1.1 RECHTSVERGELIJKING, BEGRIP EN BUITENLANDRECHTSKUNDE
Rechtsvergelijking:
• (1) Recht
o Heel rechtstelsel of onderdeel
§ Bv. Specifieke rechtstak, beperkter geheel v rechtsnormen of bepaalde
rechtsinstellingen of rechtsbegrippen
• (2) Vergelijking
o = onderzoeken vd verschillen en gelijkenissen tussen twee of meer entiteiten
Rechtsvergelijking = het onderzoeken vd verschillen en gelijkenissen tussen twee of meer rechtstelsels
of welbepaalde onderdelen daarvan
à Doelstelling: divers
• Bij vergelijking: eventueel beroep doen op andere disciplines
o Zoals historische of sociologische
• Rechtsvergelijking = geen aparte rechtstak
o WEL: meta-recht
§ Daar horen ook rechtsgeschiedenis, rechtssociologie en rechtstheorie thuis
1.2 DISCIPLINE OF METHODE?
Volwaardige wetenschap of hulpwetenschap?
• Kischel (2015):
o Slechts antwoord nodig als het een oplossing zou zijn voor een concreet
onderzoeksprobleem
o Tot op heden nog niet gebeurd
BELANGRIJK: methode hanteren om aan rechtsvergelijking te doen
à wetenschappelijke verantwoording en methodische onderbouwing
• Je kan niet zomaar aan rechtsvergelijking doen
• Voortbouwen op het werk v onderen bij definiëren vh voorwerp van ons vergelijkend
onderzoek etc.
o Methodologische keuzen v andere kennen
§ REDEN: zeker zijn van soliditeit van fundament waarop we verder bouwen
§ Steeds evoluerende rechtsvergelijkende wetenschap
• Eerste plaats: kennis verworven obv rechtsvergelijkende methode
1
, oMAAR ook: reflectie over methoden en problmeen vh rechtsvergelijkend onderzoek,
kennis verworven door andere wetenschappelijk valide methoden en kennis v andere
wetenschapsdomeinen
ð WAAROM: om gelijkenissen en verschillen te verklaren!
• Wisselwerking rechtsvergelijking en andere disciplines
o Rechtsvergelijking draagt bij tot.. maar ook zij dragen bij tot rechtsvergelijking
o In die zin is rechtsvergelijking een hulpwetenschap
Rechtsvergelijkend onderzoek = steeds onvolmaakt
à REDEN: onvolmaaktheid rechtsvergelijkende wetenschap waarop gesteund wordt + beperkingen
die elke onderzoeker stelt aan een onderzoek
à zeer complex!
1.3 SOORTEN RECHTSVERGELIJKING
• Kischel (2015): rechtsvergelijking = mogelijk op alle domeinen vh recht
o Eerste eeuw v moderne rechtsvergelijking: vooral privatisten
§ Nu ook niet-privatisten
• Ontstaan in loop vd 19de eeuw
o REDEN: opkomst natiestaten met eigen recht en eigen wetboeken, opbloei
wereldhandel, groot vooruitgangsgeloof, gelijktijdige ontwikkeling v andere
vergelijkingswetenschappen etc.
o Inzake privaatrecht
§ Internationaal Congres voor Rechtsvergelijking te Parijs (1900)
§ Ontstaan van Duits Bürgerliches Gesetzbuch
• Kon vergeleken worden met Franse Code Civil
§ Ontwikkeling droit commun législatif
§ Ontstaan Unidroit
• Internationale instituut voor de eenmaking vh privaatrecht
§ Na WOII: veel aandacht voor methodologische problemen verbonden aan RV
o Nu: in alle inhoudelijke rechtsgebieden
o RV = omnipresent en actueel
• Soorten RV
o (1) Inter-nationale RV
§ Vergelijking v nationaal recht tussen staten
§ Meest voorkomend
o (2) Inter-internationale RV
§ Vergelijking v internationaal-en supranationaalrechtelijke normeringsgehelen
of -regels
Ø Voorbeeld: regels inzake coördinatie v socialezekerheidsstelsels geldend in Europese Unie en
in Latijns-Amerika; Bescherming bepaald emensenrechten in rechtspraak EHRM en Inter-
Amerikaans Hof voor Rechten vd Mens
o (3) Intra-nationale rechtsvergelijking
§ Vergelijking recht v deelstaten binnen eenzelfde land of recht v lokale
overheden
Ø Voorbeeld: Onderwijsrecht in Vlaanderen, Franstalige Gemeenschap en Duitstalige
Gemeenschap; politiereglementen v gemeenten inzake geluidsoverlast
o (4) Particulier-rechtsvergelijking
2
, § Vergelijken v recht v niet- of niet-zuiver publiekrechtelijke entiteiten +
transnationaal recht
Ø Voorbeeld: recht v kerken, interne reglementen v vakbonden of recht inzake
dopingsbestrijding; gedragscodes voor multinationals
o (5) Zuiver interne rechtsvergelijking
§ Vergelijking v rechtsregels toepasselijk in eenzelfde rechtsstelsel op diverse
fenomenen
Ø Voorbeeld: zwaarte sancties vergelijken die binnen eenzelfde strafrechtelijk systeem gelden
voor diverse misdrijven; pensioenregeling v werknemers, zelfstandigen en ambtenaren
o (6) Inter-temporeel rechtsvergelijking
§ Vergelijking recht geldend op diverse tijdstippen
§ Staat dicht bij rechtshistorisch onderzoek
o (7) Combinatie van bovenstaande
Ø Voorbeeld: repressie- verzoenings-en amnestierecht na de val v autoritaire regimes of
bezettingen; recht van deelstaten vergelijken met recht v staten
• Levend recht ó in de boeken
o Of recht in actie
o Belangrijk: niet mengelen!
o Geen recht in boeken v een land vergelijken met levend recht in ander land
o Syn. Dogmatische RV ó functionele RV
§ Dogmatische RV: geldend positief recht
§ Functionele RV: uitgaan v probleem, kijken naar hoe levend recht daarop een
antwoord biedt
• Micro ó macro RV
o Macro: vergelijking van hele rechtsstelsels of groepen in rechtsstelsels
§ Aandacht voor: omvattende thema’s
• Bv. Rechtsbronnen, juridische denkwijzen, procedures om geschillen
te beslechten
§ Vaak groeperen v rechtsstelsels
o Micro: welbepaalde rechtsinstellingen of normeringsgehelen betreffende een
fenomeen of probleem
o Dichotome schaal of glijdende schaal
o Constante interactie: macrovergelijking help microvergelijking zinvol doorvoeren en
microvergelijking voedt het algehele plaatsje vd macrorechtsvergelijking
1.4 RELATIES MET BELENDENDE RECHTS-EN WETENSCHAPSDOMEINEN
1.4.1 RECHTSVERGELIJKING EN BUITENLANDRECHTSKUNDE
• Onderscheid rechtsvergelijking en onderzoek/studie vh buitenlands recht
o Visie 1: studie buitenlands recht is eerste stap tot onderzoek vd verschillen en
gelijkenissen
o Visie 2: wijzen op subjectieve karakter v buitenlands recht
§ Elk recht is buitenlands recht als je niet gevormd bent in dan recht
o Prof: Buitenlands recht moet toegankelijk gemaakt worden voor mensen uit een
andere rechtstraditie
§ Vertaalslag!
3
, • Vereist nodige rechtsvergelijkende kennis
§ Geen kennis of onderzoek v buitenlands recht zonder rechtsvergelijking
• RV zal de kennis van één of meer buitenlandse rechtsstelsels als uitgangspunt nemen
o Mogelijk probleem: vergelijkbaarheid met eigen recht
§ Mogelijke oplossing: eigen recht op dezelfde wijze hertalen als de
buitenlandse rechtsstelsels
1.4.2 RECHTSVERGELIJKING EN JURIDISCH VERTALEN EN TOLKEN
• Juridische vertaler/tolk moet voldoende rechtsvergelijkende kennis hebben
• Juridische terminologie v beide talen beheersen
o Zowel vormelijk als inhoudelijk
o Idealiter: als jurist geschoold in twee betrokken rechtsorden à te hoog gegrepen
• DOEL: overkomen v barrières die voortvloeien uit diversiteit van de bij RV betrokken talen
Perfectie nastreven maar vaak nooit volledig bereiken
à uitstappen in het buitenlands recht: niet-wetenschappelijke wijze aan RV doen
1.4.3 RV EN RECHTSFILOSOFIE,- THEORIE, -SOCIOLOGIE, -GESCHIEDENIS
• Rechtsfilosofie en rechtstheorie
o Abstracte reflectie over het recht
o EZ: voortbouwen op resultaten van rechtsvergelijkend onderzoek
o AZ: RV kan als toetssteen fungeren voor de universele geldigheid vd rechtsfilosofische
of rechtstheoretische stellingen
• Rechtssociologie
o Relatie tussen samenleving en recht
o Op vragen antwoorden adhv variabelen obv verschillen in rechtsstelsels
§ RV nuttig voor rechtssocioloog
o Rechtssocioloog kan verklaringspatronen aanreiken voor vastgestelde verschillen en
gelijkenissen
§ OOK bij correcte formulering v maatschappelijk probleem of fenomeen
o Hoe meer aandacht voor ‘levend’ recht à hoe belangrijker de input v rechtssocioloog
• Rechtsgeschiedenis
o Rechtsgeschiedenis: volgt de wetenschappelijke methoden vh historisch onderzoek
§ Resultaten hiervan: niet beperkt tot verklaren v verschillen en gelijkenissen
o RV: voor verklaren v gelijkenissen of verschillen kunnen beroep doen op
rechtsgeschiedenis
1.4.4 RV EN INTERNATIONAAL PRIVAAT-EN PUBLIEKRECHT
• Internationaal privaatrecht
o Conflicten positiefrechtelijk oplossen tussen diverse rechtsordeningen door
toepasselijk recht, toepasselijke procedure en/of bevoegde rechten aan te wijzen
o GEVOLG: belang v buitenlands recht en RV
o RV ook nuttig als onbekende vreemde rechtsinstellingen internrechtelijk
gekwalificeerd moeten worden
§ Voorbeeld: hoe verstoting in ons recht hertalen?
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chloevanlaet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
