Deze samenvatting bevat een samenvatting van de slides van prof H. Vandenberghe en de hoofdstukken die zij in het boek heeft aangehaald, plus de extra teksten die zij ook in de les ziet. Zelf heb ik een 15/20 gehaald met het leren van deze samenvatting!
1.1 Situering cursus
The Euromedia research Group = groep van onderzoekers die informatie verzamelen en uitwisselen, en die
frameworks ontwikkelen en toepassen die helpen met het beschrijven en analyseren van ontwikkelingen in het
medialandschap en mediabeleid in Europa
Facetten medialandschap: relatie media en samenleving
Machtsrelatie tussen media en samenleving → manier waarop media nieuws brengen heeft een invloed op
samenleving
MAAR politiek heeft daar ook een invloed op
+ publiek zijn ook meer producenten geworden dmv de nieuwe technologieën bv. twitter, Iphones
Industrie en economie: open en competitieve markt
KERN DEMOCRATIE = burgers zijn geïnformeerd
Traditionele kwesties binnen mediabeleid
Publieke omroep → te sterk monopolie in beginjaren van de televisie (was sterk gereguleerd in Europa, sterke
overheidsinmenging
bv. publieke omroep moest gebruik van de taal beschermen: programma ‘Hoe spreekt men Nederlands’ om de
Vlaming AN te leren)
DISCUSSIE: vrije markt zijn werk laten doen of toch reguleren?
Amerika: vrije marktprincipe Europa: publieke omroepen hebben meer macht, worden meer
bekeken
DUS andere beleidscultuur
Publieke doelstellingen van media en communicatie
1) Kwaliteit van informatie
= objectief, waarheidsgetrouw
2) Vrijheid van pers, vrijheid van meningsuiting
= geen censuur (overheid kan publieke omroep reguleren maar heeft niets te zeggen over waar de
publieke omroep over bericht)
EN je mag een mening hebben maar je mag geen haat uitspreken
3) Gelijkheid en diversiteit
Bv. tegengaan van mediaconcentratie: maar 1 zender per land
1
, Geschiedenis Europees medialandschap
Bv. Television without frontiers = richtlijn waarbij er vanuit EU werd bepaald dat een
bep percentage vd inhoud op tv Europees moest zijn
Na 2000: meer aanbod (veel meer informatie) MAAR = aan groter bereik? WANT het is moeilijker om een groot
publiek te krijgen door het grote aanbod (Hollywood effect: heel veel kleine nieuwssites, maar enkele populaire
nieuwssites)
Publieke omroep in crisis → wordt vraagteken bij geplaatst, er is veel discussie over wat de publieke omroep
mag en niet mag doen omdat ze de markt zouden kunnen verstoren
Convergentie van mediaplatformen: cross-mediale productie → platformen en inhouden gaan samenwerken
bv. nieuwscity = gebouw in Antwerpen waar alle nieuwskanalen van TPG media zijn samengebracht (HLN, vtm
nieuwsdienst, de morgen die daar allemaal zitten)
1.2 Historiek van mediaonderzoek
Ontstaan van (massa)media: technologische ontwikkelingen
Ontstaan sociale media → gaat razendsnel
!! gebruik is fors toegenomen de laatste jaren
Huidige kwesties mediabeleid
2
,Hoe reguleren van negatieve invloeden in digitale internationale context? → beleid voeren in je eigen land
heeft wel nut, maar in een breder kader heeft dit niet extreem veel nut
Bv. hoe netflix reguleren? → via Europese regels
Hoe publiek bereiken in context van overaanbod en mediasector in economische crisis?
➔ Kwaliteitskranten en journalistiek onder druk
➔ Toekomst van tv?
DUS wat is de rol van de overheid? Wat kan de sector zelf doen?
Ontstaan van mediatheorieën
Ontstaan van massamedia → ontstaan van mediatheorieën jaren ’50 en ‘60
2 stromingen:
1. Mediadeterminisme (toronto-school)
= vorm van technologisch determinisme: media beïnvloeden samenleving/ geschiedenis en
omgekeerd
WISSELWERKING
2. Frankfurter Schule
= post-nazi regime: hoe media publieke sfeer beïnvloeden
WANT in WO II is media gebruikt als propaganda middel
!! comm wet is ontstaan in ’60 en is eigen discipline geworden
Mediadeterminisme
< Harold Innis (Canadees)
‘Empire and communications’
➔ Kennismonopolies ontstaan door het dominante communicatiemiddel in samenleving
Bv. klei als communicatie en steen als communicatie → ontstaan babylonische rijk
Bepaalde culturen/ rijken/ veranderingen in de geschiedenis hebben altijd verband gehouden met media (of de
voorlopers van media)
DUS media beïnvloedt de geschiedenis heel fel
< Marshall McLuhan (Canadees)
‘the Gutenberg galaxy’ ‘understanding media’
“the new electronic interdependence recreates the world in the image of a global village”
= dmv de media staan we allemaal veel dichter bij elkaar en kunnen we elkaar super makkelijk bereiken
“the medium is the message”
= op inhoudelijk vlak, maar op het medium an sich: hoe een boodschap wordt gebracht heeft ook een invloed
Frankfurter Schule
< Jürgen Habermas
Was een nood aan rationele discussies waarbij er inhoud is → is mogelijk via publieke sfeer
EN publieke sfeer kan bereikt worden via media
‘offentlichkeit’ 3 elementen:
1) Publieke sfeer
= maatschappelijk leven: maakt het mogelijk dat het publiek een mening kan vormen, dat er publiek
debat mogelijk is
2) Toegankelijkheid
!! om een publieke sfeer te creëren is het nodig dat iedere burger toegang krijgt
MAAR ook een vrijheid is mogelijk
3) Discussie
Debat = cruciaal → binnen burgers die zich hebben gevormd als een publiek (belang van politiek
debat)
Een stapje terug… media & publieke sfeer in Europa (16e – 18e E)
Opkomst publieke sfeer/ politieke cultuur:
= ontstaan van gedeelde info, houdingen en waarden in bepaalde Europese samenlevingen
Bv. Reformatie, godsdienstoorlogen, engelse burgeroorlogen, franse revolutie
➔ heeft invloed op evolutie van het mediasysteem
3
, Reformatie 1517-1648
= stadsstaten en vrije steden die in de context van de boekddrukkunst zich anders gaan organiseren op basis
van religieus vlak → ontstaan van protestantisme
DUS sociale, bewuste collectieve beweging om de oude kerk te hervormen
WANT door opkomst boekdrukkunst inperking informatiemonopolie van middeleeuwse kerk
Protestanisme = onstaan vanuit mediaoffensief: combo van geschreven teksten, gesproken dingen
= twee stappen communicatietheorie < Katz
→ werd gelachen met christelijke kerk → drukken van Bijbel en preek in 2e fase
!! willen meer toegankelijk zijn tov publiek → meer breed publiek
katholieken: elitair publiek
DUS op basis van media herordening van het religieuze
Godsdienstoorlogen 1560-1609
Katholieken: cultuur van het beeld protestanten: cultuur van het boek (meer gebruik van toegankelijke
tekst)
➔ beeldenstorm: gerucht dat er beelden waren vernield in een kerk → werd over gesproken → in naburige
gemeente werden er ook beelden vernield
= soort van media effect: werd over gesproken, over geschreven, …
Godsdienstoorlog in FR 1560-1595
Katholieke liga: mediacampagne → preken via de krant ‘l’Estoile’, pamfletten maken
DUS ontstaan van een publiek
!! tegenbeweging: oprichten van staatskrant onder Koning Lodewijik XII en XIV → verspreiden van positieve
berichtgeving over wat de koningen deden = beïnvloeden van de burgers
Opstand der nederlanden binnen tachtigjarige oorlog
= grote oplagen van pamfletten tegen Filips II van Spanje → gedrukt, gelezen en gezongen
DUS ontstaan van permanente publieke sfeer: politieke discussies
Engelse burgeroorlogen 1642-1645 en 1648-1649
= deden aan politiek via plakkaten, petities, demonstraties → ontstaan via rumoer onder het publiek
Explosie van gedrukt materiaal → debat over vrijheid van drukpers WANT werd noodzakelijk: vrijheid van
mening en pers was nodig
Doordringen van nationale politiek in dagelijkse leven → werd gediscussieerd, kranten ontstonden → onstaan
van publieke sfeer
Karel II was niet tevreden met de pers → zet stapje terug waardoor er weer minder geschreven wordt:
opleggen staatskrant ‘London Gazette’ (monopolie voor die krant)
Franse Revolutie 1789
= uitvinding van nieuwe politieke cultuur: ontstaan standen die zich mee in debat gaan mengen
Debat van persvrijheid wordt weer opgerakeld → mondelinge blijft wel belangrijk, niet enkel het geschrevene
MAAR ook visuele communicatie: beeldenstorm
!! proces van secularisatie: overdracht van sacraliteit van kerk naar staat
Ter conclusie: varianten van openbaarheid
Tijdelijke publieke sferen vs permanente publieke sferen
Bv. volkskranten die dan weer de kop werden ingedrukt door staatskrant
Media = vooral gedrukt → ontwikkeling van politiek bewustzijn
Elke crisis → tijdelijke pubieke sfeer: pamfletten = traditie van revolutie
Kranten & tijdschriften → bekritiseren van het gezag van de heersende partij
!! vanaf franse revolutie wordt pers echt maatschappelijke machtsfactor
DUS geschiedenis kent geen lineaire vooruitgang → stappen vooruit en stappen terug
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Anneleenkeysers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
