GESCHIEDENIS VAN HET PUBLIEK RECHT
LES 1
28.09.2020
Thema 1: Recht en openbaar bestuur
1. Sleutelbegrippen
Openbaar bestuur (public governance)
Behoorlijk bestuur (good governance, bon gouvernement, gutes Regiment)
Politie (het openbaar bestuur) & justitie (police and justice)
2. Begin rechtenstudies
Ontstaan universiteiten (Xde -XIde eeuw)
5 faculteiten:
- Artes
- Theologie (veel ruimer dan vandaag, toen grootste faculteit)
- Geneeskunde
- Twee rechtenfaculteiten: civiel (Romeins) recht en kerkelijk recht
Waarom 2 rechtenfaculteiten?
- In middeleeuwen: rechten is een wetenschap van behoorlijk bestuur
- We zijn nu grotendeels die oorspronkelijk doel van rechtenstudies al kwijt
- In ME: 1ste plaats om een rol te spelen in een besluitvormingsproces
3. Begin XXIste eeuw
Achteruitgang/marginalisering van juristen ‘stroomopwaarts’ van het politiek
besluitvormingsproces
Groeiende aandeel van vertegenwoordigers van andere sociale wetenschappen in
de conceptie en uitwerking van politieke beslissingen
Rechtswetenschap driegt tot een technische normativiteit te worden gereduceerd
De beoordeling van hetgeen in abstracto ‘rechtvaardig’ is, behoort tot de eigen
legitimiteit van de politieke macht
‘Behoorlijk bestuur’ (public governance) verondersteld een combinatie van:
- Doelmatigheid (efficiency/expediency) – wordt steeds meer door sociale
Zorgt voor
marginalisatie van wetenschappen bepaald
juristen
- Justitie/recht-vaardigheid – een exclusieve aanspraak van de politieke macht
(geworden)
4. Tweede Middeleeuwen
1
, Bloei van het ‘geleerde recht’ (kerkelijke en Romeinse recht) = over de kunst van
openbaar en behoorlijk bestuur – heeft pretentie om universeel te zijn (hetzelfde
programma in heel Europa)
- De legist – in dienst van de Keizer, het stadsbestuur, de territoriale vorst
- De canonist – in de Kerk (vanaf de Gregoriaanse Hervorming, einde XIde
eeuw) – managers van de ‘grote multinational’ van de Middeleeuwen
De particuliere rechten – voor bepaalde groep of territorium
Het model van behoorlijk bestuur (efficiënte en rechtvaardige politieke actie)
wordt vooral in het geleerde recht herkend
- Sleutelrol van geleerde juristen in het openbaar bestuur
- Om die positie te handhaven, moesten juristen een basiskennis hebben van de
artes en van de theologie (basiskennis die vooral tot de ‘theoretische
grondslagen’ beperkt was)
Italië:
- Essentiele sociale en politieke rol van de universitaire jurist
o Kerk: vooral ten dienste van de administratie van de universele Kerk
(kerkelijk recht)
o Steden/stadsstaten: vooral ten dienste van de administratie van een
eigen territorium (vandaar de noodzaak het geleerd recht als een
default system te definiëren: ius commune)
5. Nieuwe Tijd
Opkomst politieke theorieën buiten het institutioneel kader van de gevestigde
universitaire instellingen (formeel onderwijssysteem wordt ontwikkeld)
Nieuwe vakgebied ontsnapt aan de dwangbuis van de gevestigde universitaire
vakgebieden die de theorie en beginselen van public governance wetenschappelijk
hebben gemonopoliseerd
Het klassiek-historisch en Bijbels referentiekader bleef noodzakelijk
Duitsland:
- Essentiele sociale en politieke rol van de universitaire jurist
o Keizerrijk: in dienst van de keizerlijke instellingen (d.w.z. van de
Rijksstaten en van de keizer)
o Territoriale vorstendommen, rijkssteden, etc.: in dienst van politie &
justitie
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inadonvil. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
