Samenvatting
Samenvatting H11 micro-economie
Korte samenvatting van het hoorcollege dat dit hoofdstuk beschrijft.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
HOC 10: H11 Externaliteiten &marktfalen
Als je afweging maakt tussen baten en kosten (Marginale baten = Marginale kosten), rationeel gedrag betekent dat
baten marginaal afweegt tegen de kosten marginaal. In voorbeelden steeds private kosten geweest maar er zijn ook
andere dan private baten en kosten. Iemand die olifant doodschiet heeft ivoor dus is private baat en kost is 1 olifant
minder een beetje spijtig. Een andere kost is dat collectief het spijtig gevonden wordt dat er minder olifant is en daar
houdt persoon geen rekening mee enkel privé voor (ivoor) en nadeel (olifant minder maar klein nadeel in
vergelijking met groot voordeel). Houdt geen rekening met feit dat er ook andere kosten verbonden zijn aan
schieten van olifant = externe kosten.
Externe effecten
Voorbeeld: “met de wagen”
Hoe beslis je of naar campus gaat met de wagen? MB = MC, in evenwicht en als dan baten groter zijn kom je met de
wagen en als kosten groter zijn dan niet met de wagen.
Baten: snelle verplaatsing, comfortabele verplaatsing en kies vertrekuur.
Kosten: benzinekosten en onderhoud wagen, etc.
Wanneer baten (marginaal dus baten hebt door naar campus te komen) groter zijn dan marginale kosten (kosten die
erbij komen als je naar campus gaat) dan ga je met wagen. Baten en kosten zijn privaat (voor jezelf). Maar er zijn ook
kosten voor anderen: Vervuiling en File = externe kosten (nadelen van individueel gedrag voor andere mensen). En
Baten voor anderen = externe baten: openbaar vervoer niet overbevraagd.
Wanneer je beslissingen neemt (op basis van baten en kosten voor zelf) in leven is er een kans dat er invloed is voor
andere ook.
Private baten + externe baten = sociale baten.
Private kosten + externe kosten = sociale kosten.
Wanneer niet in rekening houden van andere en je houdt enkel rekening met eigen kosten en baten. In principe hou
je er geen rekening mee zoals milieuvervuiling is maar een kleine kost.
Definities
- Externe kost (negatieve externaliteit – negatief extern effect) = kost (van een activiteit) voor derden/
anderen. Vb. Bloempotten produceren in fabriek en veroorzaakt vervuiling. Haan van buur heeft externe
effect waardoor om 4u30 steeds wakker en met slechte humor lesgeven dus ook externe factoren voor
studenten.
Het betreft kosten waarvoor geen compensatie wordt betaald.
- Externe baat (positieve externaliteit – positief extern effect) = baat (van een activiteit) voor derden. Dingen
die je doet die voordeel hebben voor iemand anders maar je doet die omdat je er zelf baat aan hebt. Vb.
prikuur tegen griep bij jongen heeft baat voor hem maar ook baten voor andere, laten inenten is kans van
besmetting veel kleiner voor andere.
Betreft baten waarvoor geen betaling wordt gevraagd. Niet betalen voor iemand die prik kreeg. Indien buur
300 euro betaald als compensatie voor geluid haan dan stelt probleem zich niet.
Bij externe kost reflecteer prijsmechanisme enkel de private kosten/ baten.
-> bij externe baat produceert de markt te veel (bij externe kosten) of te weinig (bij externe baten).
Actualiteit 2018: Nobelprijs toegekend aan William Nordhaus & Paul Romer die zich bezig houden met Economic
Sciences (enige wat ervan moet onthouden)
Marktinefficiëntie
Waarom leiden externe effecten tot marktfalen of marktinefficiëntie? Houdt geen rekening met nadelen voor andere
mensen. Niet wagen thuislaten om milieubewust te zijn, niet te ver in gaan.
, Externe kost
Auto’s in fabriek maken, hoeveel produceren hou je rekening met private baten
(marginale) en private kosten (marginale) van autoproductie. Je blijft auto’s produceren
zolang baten groter zijn dan kosten. Het marktevenwicht houdt enkel rekening met de
private baten en kosten (vraag en aanbod). Bij productie gaat het echter ook gevolgen
hebben voor andere (die dat rond fabriek wonen zijn in vervuilde omgeving). Bij Qmarkt
worden eenheden geproduceerd waarvoor de (sociale) kost > de baten.
Elke geproduceerde auto leidt tot luchtverontreiniging met een externe kost x. Het
kost/nadeel dat we ervan hebben (anderen, omwonende van fabriek) is per geproduceerde auto x (hoe meer
geproduceerd, hoe meer vervuiling). Bij productie enkel rekening houdend met private kosten en baten, vervuiling is
niet zijn probleem. Als hij dat wel zou doen dan zou kosten van maken auto verhoogt moeten worden met kosten
die gedragen worden door omgeving. Personeelskost + materiaal etc voor productie, maar bijkomende kosten is
nadeel van omwonende (x per geproduceerde auto, hoe meer geproduceerd hoe vuiler de lucht hoe meer kosten
voor ons). Sociaal evenwicht hebben, evenwicht dat rekening houdt met alle baten (private enkel) en alle kosten dan
zou evenwicht linkser liggen. Minder auto’s produceren in dat evenwicht, niet nul auto’s (hoe vervuilend zijn is
optimum niet helemaal sluiten of produceren met nul uitstoot), maar wel dat die optimale productie lager zal zijn.
Het sociaal – algemeen belang – optimum neemt zowel private als externe kosten in rekening. Als maatschappij
willen we dat er rekening gehouden wordt met alle baten en kosten (sociale en private kosten en baten). In dit geval
is externe baten nul en is externe kost/sociale kost = x. Dit is een markfalen (‘market failure’) want markt doet
marktevenwicht ≠ sociaal optimum is wat we willen. Markt doet niet wat we met z’n alle wensen, er worden te veel
auto’s geproduceerd en er is een welvaartverlies (groene driehoek).
Internaliseren van externe kosten (hoe gaan we probleem van hiervoor oplossen?)
Algemene manier zaak op te lossen is dat externe kosten, kosten worden voor
producent. BV. Last van 3€ bij productie per bloempot dan vergoeding van
maatschappij voor belasting 3euro per bloempot. Productie per bloempot wordt
dan privé duurder en zal output beslissing veranderen namelijk private kosten
verschuivingen en hoger worden. Private kosten initieel kosten om auto te maken
en nu kosten dragen van auto + belasting dus zal kosten om auto gelijk zijn aan
kosten voorheen + x (belasting in dit voorbeeld 3).
Elke geproduceerde eenheid leidt tot luchtverontreiniging met een externe kost x:
-> Producent betaalt en belasting van x per geproduceerde eenheid
-> De private kosten vallen ná belasting samen met de initiële sociale kosten. (Belasting goed gekozen. De
aanbodcurve van de producent verschuift opwaarts. Beslissing van output, hoeveel auto’s produceren, gedreven
door private baten & kosten en beslissen zoveel auto’s te maken als gehoopt en verschuift marktevenwicht naar
links. Minder auto’s geproduceerd en dat is wat we wouden. Niet dat nul geproduceerd wordt dus vervuiling blijft
bestaan en wordt gewoon gereduceerd.
Maatschappelijke welvaart bij positief extern effect
Bij prikje tegen griep om jongen en maatschappij te helpen.
Er zijn voordelen en nadelen voor hem aan verbonden, baten zijn dat hij niet ziek zal zijn en beslist om ‘aantal prik te
krijgen’ (stel je kan het doseren). Elke ingeënte burger verlaagt de kans op verspreiding van het griepvirus, wat een
externe baat oplevert.
Er is een baat voor ons allemaal en dat is x. Private baten + x (baten voor ons) = sociale baten. Rekening houden met
totale kosten/sociale kosten en sociale baten dan zouden we willen dat ‘zoveel’ jongens zich laten inenten, maar als
markt het zelf doet dan zullen niet genoeg mensen zich inenten. Als overheid zal je hier dus niet een belasting
opleggen maar een subsidie. Subsidie verlenen op inenten dan zal voordeel hiervan toenemen.
Voorbeeld: mooi huis maar oude gevel en misschien niet aanpast maar als overheid zegt private baat bij gevel
veranderen en externe baten van mooiere straat (verfraait) en kan overheid subsidie verlenen om renovatie te doen.
Welvaartsverlies als markt haar werk doet. Hierna subsidie geven.
Internaliseren van externe baten: via subsidies (doet D-curve naar boven/rechts verschuiven)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper paolalubs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen