Les 1: wat is taal?
Waarom het taal vak?
• VANUIT ONS THEORETISCH KADER: meertaligheid als wezenlijk onderdeel van de
krachtige taalleeromgeving (cf. Nederlands A)
▪
Kind gebruikt zijn moedertaal als kapstok om zo nieuwe woorden en de
nieuwe taal te leren
▪ Het is belangrijk dat je een veilige omgeving creeert voor de kinderen, en
kijkt waar je hun moedertaal kunt integreren in het klasleven.
• VANUIT DE REALITEIT: noodzaak en interesse (meertalige samenleving)
▪
"In het basisonderwijs spreekt meer dan één op de vijf kinderen thuis
geen Nederlands. Dat zijn er 4 % meer dan 6 jaar geleden."
• VANUIT VISIE : Samenwerking tussen Nederlands en Frans: taaloverschrijdend
Focus op:
▪ Basis voor een brede visie op taal en taalleren: taaldiversiteit en meertaligheid
▪ Inzicht in de gemeenschappelijke kenmerken van alle talen,met focus
op Nederlands en Frans
▪ Hoe taalverwerving (moedertaal, tweede taal, vreemde taal) en open attitude
voor talen stimuleren in de klas (niet alleen in de taalles) => talendidactiek
1.1 Wat is taal?
Wat is taal (brainstorm)?
o Communicatie en verbondenheid
o Identiteit
o Niet enkel mondeling
o Woorden en grammatica, gebonden aan regels
o Verschillende dialecten
o Vakjargon
o Aangeboren ( wenen als baby)
, • Praten dieren, net als mensen? Hebben dieren ook een taal?
Ze communiceren wel maar op een volledig andere manier dan die van de mensen, ze gebruiken
geen woorden. Ze communiceren op een andere manier bijvoorbeeld voor paren, routines als
eten. Ze geven ook gevoelens weer: spelen, janken, angst. Dolfijnen en walvissen communiceren
met ultrasone geluiden. Dieren kunnen ook communiceren met lichaamshoudingen: staart
kwispelen, tanden tonen, trillen en beven.
• Kan je communiceren zonder woorden? Spreek je dan een echte taal?
Ja: gebarentaal, fluiten en klikken taal in Afrika, morse taal, rooksignalen, lichaamstaal.
• Is een dialect een taal?
Komt nog aanbod
• Is een zelfverzonnen taal ‘taal’? Kan je een nieuwe taal maken? Waaraan zou deze nieuwe
taal moeten voldoen?
Komt verder nog aanbod
• Als je een taal begrijpt, maar zelf niet spreekt, kan je de taal dan?
Sommige talen kan je spreken maar niet schrijven en sommige kan je schrijven en niet spreken
• Taal als levend organisme. Wat betekent dit?
Een taal kan ook veranderen doorheen de tijd, aanpassingen aan omgeving, verdwijning van
woorden, nieuwe woorden, talen sterven ook uit er ontstaan ook nieuwe talen.
• Op welke manieren sijpelt cultuur binnen in taal?
Bepaalde talen hebben geen beleefdheidsvormen andere misschien wel of meerdere.
,Eigenschappen van taal
• Taal produceert betekenis: https://www.youtube.com/watch?v=ohHv3ogTUs0
• Taal is arbritair (boek - book – livre) dit wil zeggen dat taal willekeurig is,
o Je hebt een concept en dat benoem je met een woord ( conceptualiseren). Er is
geen direct verband tussen het woord en het voorwerp. Er is geen directe
verband tussen de betekenis en het woord, elk woord is willekeurig gekozen.
o Woorden die beginnen met sl bijvoorbeeld slak, slip, slenteren, slet, sloerie
hebben een negatieve conotatie
o Algemeen kunnen we zeggen dat taal arbritait is want er is geen enkel verband
tussen het woord en het voorwerp
• Het aantal klanken van een taal is gelimiteerd
o Wij kunnen niet alle klanken uitspreken want in andere landen zijn er andere
klanken die wij niet kunnen uitspreken.
• (Menselijke) taal kan ideeën/ personen/ voorwerpen buiten de huidige tijd en ruimte
benoemen of ernaar verwijzen.
o verwijzen naar het hier en nu, bijvoorbeeld heden,verleden en toekomst
• Taal is generatief: letters, woorden kunnen een ongelimiteerd aantal zinnen genereren
o kinderen ontwikkelen fantasie taal
, Enkele weetjes
▪ Ants make use of the chemical-olfactory channel of communication. Ants produce
chemicals called pheromones, which are released through body glands and received by
the tips of the antenna. Ants can produce up to twenty different pheromone scents,
each a unique signal used to communicate things such as the location of food and
danger, or even the need to defend or relocate the colony. When an ant is killed, it
releases a pheromone that alerts others of potential danger.
Mieren produceren chemicaliën om te communiceren.Generatief aspect wordt hier In vraag
gesteld, kunnen mieren een oneindig aantal woorden gebruiken
▪ Bird communication demonstrates many features, including the vocal-auditory channel,
broadcast transmission/directional reception, rapid fading, semanticity, and
arbitrariness. Bird communication is divided into songs and calls.
Vogels gebruiken ook grammatica, ze spreken met liederen en roepingen
▪ Honeybee communication is distinct from other forms of animal communication. Rather
than vocal-auditory, bees use the space-movement channel to communicate.
Honeybees use dances to communicate—the round dance, the waggle dance (...)
Depending on the species, the round dance is used to communicate that food is 20–30
meters from the hive, the waggle dance is used for food that is 40–90 meters from the
hive (...).
Bijen communiceren met dansen