Samenvatting sportmonitoring en performance (sportkunde jaar 1)
Samenvatting LGF tentamenstof
Fysiologie samenvatting, CALO 1e jaars, periode 2
Alles voor dit studieboek (89)
Geschreven voor
Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN)
Sportkunde / Sport- En Bewegingseducatie
Leefstijl Gezondheid En Fysiologie
Alle documenten voor dit vak (26)
1
beoordeling
Door: debvbek • 1 jaar geleden
Verkoper
Volgen
kimvk2002
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
leefstijl gezondheid
& fysiologie
THEORIE
Inleiding gezonde leefstijl
Matig intensief bewegen = Je blijft onder je omslagpunt
Gezondheid is een subjectief begrip. Voor iedereen heeft gezondheid een andere betekenis. Maar ook een
objectief begrip, want sommige dingen kun je wel meten.
Gezondheid is een wisselwerking tussen endogene (factoren die in jezelf zitten) en exogene factoren (factoren
van buitenaf).
Er zijn 3 verschillende componenten van gezondheid: sociaal, mentaal en fysiek.
Figuur 1 Model van Bouchard
Morphological (morfologie) = structuur van een organisme
Metabolic = alles wat met de stofwisseling te maken heeft
Er zijn 3 types morfologie:
1) Ectomorf – weinig spieren
2) Mesomorf - gespierd
3) Endomorf – meer rondingen
Een type 1 spier is lang en dun en is ideaal voor een lange duur.
Een type 2 spier is korter en ideaal voor een kortere duur.
WHO-definitie van gezondheid
‘’Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet van louter het
ontbreken van ziekte.’’
Gezondheidsdeterminanten zijn factoren die de gezondheid beïnvloeden. Je hebt er een aantal;
- Medische zorg (toegankelijkheid en kwaliteit)
- Voeding (gezonde of ongezonde voeding)
- Beweging en sport
- Inkomen
- Omgeving
- Politiek
- Sociale relaties
Gezondheid zegt dus iets over der ervaren kwaliteit van leven. Deze kwaliteit wordt ook wel QALY genoemd. Dit
staat voor Quality Adjusted Life Years. Dit houdt in dat je meer jaar leeft op het moment dat je gezondheid
hoger is.
,Figuur 2 Health field concept Lalonde
Figuur 3 Model van positieve gezondheid van Huber
Antropometrie = meten van lichaamsmaten
Ergometrie = meten van houding en beweging
Leefstijlgedrag = BRAVO-factoren (bewegen, roken, alcohol/drugs, voeding, ontspanning)
Macronutriënten zijn koolhydraten, vetten en eiwitten.
• Koolhydraten
Monosacharide = 1 koolhydraat molecuul
Sacharide + zuurstof ß à water + koolstofdioxide (+ energie)
Glucose, fructose en galactose.
Er zijn ook combinaties mogelijk, zoals; glycogeen, zetmeel (polysachariden = heel veel moleculen aan
elkaar), sucrose, maltose, lactose (disachariden).
• Vet
Verzadigde vetzuren (boter of vlees) zijn bij kamertemperatuur een vaste stof.
Onverzadigde vetzuren zijn bij kamertemperatuur vloeibaar. Bij onverzadigde vetten zitten de moleculen
niet direct aan elkaar verbonden, waardoor er tussen de moleculen nog ruimte is voor afvalstoffen van
de mens.
• Eiwit
Een eiwit is een keten van aminozuren.
Ontspanning kun je op verschillende manieren naar kijken. Tijdens deze OWE kijken we naar belasting en
belastbaarheid.
Belasting = De druk die opgelegd wordt
Belastbaarheid = Datgene wat je aankunt
Er zijn 3 soorten belasting/belastbaarheid;
- Fysieke
- Mentale
- Sociale
Als de belasting groter is dan de belastbaarheid à overbelasting
Als de belasting lager is dan de belastbaarheid à onderbelasting (verveling)
Micronutriënten zijn vitaminen, mineralen, vezels en vocht.
- Vitaminen zijn in kleine hoeveelheden heel erg belangrijk om in je op te nemen.
- Vezels zijn belangrijk voor de darmwerking.
,Ons bewegingsapparaat
Het proces van spiercontractie:
Motorische impuls vanuit hersenen via ruggenmerg à zenuwuiteinden scheiden het neurotransmitter
acetylcholine uit à Calcium komt vrij in het sarcoplasma van de spiervezel à calcium bindt aan het troponine
op de actinemoleculen à bindplaats op actine komt vrij voor myosine à myosinekop buigt om (power snap) à
dunne filament (actine) wordt richting het midden van sarcomeer getrokken à myosinekop komt los van de
actine à myosinekop draait terug naar beginpositie à myosinekop zoekt nieuwe bindingsplaats verderop het
dunne filament
Sliding-filamenttheorie:
Wanneer myosinedwarsverbindingen worden geactiveerd, binden ze zich stevig aan de actine. Dit resulteert in
een verandering in de verbinding, waardoor de myosinekop ombuigt en het dunne filament in de richting van
het midden van de sarcomeer wordt getrokken.
Hoofdstuk 1 Bouw en functie van skeletspieren
De vele en gevarieerde functies van het spiersysteem worden uitgevoerd door 3 spiertypen: glad spierweefsel,
hartspierweefsel en skeletspierweefsel.
Glad spierweefsel kunnen we niet bewust controleren. Dit spierweefsel wordt aangetroffen in de wanden van
de meeste bloedvaten, waarbij het samentrekken of ontspannen van de gladde spieren zorgt voor het
samenknijpen of verwijden van het bloedvat.
Hartspierweefsel wordt alleen in het hart aangetroffen en vormt het overgrote deel van de hartstructuur. De
spier kan niet bewust door ons gecontroleerd worden.
Skeletspieren kunnen wij bewust aan- of ontspannen. Ze worden
zo genoemd omdat de meeste aan het skelet vastzitten en dit ook
bewegen. Samen met botten van het skelet vormen ze het
bewegingsapparaat.
1.1 De bouw van skeletspieren
Als je een spier zou ontleden, dan snij je eerst door de buitenste
bindweefselbedekking. Dit is het epimysium. Het omgeeft de hele
spier en houdt alles bij elkaar (zie figuur 2). Vervolgens tref je
kleine bundels vezels aan, die omhuld zijn door een schede van
bindweefsel. Eén zo’n bundel heet een fasciculus. De
bindweefselschedes rondom elke fasciculus vormen het
perimysium.
1.1.1 De spiervezel
Laten we eens kijken naar de bouw van een individuele
spiervezel.
Figuur 2 De basisstructuur van een spier
Het plasmalemma
Van dichtbij kijken naar een individuele spiervezel, wordt deze omgeven door een plasmamembraan,
plasmalemma genoemd. Het plasmalemma is onderdeel van een groter geheel, het sarcolemma. Het
sarcolemma bestaat uit het plasmalemma en de basaalmembraan.
Aan het eind van elke spiervezel gaat het plasmalemma over in de pees, die aanhecht op het bot.
Pezen zijn gemaakt van vezelige bindweefselkoorden. Elke individuele spiervezel is met het bot
verbonden via de pees.
Het plasmalemma heeft enkele unieke eigenschappen die belangrijk zijn voor de functie van de
spiervezels.
- In rust en bij samentrekking van de vezels is er een serie lichte inkepingen te zien aan het
oppervlak van de vezel. Deze plooien verdwijnen als de vezel wordt uitgetrokken. Door die
plooien kan de spiervezel verlengd worden zonder beschadiging van het plasmalemma.
- Het plasmalemma heeft ook plooien op het gebied van de motorische eindplaat, hierdoor wordt
de transmissie van de motorische zenuw naar de spiervezel makkelijker.
- Het plasmalemma helpt met het handhaven van het zuur-basenevenwicht en het transporteren
van brandstoffen van het capillaire bloed naar de spiervezel.
, Tussen het plasmalemma en de
basaalmembraan bevinden zich
satellietcellen. Deze cellen zijn betrokken bij
de groei en ontwikkeling van skeletspieren en
bij het aanpassingsproces in spieren bij
beschadiging, immobilisatie en training.
Het sarcoplasma
Binnen het sarcolemma kan met behulp van
een microscoop worden gezien dat een
spiervezel opeenvolgende kleinere sub
eenheden bevat (figuur 3). Een
gelatineachtige substantie vult de ruimtes
tussen de myofibrillen. Dit is het
sacroplasma. Het is het vloerbare deel van
de spiervezel, het cytoplasma.
Sacroplasma bevat voornamelijk opgeloste
eiwitten, mineralen, glycogeen, vetten en de Figuur 3 De structuur van een enkele spiervezel
benodigde organellen. Het verschilt van
cytoplasma van de meeste cellen omdat het een grote hoeveelheid glycogeen bevat.
De transversale tubuli
In het sarcoplasma huist een uitgebreid netwerk van buizen, de zogenoemde transversale tubuli
(T-tubuli). Deze buisjes lopen door de myofibril en zijn onderling verbonden, waardoor zenuwsignalen
die worden ontvangen snel worden verzonden naar de individuele myofibrillen.
Het sarcoplasmatisch reticulum
Een longitudinaal netwerk van buisjes, het sarcoplasmatisch reticulum (SR), is ook een deel van de
spiervezel. Het SR dient als opslagplaats voor calcium. Calcium is essentieel voor spiercontractie.
1.1.2 De myofibrillen
Elke individuele spiervezel bevat enkele honderden tot duizenden myofibrillen. Deze kleine vezels zijn
opgebouw uit sacromeren.
Sarcomeren
Een sarcomeer is de functionele basiseenheid van een
myofibril. En de basiseenheid voor samentrekken van een spier.
Elke myofibril is samengesteld uit vele, bij de Z-lijnen aan
elkaar geregen sarcomeren.
Elke sarcomeer heeft tussen zijn twee Z-lijnen verschillende
elementen in onderstaande volgorde:
- Een I-band (lichte zone)
- Een A-band (donkere zone)
- Een H-zone (in het midden van de A-band) Figuur 4 Structuur van een sacromeer
- Een M-lijn (in het midden van de H-zone)
- De rest van de A-band
- Een tweede I-band
Er kunnen twee soorten eiwitfilamenten worden onderscheiden die verantwoordelijk zijn voor het
aanspannen van een spier. De dunnere filamenten bestaan voornamelijk uit actine en de wat dikkere uit
myosine.
De H-zone is het centrale gedeelte van de A-band die alleen dikke filamenten bevat.
De M-lijn bestaat uit eiwitten die dienen als aanhechtingsplaats voor dikke filamenten.
De Z-lijnen zijn aanhechtingspunten voor de dunne filamenten.
De I-band wijst op het gebied van een sarcomeer waar alleen dunne filamenten zijn.
De A-band vertegenwoordigt de gebieden die zowel dikke- als dunne filamenten bevat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimvk2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
