Hoofdstuk 2,3,4,5,6,7,9 Sociologie
Vak gedoceerd door prof Laermans (6stp)
Ppt's en boek geheel samengevat in deze samenvatting
Redelijk uitgebreid
Af en toe spellingsfouten
Socialeordevraag
= welke mechanismen of voorwaarden maken een geordend samenleven mogelijk?
Deze vraag speelde een belangrijke rol bij verzelfstandiging van de sociologie tot
eigenstandige sociale wetenschap met aparte identiteit
Vormt een specifiek theoretisch referentieprobleem
Vormt fundament van het sociologisch perspectief op het sociale
Geordende sociale verhouding:
Een zekere mate van voorspelbaarheid in het handelen van de betrokken actoren want volgt
vaak een gekend en stabiel patroon van samenhandelen
bv. leraar komt klaslokaal binnen en iedereen is stil
Relatief: want bij veel sociale verhoudingen/bindingen is er openheid en onvoorspelbaarheid
want achterliggend patroon van samenhandelen is kwetsbaar
bv. wat de leraar zal zeggen is niet zeker, kletsende leerlingen halen standaardscenario
onderuit…
Relatief stabiele patronen zorgen ervoor dat het sociale verkeer niet geïmproviseerd maar
gestructureerd verloopt.
Sociale structuur
= selectieve inperking van handelingsmogelijkheden van sociale actoren, een globale
richtingaanwijzer voor het samenhandelen
bv. leerlingen worden geacht bij de les te blijven en niet te praten, leraar wordt geacht les te geven
over zijn vakgebied en begint niet uitgebreid te verhalen over de lokale topvoetballer van afgelopen
zondag
! Handelings’mogelijkheden’ Schrijft dus geen concrete handelingen voor (geen determinisme)
bv. hoe de leraar precies doceert ligt niet vast, kan saai zijn, of juist onderhoudend…
De regelgerichte visie op sociale orde
Basisidee sociale normen borden een vlotte sociale omgang
Sociale normen
= regels die bindend voorschrijven voorschrijven hoe men in een bepaalde sociale relatie heeft te
handelen, dus wat al dan niet moet/kan. Sociale normen normeren het samenhandelen.
Sturende sociale normen wisselen per sociale relatie/situatie
Onze cultuur kent ook sociale voorschriften die bij wijze van spreke altijd en overal gelden
bv. beleefdheidsregels
Normen variëren binnen één enkele sociale betrekking naargelang de sociale positie
Sociale positie
= de plaats die iemand inneemt binnen een sociale relatie/binding/verband/netwerk in
verhouding tot anderen
Positiebekleder
= individu die een sociale positie bezet, krijgt te maken met specifieke normen/regels die een
welbepaald gedrag verordenen
bv. leraar dient zich aan andere voorschriften te houden qua bv kledij dan een leerling
, Onderscheid tussen juridisch karakter:
1. Formele sociale normen
= juridisch afdwingbaar
bv. leraar moet leerstof aanleren: reglementair vastgelegd en dus juridisch
sanctioneerbaar
2. Informele sociale normen
= niet juridisch afdwingbaar
bv. leraar moet geboeid en gedreven lesgeven: ligt niet formeel vast, maar leerlingen
zullen dit appreciëren
De probalistische - of verwachtingsgerichte visie op sociale orde
Complementaire sociale rollen, elkaar aanvullende sociale verwachtingen over het handelen van
positiebekleders, structureren het samenhandelen
Sociale verwachtingen
= werken als voorspeller inzake iemands handelen, zijn grondstof van een geordend samenleven
bv. op basis van norm van stilzwijgen en aandacht verwacht de leraar van zijn leerlingen
overeenstemmende gedrag
Vertaling van de voorgeschreven regels vind plaats, waardoor iedere positiebekleder specifieke
verwachtingen koestert over het handelen van zijn tegenspeler
Sociale rol
= geheel van verwachtingen over het handelen van een positiebekleder
Betrokken posities en rollen zijn complementair: zijn allebei nodig om van een sociale verhouding te
kunnen spreken
bv. elkaar complementerende rollen van leraar en leerling ordenen deze sociale betrekking en maken
ze tot op grote hoogte voorspelbaar
‘Probalistisch/kansgericht’ omdat met iedere sociale rol verondersteld wordt dat de
actor/positiebekleder met grote waarschijnlijkheid/zekerheid op een bepaalde manier zal handelen.
Geordende verhoudingen vertonen relatief voorspelbare patronen
Besluit:
Binnen sociale relaties/bindingen/verbanden/netwerken kent het samenhandelen een vrij voorzienbare
en ordentelijke verloop dankzij sociale structuren die de gedaante hebben van positiegebonden rollen
of verwachtingen.
Onophoudelijk wederzijdse verwachtingen veronderstellen tegenover elkaar op basis van ingenomen
sociale positie Voelt zelfs vanzelfsprekend aan
bv. boodschappen aan kassa afrekenen (positie van koper/consument), luisteren naar een vriendin
(positie van vriendin)
Voorbeeld (Harold Garfinkel):
‘Breaching experiments’ of ordeverstorende experimenten
Hierin worden impliciet veronderstelde verwachtingen bewust doorbroken
bv. how are you? -- how am i in regard to what? --- i was just trying to be polite…
, 2.2. Objectieve en subjectieve sociale ongelijkheid
Sociale orde komt doorgaans neer op een gestructureerd sociaal verkeer tussen sociale ongelijken
vaak een boven – en onderschikking, hoog en lager …
Sociale ongelijkheid
= het bestaan van een asymmetrie of hiërarchie tussen individuele of collectieve actoren (bv.
gezinnen, staten, bedrijven…)
= oneven verdeling van sociale priviliges of voorrechten
‘Harde kant’: ongelijke verdeling in macht en inkomen
‘Zachte kant’: ongelijke verdeling in sociale omgang (aanzien)
Twee dimensies van sociale ongelijkheid:
1. Objectieve sociale ongelijkheid
= de sociaal ongelijke verdeling of distributie van schaarse en algemeen hooggewaarde zaken
als inkomen of vermogenstitels (economisch kapitaal), diploma’s (onderwijskapitaal) en macht
(organisatiegebonden beslissingskapitaal)
Mogelijkheid tot objectivering
Gaat om scheve distributies (in maht, inkomen of scholingsniveau) die
wetenschappelijk objectiveerbaar zijn Zijn empirisch te observeren/kwanitificeren
Bevat ook ongelijkheid in kansen op goede gezondheid + lang leven
Objectieve ongelijkheid in vooral inkomen en opleiding heeft ook objectief
vaststelbare gevolgen
bv. inkomen en scholingsgraad zijn goede voorspellers voor de persoonlijke levensstijl
en individuele levenskansen
Berust op sociale waardering van welbepaalde schaarse goederen
bv. materiële rijkdom
Hangt samen met sociaal dominante definities van het waardevolle
De objectieve dimensie van sociale ongelijkheid verwijst naar wat in brede sociale
kring wordt geapprecieerd
VS minderheidsdefinities (bv. wijsheid, zielsheil…)
Macht wordt hier gelijkgesteld aan organisatiegebonden macht
= het vermogen om voor andere leden van een organisatie bindende beslissingen te
formuleren, of beslissingen die zij tot uitgansgpunt/premisse van hun handelen
moeten nemen
Sociale of maatschappelijke ladder
= hoger en lager gelegen sporten of treden binnen de verdeling van schaarse en
hooggewaardeerde zaken
Sociale mobiliteit
= het bewegen van individuen op de sociale ladder
- Sociale stijging
= individuen willen hogerop de ladder, wordt positief gewaardeerd
- Sociale daling
= individuen zakken naar beneden af, wordt negatief gewaardeerd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yolienmertens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
