die wordt onderzocht.
Voorbeeld kwantitatief onderzoek:
‘Doel/doelstellingen om de associatie van het serotoninetransportgen en misselijkheid en braken bij vrouwen na
borstkankeroperaties te onderzoeken.’
Purpose = Identificeert de populatie, namelijk de vrouwen die borstkankeroperaties hebben gehad
Doel = De relatie tussen het serotoninetransportgen (afhankelijke variabele) en misselijkheid en braken
(onafhankelijke variabele) onderzoeken.
3
Methodologie: Kwantitatief onderzoek voor de gezondheidszorg
, Voorbeeld kwalitatief onderzoek:
‘Het doel van deze kwalitatieve studie was om de levenservaring van chronische veneuze insufficiëntie te
beschrijven en te onderzoeken hoe deze chronische ziekte hun gezondheid gerelateerde kwaliteit van leven
beïnvloedde.’
Centraal fenomeen = Gezondheid gerelateerde kwaliteit van leven met chronische veneuze insufficiëntie
Nadruk = De impact van de ziekte op de kwaliteit van leven en de dat de onderzoekgroep patiënten met CVI waren
‐ De verklaring-doel vertelt meer dan enkel aard van het probleem
‐ De werkwoorden die de onderzoekers gebruiken vertellen iets meer over ze trachten het probleem
op te lossen.
o Verkennen of beschrijven: Vaak een onderzoek met weinig onderzoeksonderwerp en vergt
soms een kwalitatieve aanpak
o Verstaan, ontdekken, ontwikkelen, genereren: Zijn vaak aspecten van een kwantitatief
onderzoek
- Geaarde theorie: Processen, sociale interacties en sociale structuren
- Fenomenologische theorie
- Etnografische theorie
b) Onderzoeksvragen
Onderzoeksvragen zijn soms directe herformuleringen van doelverklaringen
→ Vragend in plaats van verklarend
Vragen hebben het voordeel van eenvoud en directheid. Ze vragen een antwoord en helpen het
antwoord te concentreren. Sommige onderzoeksrapporten laten dus een doelverklaring weg en
stellen alleen onderzoeksvragen om de specificatie van een globale doelverklaring te verduidelijken of
te lenen.
Onderzoekers moeten hun variabelen operationaliseren: In kwalitatieve studies de belangrijkste
variabelen (I, C en O) samen met de populatie (P) worden geïdentificeerd. De relaties tussen de
variabelen worden ook bekeken.
In een onderzoeksvraag moet er altijd een aangewezen vergelijking zijn, omdat onafhankelijke
variabele operationeel moet worden gedefinieerd. Deze definitie zou precies weergeven wat er wordt
bestudeerd.
o Moderatorvariabele
= Een variabele die de sterkte van de relatierichting tussen twee variabelen beïnvloedt
o Mediërende variabele
= Een variabele die fungeert als een ‘tussenweg’ in een koppeling tussen twee variabelen
▪ Kwantitatieve studies
Procesvragen: Theoretische studies
Betekenisvragen: Fenomeen studies
Beschrijvende vragen: Etnografische studies
▪ Kwalitatieve studies
Onderzoekvragen kunnen gedurende het onderzoek nog evolueren
Men start met een focus die brede grenzen definieert waardoor ontdekken van bepaalde
zaken niet wordt uitgesloten. De onderzoeksvraag is flexibel omdat nieuwe informatie deze
vraag op die manier relevanter kan maken.
4
Methodologie: Kwantitatief onderzoek voor de gezondheidszorg
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper spydro. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.