Dit is een compacte en gestructureerde samenvatting van alle theorie uit de slides van het vak Mens en Organisatie, gegeven door prof. Marijke Verbruggen. Let op: de cases besproken in de les zitten hier NIET in!
= Het regelen/installeren van collectieve activiteiten zodat het collectieve resultaat superieur is aan het
resultaat van individuen die alleen werken
→ meerdere personen bij betrokken
→ collectief resultaat > som resultaat ieder individu
→ door taken te verdelen en op elkaar af te stemmen
0.1 Organisatie
= De regelmatigen die het resultaat zijn van organiseren: een duurzaam, geregeld en doelgericht
samenwerkingsverband
→ = kenmerken organiseren
→ duurzaam, geregeld en doelgericht
0.2 Voordelen van organiseren
- Arbeidsdeling en specialisatie
- Grotere capaciteit om om te gaan met complexe omgevingen
- Schaalvoordelen (economies of scale & scope)
- Lagere transactiekosten
- Uitoefenen van macht en controle
Superieure resultaten
0.3 RISICO’S BIJ SLECHT ORGANISEREN – COLOMBIA SPACE SHUTTLE
- Beperkte motivatie en moreel
o Bv: staking Bpost: te veel werken voor te laag loon
o Bv: protest tegen coronamaatregelen
- Late en onjuiste beslissingen
o Bv: Oorlog tegen corona te laat begonnen in België
o Bv: Kodak
- Conflict en gebrek aan coördinatie
- Slecht reageren op nieuwe kansen en externe veranderingen (Bv: Nokia)
- Stijgende kosten
1. STRUCTUUR
Hoe zijn de taken en verantwoordelijkheden verdeeld?
Aspecten van structuur
- Centralisatie/hiërarchie: niveaus, autoriteit, rapporteringslijnen
- Specialisatie: rollen, groepen en eenheden
- Regels, standaarden, tijdschema’s
,1.1 De mechanische organisatie
- Filmfragment Modern Times = gebrek aan samenwerking & organisatie
- Oorsprong van de mechanistische organisatie
o Ontstaan onder invloed van de industriële revolutie (opkomst van de machines)
o Inspiratie: aanpak Frederik de Grote in het leger (1712-1786)
o Mechanistische leger -> mechanistische organisatie
1.1.1 STROMING 1: Scientific management
- Grondlegger: Frederick Taylor
o Amerikaans ingenieur (1856 – 1915)
o Focus op de werkvloer: verhoging efficiëntie in fabrieken
o Controversieel: veel kritiek
o Basis: sterk geloof in de kracht van de wetenschap
- 5 Basisprincipes
o Gebruik wetenschappelijke methoden om de efficiëntste manier van werk te verrichten,
te bepalen (richtlijnen)
o Verantwoordelijkheid voor organiseren van het werk van arbeider naar manager
= principe ARBEIDSDELING
o Juiste ‘man’ op juiste plaats
o Arbeiders moeten getraind worden om werk efficiënt te verrichten
o Contoleer/stuur prestaties
- Voorbeeld: Bethlehem Steel Company
o Voor Taylor
▪ 1 type schop voor ijzererts, cokes, as en slakken
▪ 600 arbeiders; elk gemiddeld 10 ton per dag
o Taylor
▪ Arbeidsstudie rond:
• Vorm schop die best afgestemd is op type materiaal
• Optimale zwaarte schop, optimale schepbeweging
▪ Resultaat
• Nog 150 arbeiders nodig; elk gemiddeld 47,5 ton per dag
- Impact Taylor
o => functioneel mechanisme
▪ Arbeidsdeling (scheiding denken, doen en controle)
▪ Werkstructurering
▪ Standaardisatie
= weinig bewegingsvrijheid om individuele beslissingen te maken, per taak of per
functie is al vastgelegd wat verwacht wordt
▪ Regels => voorspelbaarheid gedrag werknemers & kwantiteit/kwaliteit
producten
o Taylorisme kreeg heel wat navolging
▪ Populair onder
• Progressieven (geloof in de wetenschap)
• Mussolini, Lenin, Trotsky…
▪ Time motions studies (Gilbreth)
,1.1.2 STROMING 2: Klassieke managementtheorie
- Grondlegger: Henri Fayol
o Frans mijndirecteur (1814 – 1925)
o Focus op management: ‘Hoe moet het topmanagement het bedrijf leiden?’
- Managementtaken
o Plannen en voorspellen
o Organiseren
o Leiden
o Coördineren
o Controleren
- Managementprincipes
o Eenheid van bevel
= werknemer heeft slechts één baas
o Span of control
= overzicht behouden, over hoeveel man kan 1 iemand de baas blijven, duidelijke orders
geven?
o Scalaire keten
= duidelijke hiërarchie
o Eenheid van richting
o Specialisatie
o Gelijkheid
o Rechtvaardige beloning
o Initiatief
o Teamspirit; samenhorigheid; goede verhoudingen
o Streven naar laag personeelsverloop
o Discipline en orde
o Autoriteit en verantwoordelijkheid moeten hand in hand gaan
▪ Autoriteit (macht) >> verantwoordelijkheid en toerekening
Willekeurig gedrag, onverantwoordelijk gedrag, corruptie
▪ Verantwoordelijkheid >> Autoriteit
Onmogelijkheid om middelen te krijgen en om dingen gedaan te krijgen
→ frustratie voor het individu; gebrek aan resultaten voor organisatie
- Impact van Fayol
o => Sociaal mechanisme
▪ Autoriteitsstructuur
▪ Onpersoonlijk legalisme
= iedereen moet regels volgen, ongeacht je positie
▪ Regels => gelijke behandeling
o Navolging tot op vandaag de dag
, - Kenmerken van een mechanistische organisatie
o SPECIALISATIE: Verdelen van taken
▪ Functioneel
▪ Specialistisch
▪ Duidelijke rolomschrijvingen
o CENTRALISATIE
▪ Meerdere niveaus
▪ Gecentraliseerde autoriteit
▪ 1 rapporteringslijn
o Standaarden en tijdschema’s
▪ Verplichtend
▪ Gebaseerd op regels
o Processen
▪ Integratie: verticaal en direct contact
▪ Controle: gecentraliseerd en bureaucratisch
▪ Motivatie: via loon op basis van individueel resultaat
o Herkenbare kenmerken
▪ Eenheid van bevel: directe supervisie, rapportering, centralisatie informatie
▪ Nadruk op voorschrift: procedures, regels, functiebeschrijving
▪ Departementalisatie: organogram, lijn/staf
• Staf = arbeidsanalysten die advies geven over hoe het moet verlopen,
hebben invloed, maar niet rechtstreeks (enkel via advies)
• Lijn = mensen die in de lijn staan tot het maken van een product
▪ Top-down sturing: objectieven, budget, systematische beoordeling
- Voordelen van de mechanistische organisatie:
15.007.033 Ford T’s tussen 1908 – 1927
o Maakt massaproductie mogelijk met een hoge mate van efficiëntie en precisie
o Schakelt ongeschoolden nuttig in
o Ontwikkelt specialisten en specialismen
o Vermindert onrechtvaardigheid
o Duidelijkheid en stabiliteit
- Voordelen hiërarchie
o Verantwoordelijkheden vastleggen
o Orde brengen in het beslissingsproces
o Een aanvaardbare basis vastleggen voor de organisatie en consensus stimuleren
o Mensen met de nodige competenties op elk hiërarchisch niveau plaatsen
o Duidelijke promotiepaden
- Nadelen mechanistische organisatie
o Voor mensen in de organisatie
▪ Communicatieproblemen en een gevoel van afstand tussen de top en de basis
van de organisatie
▪ Dehumanisering van de arbeid
▪ motivatieproblemen
o Op bestuursniveau
▪ Inefficiëntie in het nemen van beslissingen
▪ Verantwoordelijkheid afschuiven op het systeem
▪ Neiging om “status quo” te behouden
▪ Aanpassingsproblemen
Case: Acme en Omega
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LeonoreVH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
