Samenvatting ziekteleer les aandoeningen van gal en pancreas. Uitgebreide lesnotities geïntegreerd met slides vanuit de les waardoor dit document een goede uitleg geeft van de lesmaterie.
LES 3: AANDOENINGEN VAN GAL EN PANCREAS
1. Anatomie en functie van de galwegen
Lever produceert gal --> galkanalen --> 12vingerige darm. Het afvoerkanaal van pancreas
komt ook in de 12vingerige darm terecht op dezelfde plaats waar alle verteringssappen
met voeding worden gemengd. (op foto: 12 = milt en 14 = maag).
- Galblaas = reservoir aan de galkanalen.
Functie van de galkanalen: secretie van gal waardoor er excretie is van afvalproducten/medicatie (‘hepatische klaring’).
Gal speelt een rol in excretie van bilirubine (hemoglobinemetabolisme) en in metabolisme van cholesterol (wat de basis
is voor galzouten).
Galzouten hebben hydrofiele én hydrofobe kant zodat vetten wateroplosbaar zijn = detergentfunctie waardoor vetten
kunnen worden getransporteerd en aangeboden voor vertering (voornamelijk door pancreasenzymen zoals lipase).
Galzouten worden in de darm verwerkt door bacteriën en omgevormd tot secundaire galzouten die worden
heropgenomen in het ileum (=laatste stuk dikke darm) voor verdere circulatie: ‘enterohepatische circulatie.’
Galzouten hebben effecten gelijkend zoals hormonen: toenemende evidentie.
2. Aandoening van de galwegen
2.1 Symptomen
De symptomen zijn gemakkelijk te begrijpen in functie van de anatomie en functie (“cholestase”) =
• Accumulatie bilirubine en galzouten in lichaam door blokkade --> Icterus (geelzucht) en veralgemeende jeuk met
krabletsels door accumulatie onder de huid.
• excretie in darm van bilirubine en galzouten --> ontkleurde, dikwijls platte stoelgang (‘stopverfstoelgang: wit’).
• excretie via nier van bilirubine --> donkere urine.
• Terugvloei van gal naar lever --> leverenzymes in bloed en op termijn gepaard met leverschade, fibrose, cirrose.
• Infecties van de galwegen (‘infectieuze cholangitis’) doordat het gal niet in beweging is en veel bacteriën aantrekt.
2.2 Diagnose
o Klinisch: kleur van de huid, stoelgang en urine.
o Bloedtesten: vooral kijken naar stijging van cholestaseparameters: direct (geconjugeerd) bilirubine, Gamma-
glutamyltranspeptidase en alkalische fosfatase.
In mindere mate ook als necrosetesten/lektesten (leverschade): kijken naar AST/ALT-waarden.
o Anatomie van de grote galwegen: echografie (weinig detail), NMR-CP en ERCP (eventueel met cholangioscopie).
o Leverbiopsie voor de kleine, microscopische galwegen te bekijken.
2.3 Soorten aandoeningen
a) Ontstekingsziektes van de galwegen
Primair scleroserende cholangitis (PSC) Primair biliaire cholangitis (PBC)
= immuun-type ontsteking van galwegen. = duidelijke auto-immuun ontsteking van de kleine
• Niet medicamenteus behandelbaar. portavelden, de grote galwegen zijn normaal.
• Diagnose in portavelden via biopsie en in grote • Niet medicamenteus behandelbaar.
galwegen door MRCP/ERCP. • Diagnose via leverbiopsie en AMA
• Treft vooral jonge mannen. (antimitochondriale antistof) in bloed
• Associatie met colitis ulcerosa en ziekte van Crohn • Treft vooral vrouwen van middelbare leeftijd.
(darmziekten die vooral jonge mensen treffen). • Klachten van jeuk (terug te brengen naar
• Asymptomatisch OF jeuk/icterusklachten. galblokkade).
• Leidt tot cirrose en/of galwegcarcinoom (20%, 1 op 5) • Leidt tot cirrose (eindstadium).
• Behandeling = • Behandeling =
Levertransplantatie: bij voldoende Levertransplantatie: nadien kleine herval-kans.
ernstig/ontstaan onhoudbare symptomen. Ursodeoxycholzuur: enige medicatie om ziekte af
Dilateren van vernauwingen in de galwegen via te remmen. Synthetische berengal zodat
ERCP. stilstaande gal geen schade brengt.
FOTO op slide: Paternosterbeeld bij PSC: enerzijds uitzettingen en anderzijds vernauwingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentKULeuven1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
