1. Hoofdstuk 1: inleiding tot het staatsbegrip
1.1. Staatssoevereiniteit
Historische groei
- 1618-1648: 30-jarige oorlog (8 miljoen doden) Vrede van de Westfalen.
- Afspraken Westfalen (1648)
o Territoriale soevereiniteit
Binnen de grenzen van de staat mag er geen hogere macht dan staatsmacht zijn
Volledige & exclusieve bevoegdheid over het grondgebied.
o Non-interventiebeginsel
Staten mengen zich niet met interne politiek in andere staten
- Basis klassieke volkenrecht
o Relaties tussen staten (niet binnen staten)
- Internationaal recht
o Internationale afspraken
Oorlogen vermijden & samenwerking bevorderen
Basis: soevereiniteit
o Wanneer militair optreden gerechtvaardigd?
Zelfverdediging
Om interstatelijke oorlogen te vermijden
Collectief veiligheidsmechanisme
Goedkeuring VN-Veiligheidsraad (als vrede wordt bedreigd)
Vaststellen bedreiging/verbreking internationale vrede of daad van agressie
Peace-enforcement: vredesafdwingingsoperaties
Uitdaging klassieke soevereiniteit
- Globalisering – interdependentie
o Staten maken zich zorgen over de interne activiteiten van andere staten
1. Eigenbelang (transnationale effecten)
Vb: ecologisch, financieel-economisch, veiligheid…
2. Morele waarden & normen
Vb: verplichtingen vd staat tov haar burgers (mensenrechten) + humanitair recht
- Middelen om invloed uit te oefenen op interne keuken van andere staten?
1. Diplomatie
2. Politieke/ economische sancties
3. (Militaire) interventie
, 1.2. Legale interventiemogelijkheden
- 3 ‘legale manieren waarop internationale gemeenschap toch intervenieert
Humanitaire interventie (R2P) - Verantwoordelijkheid om het volk te beschermen (R2P)
- Gebruik van geweld door internationale gemeenschap.
- Niet volgens soevereiniteitsprincipe, maar volgens grenzen.
Criteria:
- Aanleiding: grootschalig verlies aan mensenlevens
- Hoofddoel: beëindigen verlies aan mensenlevens
(unilaterisme: twijfel over rechtvaardigheid van interventie)
- The last resort: laatste optie + middelen beperkt tot noodzaak.
- Redelijke kans op slagen: gevolgen van niet-tussenkomst
BESLISSING VN-VEILIGHEIDSRAAD JUISTE GEZAG
Democratie & goed bestuur Internationale organisaties:
- Verspreiding (good governance)
- Lidmaatschap: rechten & plichten + democratische vereisten.
- Gevolg: exponentiële verspreiding van democratieën, morele
waarden & principes van goed bestuur.
Bestuursvorm opdringen is niet evident:
- Pro-democratische interventies uitzonderlijk & illegaal
- Indirecte manier lijkt succesvoller
Verspreiding via IO’S:
- Lidmaatschap (rechten & plichten)
- Institutionele heropbouw van ontwrichte landen
opstellen grondwet: waarborgen democratie & goed bestuur.
Internationale straftribunalen Ernstige schendingen van mensenrechten:
- Moeilijk te voorkomen/beperken
- Na feiten: berechting van verantwoordelijken
- Vb: Rwanda: vervolgen genocide, oorlogsmisdaden & misdaden
tegen menselijkheid.
Doel:
- Aansprakelijk stellen daders/opdrachtgevers
- Recht doen aan slachtoffers
- Toekomstige misdadigers afschrikken
- Bijdragen vrede & getroffen gebieden
Permanent Internationaal Strafhof:
- Den Haag
- Bevoegdheid: individuen berechten die verdacht worden van
genocide, oorlogsmisdaden of misdaden tegen mensheid.
Internationaal bestuur:
- Spanningsveld tussen internationaal bestuur & soevereiniteit
o Territoriale soevereiniteit
o Non-interventiebeginsel
o Basis vh klassieke volkenrecht: relatie tussen staten (internationaal recht)
o slingerbeweging
- Actuele casus: brexit, transmigratie,…
1.3. Sociaal contract
- TREFWOORD (zie 1.5)
, 1.4. Welvaartsstaat
Wat:
De maatschappij waarin wij leven & mogen genieten van talrijke overheidsvoorzieningen en financiële
tegemoetkomingen overheid beschermt de welvaart, maar zorgt er niet voor!
Crisis van de welvaartsstaat:
= Teveel mensen hebben niet het gepaste werk door:
1. Delokalisering (globalisering vd economie)
2. Vergrijzing (pensioenen)
Geen volledige werkgelegenheid (vb: Rusland, ging niet goed)
Actua: Vlaams Regeerakkoord
1.5. Trefwoorden bij hoofdstuk 1
Staatssoevereiniteit - Ordenend principe + hoeksteen internationale systeem.
- Regering heeft de volledige en exclusieve bevoegdheid om het gezag over
haar grondgebied uit te oefenen.
- 1 vd afspraken van de Westfalen (1648)
territoriale soevereiniteit:
- Volkenrecht: legde verkeersregels vast die golden als gedragscode tussen
landen. (relaties tussen staten)
- Militair optreden is wel gerechtvaardigd in geval van zelfverdediging.
Defenestratie - Zelfdefenestratie: zelf uit het raam gooien.
- Latijn: fenestra (raam)
- Opstand Praag (Boheemse opstand)
begin: 1618 (30-jarige oorlog)
einde: 1648 (Vrede vd Westfalen)
- Hoeksteen internationaal recht (soevereiniteit vd staat)
- Actueel: aanslagen ‘Nine Eleven’ aan WTC-torens, waarbij mensen uit het
raam sprongen om aan de vlammen te ontkomen.
Non- - Staten mengen zich niet met interne politiek in andere staten.
interventiebeginsel - R2P: responsibility to protect = humanitaire interventie (bezorgdheden rond
‘interventie’ vermilderen)
- Democratie & goed bestuur
- Internationale straftribunalen
- Internationaal bestuur
Sociaal contract - Jean Jacques Rousseau, Frans Verlicht filosoof
- Leven in absolute vrijheid vormt een probleem voor uw veiligheid
stuk vrijheid afstaan in ruil voor veiligheid
- Vrijwillig, volonté générale: algemeen maatschappelijk belang
- Gevolg: ontstaan overheid met afspraken (RECHT)
optreden voor wie het niet naleeft.
- Vb: moord Julie van Espen falen overheid in straf.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justineburggraeve1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.