Dit zijn de college aantekeningen van het vak 'Cytologie en Histologie' van professor Calders van het deel histologie. Dit kan zeker ook als uitgebreide samenvatting gebruikt worden
Histologie
Les 1 (08/11)
EPITHEEL
Histologie/weefselleer
Groeperingen v cellen: gelijksoortige vorm & functie
4 primaire weefsels:
- Epitheel (op heel veel plaatsen in het lichaam)
- Bind- & steunweefsel (kraakbeen – been)
- Spierweefsel
- Zenuwweefsel
Vermengd: ≠ verhoudingen
Functie en oorsprong
Functie:
- Bekleden of bedekken (huid) beschermen
- Opname v stoffen (darmwand) cytopempsis
o Apicaal: nr het darmlumen toe
o Basaal: nr het bloedvat toe
- Afscheiding v stoffen (klieren)
o Cellen die een welbepaald secreet zullen produceren bv zweet,
speeksel
o Cellen die dienstdoen als afvoergang
- Opnemen v prikkels (neuro-epitheel) betrokken in communicatie tss
buitenwereld & interne geheel
- Samentrekken (myo-epitheel)
o Bevat heel veel actine-achtige eiwitten in het cytoskelet
o Bv melkklier die uit alveolen en ducti bestaan rond alveolen zit glad
spierweefsel & myo-epitheel
Bedekkend epitheel
Eenlagig:
A. Plat plaveiselepitheel: lis v Henle
o 90% longalveolen
o Lis v Henle = onderdeel v nefron
B. Kubisch: nierbuisjes
C. Cilinder: darmkanaal (vanaf slokdarm)
o Luchtwegen
Meerlagig:
- Verhoornend (huid): kubisch tot cilindrisch
1
, - Niet-verhoornend (mond): geen hoornschilfers
- Cilinderepitheel (urethra): cilindrisch
- Overgangsepitheel (blaas): bolvormig B
o Vorm afh v vulling
o Zeer plastisch in hun vorm
- Uitz meerrijig (luchtwegen): pseudomeerlagig
o Mr er is eig mr 1 laag cellen aanwezig
Neuro-epitheel: sensorische functie
Myo-epitheel: mogelijkheid tot contractie
Klierepitheel
Ontstaan: epitheel wr op een gegeven moment een verhoogde mitotische deling is
- Tros v cellen ontstaat
Gespecialiseerd in productie v secreet (≠ v bloed of weefselvloeistof)
Soorten:
- Eencellig: slijmbekercel in darm of trachea
- Meercellig: meest voorkomend 99,9% vd klieren zijn meercellig
- Exocrien: klierafvoergang
- Endocrien: rechtstreeks aan bloed (volledige afsluiting)
Endocriene klieren
1e type: strengen met wijde capillairen
2e type: vesiculair (= rond holte, bv schildklier)
Voeding!!
- Diffusie dr lamina propria & basale membr
- Soms circulatie v vloeistof in intercellulaire ruimten
2
,Epitheel is niet doorbloed
Regeneratie en metaplasie
Regeneratie:
- Epitheel weinig statisch
- Cellen w vernieuwd (mitose) aan een tempo dat uiteenlopend is
o Bv darmepitheel: 1 tot 4 dagen turnover
o Bv huid: 2 tot 3 weken
- Heel sterk afh v metabolisme hoger metabolisme, hogere turnover nodig
- Afh v soort weefsel
Metaplasie:
- Overgang in ander soort epitheel
o Bv zware rokers: meerrijig trilhaarepitheel w aangetast & kapotgemaakt
en kan niet meer opnieuw gevormd w meerlagig plaveiselepitheel (=
long zonder borstels)
o Bv in darm ook
Celbiologie
Cellen die ionen transporteren: actief transport (nier)
- Transporteiwitten, pompen, … nodig
o Pompen = eiwit DUS eiwit kunnen aanmaken en energie nodig
o Eiwit aanmaken: DNA uit kern nodig, je maakt er mRNA v, mRNA gaat
nr ribosomen in RER, GA nodig! Heel energie-eisend dus ook
mitochondriën nodig in de cel om energie te produceren
- Volgende kenmerken:
o Diepe invaginaties vd celmembr
o Talrijke interdigitaties
o Vele langgerekte mitochondriën
o Sterke ATP-ase-activiteit
o Hoog zuurstofverbruik
Examenvraag: nier
- Bevat een glomerulus die afvalstoffen filtert
- Je moet water & ionen recupereren dit gebeurt dmv epitheelcellen
Cellen die dmv pinocytose transporteren:
- Transport macromoleculen (nrml niet dr celmembr)
- Cytopempsis: opname via pinocytose, afgave via exocytose (bv endotheel)
- Weinig celorganellen
- Cytoskelet met veel contractiele eiwitten nodig
Examenvraag: membr herstellen
- Fosfolipiden aanmaken
- Fosfolipide bestaat uit een vet (3 vetzuren + glycerol)
- 1 vetzuurstaart eraf knippen & er een fosfaatgroep op plaatsen
- Gebeurt in GER (daar ook vetmetabolisme), daar knip je de fosfaatgroep eraf
3
, - Fosforylering gebeurt in GA
- Energie-eisend proces dus ook mitochondriën vr nodig
Vormen v chemische boodschappers:
- Functie: boodschappers produceren vr reguleren activiteit andere cellen
- Neurocriene cellen: zenuwcel (afgave in synaptische spleet)
- Paracriene cellen: mastcel (afgave aan intercellulaire vloeistof)
- Endocriene cellen: testes (afgave aan bloed)
Examenvraag: dopamine
- W omgezet in serotonine
- Enzymes vr nodig (vr die enzymes eiwitsynthese nodig mr niet rechtstreeks vr
omzetting v dopamine nr serotonine)
- Apud-principe
- Energie vr nodig + mitochondriale invloeden
Eiwit-synthetiserende cellen:
- = glyco-proteïnecellen
- Produceren kleine hoeveelheden proteïnen
o Synthese dr vrije polysomen (skeletspier)
o Synthese aan membraangebonden polysomen
- Secretie:
o AZ uit bloed via actief transport
o AZ hechten aan vrij ribosoom (zie eiwitsynthese)
o Eiwitten nr GA
- Ophopen Golgi-cisternen, uitstulpingen (secreetvacuolen)
- Verplaatsing nr celapex
- Exocytose
Polypeptide-secernerende cellen:
- APUD (neurale lijst) = Amine Precursor Uptake and Decarboxylation
o Hoge activiteit AZ-decarboxylase
o Weinig basofiel cytoplasma
o Ophoping v kleine, ronde secreetgranulen
o Vrij weinig RER – zwak GA synthesesnelheid zeer laag
o Diffuus verspreid/gedeeltelijk tot celgroepen/kleine klierachtige
structuren
Glycoproteïne-producerende cellen:
- Typisch vb: slijmbekercel darmepitheel slijm zit aan de apicale zijde
o Grote secreetgranula
o Uitgebreid RER & GA koolhydratengedeelte in beide, sulfatering in
GA
Examenvraag: bespreek de vorming v slijm/mucus in de slijmbekercel (vnl op
niveau vd celorganellen)
- Wat is mucus? Combinatie v glycoproteïnen & glycolipiden
- Uitleggen hoe glycoproteïnen & glycolipiden gemaakt w
- Eiwitsynthese + GA & lipidensynthese + GA uitleggen
- Belangrijk bijproduct v vetmetabolisme: peroxides, zuurstofradicalen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper florencevanparys. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
