De samenvatting bestaat uit 40 pagina's. De overige 7 pagina's zijn een voorblad, voorwoord en inhoudsopgave. Ik heb voor een inhoudsopgave gekozen zodat het thema waarvoor je wil leren, makkelijk kan worden gevonden.
Behaalde cijfer: 7.8
Windesheim Zwolle
Geschreven door Carmen Doldersum
2021
,Voorwoord
Beste lezer/lezeres,
Bij deze samenvatting heb ik gebruik gemaakt van de studiewijzer die Windesheim in 2021 aan ons heeft
voorgeschreven. Om deze reden is de samenvatting anders opgebouwd dan volgens het boek. De
hoofdstukken 2 en 7 zijn niet samengevat. Het is een uitgebreide samenvatting.
Carmen Doldersum
Hogeschool Windesheim
1
,INHOUDSOPGAVE
H1. Europese samenwerking.................................................................................................................................. 7
1.1 Vormen van samenwerking .......................................................................................................................... 7
1.2 Eerste initiatieven tot Europese samenwerking ........................................................................................... 7
1.3. De EGKS ....................................................................................................................................................... 8
1.4 De EEG .......................................................................................................................................................... 8
1.5 Van EEG naar EG ........................................................................................................................................... 9
1.6 Van EG naar EU ........................................................................................................................................... 10
1.7 Supranationale EU ...................................................................................................................................... 10
1.8 Toetreding tot EU ....................................................................................................................................... 10
1.10 Raad van Europa ....................................................................................................................................... 11
H3. Doelstellingen en beginselen van de EU ....................................................................................................... 11
3.1 Doelstellingen ............................................................................................................................................. 11
3.1.1 het bevorderen van de vrede ............................................................................................................... 12
3.1.2 het bieden van een RVVR ..................................................................................................................... 12
3.1.3 Het tot stand brengen van een interne markt ..................................................................................... 13
3.2.4 Het instellen van een EMU ................................................................................................................... 14
3.1.5 Het voeren van een extren beleid, zoals het leveren van een bijdrage aam de vrede em de
bescherming van de mensenrechten ............................................................................................................ 14
3.2 Beginselen ................................................................................................................................................... 14
3.2.1 Beginsel van loyale samenwerking....................................................................................................... 14
3.2.2 Beginsel van bevoegdheidstoedeling ................................................................................................... 15
3.2.3 Subsidiariteitsbeginsel ......................................................................................................................... 15
3.2.4 Evenredigheidsbeginsel ........................................................................................................................ 15
H4 Instellingen van de EU .................................................................................................................................... 15
4.1 Institutioneel kader en overige organen .................................................................................................... 15
4.2 Het Europeese Parlement ........................................................................................................................... 16
4.2.1 Rechtstreekse verkiezingen.................................................................................................................. 16
4.2.2 Controlebevoegdheden ....................................................................................................................... 16
4.2.3 Wetgeveingsbevoegdheden ................................................................................................................. 17
4.2.4 Begrotingsbevoegdheden .................................................................................................................... 17
4.3 De Europese Raad ....................................................................................................................................... 18
4.4 De Raad ....................................................................................................................................................... 18
4.4.1 Samenstelling ....................................................................................................................................... 18
4.4.2 Besluitvorming ..................................................................................................................................... 18
2
, 4.5 De Commissie ............................................................................................................................................. 19
4.5.1 Samenstelling ....................................................................................................................................... 19
4.5.2 Taken .................................................................................................................................................... 19
4.6 De Hoge Vertegenwoordiger ...................................................................................................................... 19
4.7 Het Hof van Justitie van de Europese Unie ................................................................................................. 19
4.7.1 Samenstelling ....................................................................................................................................... 20
4.7.2 Bevoegdheden ..................................................................................................................................... 20
4.7.3 Rechtsmacht......................................................................................................................................... 20
4.8 De Europese Centrale Bank ........................................................................................................................ 20
4.9 De Rekenkamer........................................................................................................................................... 20
4.10 Enige organen van de EU .......................................................................................................................... 21
H5. EU-recht en invloed van nationale regeringen, parlementen en burgers .................................................... 21
5.1 EU-rechtshandelingen ................................................................................................................................ 21
5.1.1 Wetgevingshandelingen ....................................................................................................................... 21
5.1.2 Niet-wetgevingshandelingen ............................................................................................................... 22
5.1.3 Uitvoeringshandelingen ....................................................................................................................... 22
5.2 Rechtsinstrumenten ................................................................................................................................... 22
5.2.1 Verordeningen ..................................................................................................................................... 22
5.2.2 Richtlijnen ............................................................................................................................................ 22
5.2.3 Besluiten............................................................................................................................................... 23
5.2.4 Overige rechtsinstrumenten ................................................................................................................ 23
5.3 Invloed van de regeringen van de lidstaten................................................................................................ 23
5.4 Invloed van de parlementen van de lidstaten ............................................................................................ 23
5.4.1 Bevoegdheden bij herziening verdragen ............................................................................................. 23
5.4.2 Mogelijkheden om EU-wetgeving te beïnvloeden ............................................................................... 24
5.4.3 Gele- en oranjekaartprocedure ............................................................................................................ 24
5.5 Invloed van de burgers van de lidstaten ..................................................................................................... 24
H6. Directe werking en voorrang EU-recht .......................................................................................................... 25
6.1 Directe werking EU-recht ............................................................................................................................ 25
6.1.1 Ontleent een particulier rechten aan Verdragen? ............................................................................... 25
6.1.2 Handhaving EU-recht door nationale rechter ...................................................................................... 25
6.2 Voorrang EU-recht ...................................................................................................................................... 25
6.3 Directe werking van primair EU-recht ........................................................................................................ 26
6.3.1 Duidelijke verplichting .......................................................................................................................... 26
6.3.2 Onvoorwaardelijke verplichting ........................................................................................................... 26
6.3.3 Recht voor particulieren ....................................................................................................................... 26
6.4 Directe werking van secundair EU-recht .................................................................................................... 27
3
, 6.5 Catalogus van direct werkende bepalingen ................................................................................................ 27
6.5.1 Verplichtingen voor lidstaten ............................................................................................................... 27
6.5.2 Verplichtingen voor particulieren ........................................................................................................ 27
6.5.3 Verplichtingen voor zowel lidstaten als particulieren .......................................................................... 28
6.6 Conforme interpretatie als alternatief voor directe werking ..................................................................... 28
6.7 Lidstaten zijn aansprakelijk voor schade .................................................................................................... 28
H14. Handhaving EU-recht en rechtsbescherming binnen de EU ....................................................................... 29
14.1.1 Beroep wegens niet-nakoming .......................................................................................................... 29
14.1.2 Beroep tot nietigverklaring op verzoek van lidstaten en EU-lichamen .............................................. 29
14.1.3 Beroep tot nietigverklaring op verzoek van particulieren ................................................................. 30
14.1.4 Beroep wegens nalaten...................................................................................................................... 30
14.1.5 Aansprakelijkheidsactie...................................................................................................................... 30
14.1.6 Prejudiciële procedure ....................................................................................................................... 30
14.2 Rechtsbescherming van particulieren via klacht of via nationale rechter ................................................ 30
14.2.1 Indienen van klacht ............................................................................................................................ 31
14.2.2 Procedure bij nationale rechter tegen een lidstaat ........................................................................... 31
14.2.3 Procedure bij nationale rechter tegen een andere particulier .......................................................... 31
14.3 Rechtsbescherming in het mededingingsrecht ........................................................................................ 31
14.3.1 Beroep van particulier tegen tot hem/haar gericht EU-besluit ......................................................... 31
14.3.2 Het bewijs van ‘individueel geraakt zijn’ in het mededingingsrecht voor ondernemingen ............... 31
14.3.3 Het bewijs van ‘individueel geraakt zijn’ in het mededingingsrecht voor lidstaten .......................... 31
H8. Vrij goederenverkeer binnen de EU .............................................................................................................. 32
8.1 Douane-unie en het fiscale discriminatieverbod ........................................................................................ 32
8.1.1 Geldelijke lasten op ingevoerde goederen .......................................................................................... 32
8.1.2 Geldelijke lasten op zowel ingevoerde als binnenlandse goederen .................................................... 32
8.2 Verbod van kwantitatieve invoerbeperkingen en alle maatregelen van gelijke werking ........................... 33
8.3 Uitzonderingen ........................................................................................................................................... 33
8.3.1 Excepties op non-tarifaire belemmeringen .......................................................................................... 33
8.3.2 Excepties op tarifaire belemmeringen ................................................................................................. 34
8.4 Voorwaarden bij excepties op art. 34 VWEU.............................................................................................. 34
8.4.1 Handelsbelemmering moet geschikt zijn voor gestelde doel .............................................................. 34
8.4.2 De handelsbelemmering is evenredig aan gestelde doel..................................................................... 34
8.4.3 Geen EU-wetgeving inzake gestelde doel ............................................................................................ 35
8.4.4 Geen economische motieven ............................................................................................................... 35
8.4.5 Geen willekeurige discriminatie ........................................................................................................... 35
8.5 Directe werking ........................................................................................................................................... 35
H9. EU-burgerschap en vrij verkeer van personen en werknemers binnen de EU ............................................ 35
4
, 9.1 Burgerschap van de Unie en daaruit voortvloeiende rechten .................................................................... 35
9.2 Effectief genot EU-burgerschap .................................................................................................................. 36
9.3 Vrij personenverkeer en richtlijn 2004/38 .................................................................................................. 36
9.3.1 Economisch actieve EU-burgers en economisch niet-actieve EU-burgers ........................................... 36
9.3.2 Rechten EU-burgers bij verblijf langer dan drie maanden in een gastland .......................................... 36
9.4 Vrij personenverkeer en art. 21 VWEU ....................................................................................................... 36
9.5 Vrij personenverkeer en het recht op gelijke behandeling ........................................................................ 36
9.6 Vrij verkeer van werknemers ...................................................................................................................... 37
9.6.1 Wie zijn verplicht om het vrije werknemersverkeer te respecteren? .................................................. 37
9.6.2 Wie ontlenen rechten aan het vrije werknemersverkeer? .................................................................. 37
9.7 Uitzonderingen op het vrije werknemersverkeer ....................................................................................... 37
9.7.1 Doelstellingen die uitzonderingen kunnen rechtvaardigen ................................................................. 37
9.7.2 Voorwaarden........................................................................................................................................ 38
9.8 Directe werking ........................................................................................................................................... 38
H10. Vrijheid voor zelfstandigen en ondernemingen binnen de EU ................................................................... 39
10.1 Vrijheid van vestiging ................................................................................................................................ 39
10.1.1 Welke belemmeringen zijn verboden? .............................................................................................. 39
10.1.2 Wie zijn verplicht het vrije vestigingsrecht te respecteren? .............................................................. 39
10.1.3 Wie ontlenen rechten aan het vrije vestigingsrecht? ........................................................................ 39
10.1.4 Welke rechten kunnen worden ontleend aan de vrijheid van vestiging? .......................................... 39
10.2 Uitzonderingen op de vrijheid van vestiging ............................................................................................ 39
10.2.1 Doelstellingen die uitzonderingen kunnen rechtvaardigen ............................................................... 39
10.2.2 Voorwaarden...................................................................................................................................... 40
10.3 Vrij dienstenverkeer ................................................................................................................................. 40
10.3.1 Welke belemmeringen zijn verboden? .............................................................................................. 40
10.3.2 Wie worden verplicht het vrije dienstenverkeer te respecteren? ..................................................... 40
10.3.3 Welke rechten kunnen worden ontleend aan het vrije dienstenverkeer? ........................................ 40
10.4 Uitzonderingen op het vrije dienstenverkeer ........................................................................................... 41
10.5 Directe werking ......................................................................................................................................... 41
H11. EMU en vrij kapitaalverkeer ........................................................................................................................ 41
11.1 De In Maastricht opgerichte EMU ............................................................................................................ 41
11.1.1 ECB is verantwoordelijk voor monetair beleid ................................................................................... 41
11.1.2 Lidtstaten zijn verantwoordelijk voor begrotingsbeleid .................................................................... 41
11.2 EMU van de toekomst .............................................................................................................................. 42
11.3 Vrij kapitaalverkeer ................................................................................................................................... 42
11.5 Directe werking van art. 63 VWEU ........................................................................................................... 42
H12. EU-mededingingregels voor ondernemers ................................................................................................. 42
5
, 12.1 Concurrentieverstorende overeenkomsten, besluiten en andere afstemmingen ................................... 43
12.1.1 De belangrijkste aspecten van artikel 101 lid 1 VWEU ...................................................................... 43
12.1.2 Verboden overeenkomsten en besluiten zijn nietig .......................................................................... 43
12.1.3 Ontheffingen ...................................................................................................................................... 43
12.2 Misbruik van machtspositie ...................................................................................................................... 43
12.3 Concentraties ............................................................................................................................................ 44
12.3.1 Concentraties met een communautaire dimensie ............................................................................. 44
12.3.2 Beoordeling van concentraties .......................................................................................................... 44
12.3.3 Procedureregels ................................................................................................................................. 44
12.4 Directe werking ......................................................................................................................................... 45
H13. EU-mededingingregels voor lidstaten ......................................................................................................... 45
13.1 Verboden staatssteun ............................................................................................................................... 45
13.2 Procedure betreffende aangemelde steun ............................................................................................... 45
13.3 Overige procedures .................................................................................................................................. 46
13.4 Directe werking ......................................................................................................................................... 46
6
,H1. EUROPESE SAMENWERKING
1.1 VORMEN VAN SAMENWERKING
Landen die willen samenwerken moeten een verdrag sluiten. Een verdrag is een schriftelijke overeenkomst
tussen landen. Regeringen sluiten deze verdragen met elkaar. Echter moet een verdrag eerst worden
geratificeerd worden. Ratificeren houdt in dat alle betrokken landen het verdrag moeten hebben goedgekeurd.
Soms is er een referendum nodig in een land.
Er zijn verschillende soorten samenwerking:
• Intergouvernementele samenwerking;
• Supranationale samenwerking;
• Federale samenwerking.
Intergouvernementele samenwerking
Bij intergouvernementele samenwerking wordt een organisatie opgericht die alleen activiteiten kan
ontwikkelen wanneer alle aangesloten landen akkoord gaan. (OECD, Raad van Europa)
Kenmerk: Organisatie die niets kan doen zonder toestemming van alle lidstaten
Supranationale samenwerking
Supranationale samenwerking betekent dat een organisatie wordt opgericht die – in beperkte mate –
bevoegdheden van de samenwerkende staten overneemt. (EU)
Kenmerk: Organisatie die op een aantal gebieden kan handelen zonder toestemming van alle lidstaten
Federale samenwerking
Er wordt een overkoepelende staat opgericht die op veel belangrijke gebieden de bevoegdheden van de
samenwerkende staten overneemt. (Bondsrepubliek Duitsland, VS)
Kenmerk: Overkoepelende staat die op veel gebieden de handelingsbevoegdheid van de lidstaten overneemt
Eerste initiatieven Europa *economische samenwerking*
Het gaat steeds een stapje verder.
• Vrijhandelszone (afwezigheid van onderlinge douanerechten)
• Douane-unie (vrijhandelszone + gemeenschappelijk buitentarief)
• Gemeenschappelijke markt (douane-unie + vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal.
Doel: Europese binnenmarkt)
• Economische en monetaire unie (gemeenschappelijke markt + gemeenschappelijke munt +
gemeenschappelijk begrotingsbeleid)
1.2 EERSTE INITIATIEVEN TOT EUROPESE SAMENWERKING
1944 → verdrag tussen België, Nederland en Luxemburg.
1947 – Oprichting Benelux (BeNeLux)
1960 – Nieuw verdrag → economische unie tussen deze drie landen (Benelux Economische Unie)
* Intensieve vorm van economische samenwerking.
* Sinds 2010 ook samenwerken op niet-economische gebieden (Benelux Unie)
7
,1946 → Winston Churchill toespraak
Politicus die pleitte voor: ‘a kind of United States of Europe’.
1948 → OEES (Organisatie voor Europese en Economische Samenwerking)
*Als voorwaarde van de Amerikanen voor de Marshallhulp
*Achttien Europese landen werden lid
*Vooral gericht op het formuleren van een gezamenlijke aanpak van economisch herstel en het houden van
toezicht op de hulp
*Later werd dit OECD
1949 → de Raad van Europa
*Op dat moment tien landen
*Meest succesvolle activiteit: (en nog steeds) De bescherming van de mensenrechten (EVRM)
*Intergouvernementele organisatie (IGO)
1950 → Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS)
*Aanzet worden voor Europese Economische Gemeenschap (EEG) hieruit is de Europese Unie (EU)
voortgekomen
1.3. DE EGKS
1950 → EGKS → Franse minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman
*Doel: Toekomstige gewapende conflicten tussen Duitsland en Frankrijk onmogelijk maken
*1950 – kolen en staal sector was een erg belangrijk deel van de economie
*1951 – Verdrag werd getekend en na parlementaire goedkeuring in zes landen kon het verdrag in werking
treden → supranationale organisatie (dit is bijzonder want het kwam op intergouvernementele manier tot
stand)
1.4 DE EEG
De EGKS slaagde er niet in om de concrete voorstellen voor een intensieve samenwerking te verwezenlijken.
Na deze mislukkingen kwam er een comité (door EGKS ingesteld), dit comité kwam met een voorstel om een
organisatie op te richten die tot taak zou hebben om, evenals de EGKS, een gemeenschappelijke markt te
creëren. Deze binnenmarkt zou echter niet alleen kolen en staal, maar alle activiteiten omvatten. → ‘EEG-
verdrag’
1957 → EEG-verdrag werd ondertekend door zes lidstaten van de EGKS
*1958 – na goedkeuring door zes parlementen trad het EEG-verdrag in werking
*Kwam op intergouvernementele wijze tot stand en gaf geboorte aan supranationale organisatie
*Europese Economische Gemeenschap
*Opdracht: Instellen van een gemeenschappelijke markt die het gehele economische leven omvat
*Een commissie die onafhankelijk was van de lidstaten (geen Europese regering)
*Regeringsmacht wordt voornamelijk uitgeoefend door de lidstaten
8
, Verschil EGKS en EEG: afwezigheid van de ‘Hoge Autoriteit (bij EEG)’
Europees Gemeenschap voor Atoomenergie (EGA) (Euratom)
*Supranationaal
Er zijn drie Europese Gemeenschappen (EGKS, EEG en EGA)
Deze organisaties moeten beschikken over instellingen die zijn belast met wetgeving, bestuur en rechtspraak.
In eerste instantie hadden de drie gemeenschappen verschillende instellingen, dit werkte alleen niet goed,
hierom is er een verdrag gesloten, waarbij de instellingen van de EEG de taken van de andere twee
gemeenschappen hebben overgenomen. Gevolg:
• De Commissie; vervulde bestuurstaken, maakte wetsontwerpen
• De Raad; vaststellen van wetgeving
• Het Europees Parlement; bescheiden rol bij wetgeving, controleerde de Commissie
• Het Hof van Justitie; rechtspraak
1.5 VAN EEG NAAR EG
Europese akte (1986) → nieuwe afspraken Europese samenwerking
’Gemeenschappelijk markt’ diende voltooid te zijn in 1970, in 1985 was dit nog steeds niet het geval, dit was de
reden voor dit verdrag → bestaan EEG-verdrag werd gewijzigd → nieuwe datum: 31 december 1992 → nieuwe
naam: interne markt
Verdrag van Maastricht (1992) → nieuwe afspraken Europese samenwerking en EEG ombouwen naar EG
(EU) (Verdrag betreffende de Europese Unie)
1 november 1993 in werking en bevat drie belangrijke componenten:
1. Herziening EEG-verdrag
2. Intergouvernementele samenwerkingsvormen
3. Oprichting van de Europese Unie
#1 Herziening EEG-verdrag
Veel niet economische nieuwe taken dus naamsverandering naar EG.
Nieuwe veranderingen:
• De taak om een economische en monetaire unie tot stand te brengen. (gemeenschappelijke munt)
• Nieuwe bevoegdheden voor niet-economische aangelegenheden (sociaal, politiek, onderwijs, cultuur,
consumentbescherming en milieu – subsidiariteitsbeginsel)
• De instelling van een burgerschap van de unie (verleent diverse rechten aan alle ingezetenen van de
EG)
#2 Intergouvernementele samenwerkingsvormen
Naast de supranationale activiteiten van de EG ook de volgende samenwerkingsvormen met een
intergouvernementeel karakter:
• Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB)
• Samenwerking op het gebied van justitie en binnenlandse zaken (SJBZ)
9
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carmendoldersum1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
