SAMENVATTING
VERBINTENISSENRECHT
Verbintenissenrecht – kwartiel 1.3
Saxion Hogeschool Deventer
Sociaal-Juridische Dienstverlening
,Hoofdstuk 1 Verbintenissenrecht: plaatsbepaling
1.1 Inleiding
Verbintenis -> een juridische relatie tussen twee (of meer) partijen, waarbij de ene partij verplicht is
tot een op geld waardeerbare prestatie waarop de andere partij recht heeft.
Kenmerken:
1. Rechtsbetrekking -> er is sprake van een relatie waarbij er juridische gevolgen zijn.
- Bijv. Jan koopt een boek van Piet of Jan huurt een woning van Piet.
2. Vermogensrechtelijk -> de rechtsbetrekking moet op geld waardeerbaar zijn.
- Bijv. Jan leent €200,- van Piet of Jan schenkt Piet een boek.
3. Twee of meer personen -> de rechtsbetrekking moet bestaan tussen twee of meer personen
die rechten en plichten tegenover elkaar hebben.
- Kunnen natuurlijke of rechtspersonen zijn.
Verbintenissen kunnen op twee manieren ontstaan: uit de wet of uit overeenkomst.
Onrechtmatige daad
Rechtmatige daad:
- Zaakwaarneming
Wet - Onverschuldigde betaling
- Ongerechtvaardigde
Bronnen van verbintenissen verrijking
Overeenkomst Overige verbintenissen uit
de wet
1.2 Verbintenissen uit overeenkomst
Overeenkomst (art. 6:213 BW) -> een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen een
verbintenis aangaan, bijv. het kopen van een drankje of een nieuwe trui of het sluiten van een
arbeidsovereenkomst. Uit deze overeenkomsten vloeien rechten en plichten voort.
Komt tot stand door een aanbod en een aanvaarding. Uit het aanbod en de aanvaarding
moet blijken dat de wil van de twee partijen overeenstemt -> wilsovereenstemming.
Tenietgaan van een verbintenis -> als een verbintenis wordt nagekomen, houdt zij op te bestaan.
Een verbintenis kun je omschrijven als: iets wat je volgens het recht verplicht bent om te doen of
laten. Deze verplichting tot een doen of laten noem je een prestatie. De meest voorkomende vormen
van prestaties om te doen zijn: betaling van een geldsom (abonnementskosten), levering van een
goed (drankje kopen) of het verrichten van een dienst (de diensten die een telefoonbedrijf levert). De
prestatie is het object van de verbintenis.
,Rechtssubjecten -> dragers van rechten en plichten.
Schuldenaar -> partij die de prestatie moet verrichten. Als je bij de verbintenis die als object de
prestatie heeft die je zelf moet verrichten, de plichten.
Schuldeiser -> partij die recht heeft op de prestatie. Als je bij de verbintenis die als object de
prestatie heeft die de andere partij moet verrichten, de rechten.
Door het sluiten van één overeenkomst kun je dus zowel schuldeiser als schuldenaar worden,
voor verschillende verbintenissen.
Plicht Verbintenis 1 Recht
Telefoonbedrijf Jij
Schuldenaar/debiteur Prestatie: Schuldeiser/crediteur
leveren diensten
Verbintenis 2
Jij Telefoonbedrijf
Schuldenaar/debiteur Prestatie: Schuldeiser/crediteur
betalen abonnement
Verbintenissen moeten worden nagekomen -> je bent volgens het recht niet vrij om te bepalen of je
wel of niet aan je verbintenis zult voldoen.
Wanprestatie -> een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis. Dit zou betekenen dat jij,
geheel of gedeeltelijk, nalaat bijv. de abonnementskosten van je telefoon te betalen, of dat het
telefoonbedrijf, geheel of gedeeltelijk, nalaat de overeengekomen diensten te leveren.
Als je de verbintenis niet nakomt, ben je aansprakelijk voor de gevolgen. Het
verbintenissenrecht regelt wie er aansprakelijk is voor de schade die jij, of het
telefoonbedrijf, lijdt door een tekortkoming in de nakoming.
1.3 Verbintenissen uit de wet: onrechtmatige daad
Onrechtmatige daad (art. 6:162 lid 2 BW) -> wanneer je iemand schade toebrengt op een manier die
onrechtmatig is, kan een verbintenis tot het vergoeden van de schade ontstaan.
De wil van de pleger van de daad of die van de benadeelde speelt geen rol. De verbintenis
ontstaat rechtstreeks uit de wet door een feitelijke handeling.
- Er ontstaat slecht één verbintenis.
Wettelijke aansprakelijkheid -> duidt aan dat andermans schade volgens de wet jouw schuld is.
Bijv. als je per ongeluk een dure vaas bij iemand laat vallen. Je hebt inbreuk gemaakt op het
recht van de eigenaar van de vaas en het is redelijk dat jij, en niet de eigenaar van de vaas, de
schade betaalt.
Voor aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad kun je een WA-verzekering sluiten; een verzekering
tegen wettelijke aansprakelijkheid. In bepaalde gevallen ben je hiertoe zelfs wettelijk verplicht, zoals
iedereen die in het bezit is van een motorrijtuig.
Het afsluiten van een WA-verzekering is weer het sluiten van een overeenkomst tussen jou
en de verzekeraar, waaruit voor jou de verbintenis ontstaat om de premie te betalen en voor
de verzekeraar om de schade te vergoeden.
, - Een WA-verzekering biedt geen dekking wanneer de daad opzettelijk was.
1.4 Verbintenissen uit de wet: rechtmatige daad
Rechtmatige daad -> feitelijke handeling of gebeurtenis, in combinatie met de wettelijke bepaling,
die zonder de rol van de wil een verbintenis doet ontstaan.
Rechtmatige Onverschuldigde betaling
daad Ongerechtvaardige verrijking
Zaakwaarneming
o Onverschuldigde betaling -> als iemand jou onverschuldigd heeft betaald, ben je verplicht dit
terug te storten (hij had immers geen verbintenis om jou dit bedrag te betalen). De wet
bepaalt dat er voor jou een verbintenis ontstaat om dit bedrag teug te geven.
In de voorwaarden van jouw overeenkomst met de bank zal ook staan dat je verplicht
bent te controleren of gestorte bedragen wel voor jou bedoeld zijn.
o Ongerechtvaardigde verrijking -> als je rente over het onverschuldigd betaalde bedrag hebt
gekregen, is deze verrijking onrechtvaardig. De wet bepaalt dat je ook de rente terug moet
betalen aan de bank.
Er ontstaat een verbintenis tot terugbetaling op grond van ongerechtvaardigde
verrijking. Het gaat hier niet om of je de rente wel wilt terugbetalen.
o Zaakwaarneming -> een persoon behartigt de belangen van een ander. De kosten die de
zaakwaarnemer maakt, moeten worden vergoed. De wet bepaalt dat je verplicht bent de
kosten die de zaakwaarnemer heeft gemaakt, te vergoeden.
Bijv. als je huis op instorten staat door een storm en je buurman maatregelen neemt
om dit te voorkomen. Je buurman is de zaakwaarnemer en jij bent verplicht de door
hem gemaakte kosten te vergoeden.
1.5 Verbintenissenrecht: onderdeel van het privaatrecht
Verbintenissenrecht -> geeft onder andere de regels die gelden bij situaties waarin schade ontstaat
en de regels die gelden wanneer overeenkomsten gesloten worden. Het gaat om de relatie tussen
personen als zij overeenkomsten sluiten, tegenover elkaar een (on)rechtmatige daad plegen, of als er
uit een andere bron een verbintenis ontstaat.
Een van de belangrijkste taken is dat het oplossingen biedt in situaties waarin partijen bij een
overeenkomst een verschil van mening hebben.
Het verbintenissenrecht is onderdeel van het privaatrecht. Het privaatrecht kan worden
onderverdeeld in het vermogensrecht en het personenrecht. Het vermogensrecht is weer onder te
verdelen in het goederenrecht en het verbintenissenrecht.
Goederenrecht -> bepaalt waaruit een vermogen kan bestaan en regelt de relatie van een persoon
tot zijn goederen (zoals zijn auto, huis en bankrekening). Alle goederen van iemand samen vormen
zijn vermogen.
