Blok; infectie en ontsteking Freeke Coppens; ACTA
Infectie en ontsteking // HC microbiologie; intro + algemene microbiologi 04-02
Introductie microbiologie
- Het meerendeel wat er in je mond gebeurt heeft met micro-organismen te maken
- Er zitten meer dan miljarden micro-organismen in de mond
- Cariës —> probleem met micro-organismen
- Voordeel micro-organismen; darmen hebben micro-organismen die zorgen voor
opname van sto en voor het lichaam. Het menselijk lichaam leeft in symbiose met
micro-organismen in de darmen. De micro-organismen houden het lichaam gezond,
tenzij je mishandeld.
- Antibiotica: schrijft je voor als iemand een bacteriële infectie heeft die niet overgaat.
Probleem bij antibiotica —> resistentie! Te veel antibiotica geeft resistentie. Resistente
micro-organismen zijn feitelijk niet meer te behandelen door clinici. Sinds WOII gebruikt
men antibiotica en het sterven aan infectieziekten is toen drastisch afgenomen. Je ziet
nu dat dit weer toeneemt. Wanneer geef je geen antibioticum: met een griep geef je
geen antibioticum, want een griep is een virus. Een antibioticum werkt daar niet tegen.
Belangrijk is:
- orale infecties diagnostiseren
- welke aandoening in de mond een microbiële infectie zijn en welke niet
- Uiteindelijk —> behandelplan; afhankelijk van de diagnose stelling; afhankelijk van is dit
een micro-organismen, wat te doen?
De twee meest voorkomende microbiële ziektes —> cariës en gingivitis/parodontitis,
veroorzaakt door bacteriële infecties. Er zijn ook veel infectieziektes die niet in de mond
ontstaan, maar wel een invloed hebben in de mond.
Een patiënt mag niet zieker de praktijk verlaten door het handelen van de tandarts.
Voorkomen ziekten overdragen bij behandelingen van patiënt op patiënt. Dus patiënt
beschermen tegen overdracht van micro-organismen. Hygiëne en infectie preventie is
heel belangrijk!
- Legionella
- MRSA (Meticilline-resistente Staphylococcus aureus) is een bacterie die moeilijk te
behandelen is met antibiotica. Is een bacterie die resistent is tegen heel veel antibiotica.
Komt in toenemende maten voor. Als je hier positief op wordt getest mag je ongeveer
drie maanden niet meer behandelen
- toenemende mobiliteit
- Hebben ook nog de relatie tussen orale microbiologie en algemene gezondheid of
ziekte. Endocarditis (ontsteking van de binnenbekleding van het hart en de
hartkleppen) kan ontstaan vanuit de orale ora, hartinfarct, myocardiale infarct. Allemaal
kan dat te maken hebben met orale microbiota die tijdens behandeling of tijdens
tandenpoetsen of tijdens het stokeren er zich door het lichaam verspreiden.
ff fl e
, Blok; infectie en ontsteking Freeke Coppens; ACTA
Algemene microbiologie
Als je kijkt naar micro-organisme heb je heel breed gezien 3 klassen:
- bacteriën
- virussen
- schimmels
Als bioloog is een virus niet levend, want is niet in staat zijn eigen energie te maken of
zich te reproduceren. Wordt wel gezien onder microbiologie omdat het belangrijk is voor
infecties en ziekten die kunnen ontstaan. Schimmels zitten in mond en overal om ons
heen.
Bacterie Virus Schimmel
De nities
• Epidemiologie: verspreiding, distributie en voorkoming van infectie in de gemeenschap
• Pathogenese: de manier waarop microben ziekte veroorzaken in mensen, begrip
hiervan is belangrijk voor het succesvolle diagnose en beheer van infecties. Weten hoe
micro-organismen ziekten veroorzaken, het proces van ziekmakendheid. Pas dan kun je
een succesvolle diagnose, maar ook behandeling voorstellen. Dan kun je ingrijpen in het
proces waarin ze ziekmakend zijn.
• Diagnose: detectie van een infectie; dit hangt af van de verzameling van de juiste
exemplaren op de meest geschikte manier en de daaropvolgende interpretatie van de
laboratoriumresultaten
• Behandeling: Antibacterieel, antischimmel, antivirus therapie gecombineerd met
ondersteunende therapie leidt tot de oplossing van de meeste infecties Preventie
(profylaxe): immunisatie is de meest bruikbare manier van ziekte preventie zoals tetanus
en hepatitis B; Echter, het vergroten van publiekelijke bewustzijn van ziekten en de
manier van verspreiding helpen de verspreiding van infecties in toom te houden in de
gemeenschap (bijvoorbeeld HIV infectie)
Cariës – ontstaat door voedingszuren. Zuren die het gevolg zijn van
microbieel metabolisme. Zijn micro-organisme in je mond die suikers
uit je dieet gebruiken om zuur te maken en het zuur lost je glazuur
op. Meest genoemde daarin is Streptococcus mutans. Is een micro-
organisme wat een hele belangrijke rol speelt in ontstaan van cariës.
Heeft te maken met aantallen en de voeding.
Parodontitis – micro-organisme die in de gingiva gaan zitten. Is
een bio lm die de meeste niet zullen hebben.
Verschil tussen cariës en parodontitis is dat bij cariës er micro-
organisme zitten die iedereen heeft, altijd aanwezig zijn en bij de
meeste mensen geen problemen zullen geven. Als mens zijn wij
voor een groot deel afhankelijk van de micro-organisme in en om ons heen. Toch hebben
fi fi
,Blok; infectie en ontsteking Freeke Coppens; ACTA
we hier geen last van, ze zijn belangrijk voor ons. Heeft te maken met het feit dat de
micro-organisme daar zitten waar we ze willen hebben, waar we ze kunnen verdragen.
Bijvoorbeeld geen micro-organismen in onze ogen, daar willen we geen groei hebben,
krijgen we een ontstekingsreactie (is er omdat we er geen groei willen hebben). In de
mond hebben we niet/nauwelijks een ontstekingsreactie terwijl we daar plaque hebben,
pas als het naar beneden gaat groeien en in het lichaam komt op een plek waar je het niet
wilt hebben, dan krijg je een ontsteking. Praten in dit geval over gram negatieve
anaerobes (Bacilli & Spirochaetes).
Microbiële diversiteit
Verschil zit hem vooral in hogere organismen, eukarya. De organismen die in principe een
celkern hebben. De stam van alles vindt plaats bij de bacteriën. Idee is dat leven is
ontstaan vanuit oerbacterie en vanuit oerbacterie alle andere leven ontstaan en hoe
verder je naar rechts gaat, hoe hoger de ontwikkeling, hoe meer complex het leven is. Het
zijn uiteindelijk maar een aantal basisprincipes van het leven. Die basisprincipes tellen
voor alle bacteriën, alle archea en ook voor de meeste al dan niet alle eukarya. Als je in
diversiteit indeelt kun je dat doen in steeds meer detail. Je kunt micro-organisme in
domeinen zetten, van die domeinen kun je naar rijken gaan, naar villa, klasse, orders
familie. Zo is de taxonomie (naamgeving) ingedeeld.
Zijn drie domeinen waar micro-organismen allemaal een onderdeel van zijn.
Prokarya = cellen zonder kern.
Archaea zitten wel in de mond. (wordt niet behandeld)
Bacteriën vormen de grootste kolonisator van onze mond/lichaam.
Domeinen
- Bacteriën – prokarya. Worden ingedeeld op basis van waar ze hun energie vandaan
halen.
- Archaea – prokarya. Extremo elen, de archaea die bij hele hoge temp of hoge/lage
zuurgraad kunnen groeien. Archaea gevonden bij warme bronnen op oceaanbodem.
- Eukarya – mens. Cel met kern. Schimmels en amoebe —> de protozoa.
fi
, Blok; infectie en ontsteking Freeke Coppens; ACTA
Verschillende domeinen —> verschillende eigenschappen
Organisatie van genetisch materiaal en replicatie:
Endosymbiont theorie
Eukarya zijn later in de evolutie ontstaan en zijn ontstaan uit
bacteriën. De theorie hierover —> endosymbiont theorie. Het
beschrijft hoe ze een kern en organellen hebben gekregen.
Organellen zijn hele kleine gespecialiseerde compartimenten in
een eukaryote cel bijvoorbeeld mitochondrium, lysosomen,
golgi-apparaat, vacuolen zijn allemaal organellen. Organellen
zijn typisch voor eukaryote organisme. Zijn ontstaan via
endosymbiont theorie.
De oerbacterie (de vroege cel) is er in twee bacterie soorten:
- Er zijn bacteriën die licht gebruiken om te groeien —> cyanobacteriën. Als die
onderdeel wordt van een grotere cel, dan kan die in zo’n eukaryote cel komen en dan
krijg je planten. Die kunnen licht opnemen, kunnen daar energie uithalen. Planten zijn
dus ontstaan omdat cyanobacteriën in symbiose zijn gaan leven met een grotere cel.
Zijn ze wel als organel ingebleven. Weten we omdat mitochondriën hun eigen DNA
hebben, circulair DNA. Zitten bepaalde genen in die speci ek zijn voor die
fi
