Samenvatting Dieetleer 4.1 HC & WC
Micro-albumine < 2,5 mannen & < 3,5 vrouwen
= eiwit in urine wat eventueel nierschade op kan leveren. Deze wil je altijd zo laag mogelijk!
Album/creat 35-55 g/l
= creatine is afvalstof in urine, je kijkt hierbij naar verhouding om te weten hoeveel albumine
(eiwit) in bloed zit
Chol/HDL ratio < 5 mmol/l
Cholesterol 3-5 mmol/l acceptabel tot 6,5 mmol/l
HbA1c 20-42 mmol/mol & diabetes:
= suiker die aan hemoglobine plakt, deze zegt iets over langere periode. Is deze hoog is vaak
ook je TG waarde hoog en als deze daalt, daalt je TG waarde vaak ook.
HDL > 1 mmol/l acceptabel tot 0,9
= brengt cholesterol naar lever
eGFR > 90 ml/min/1,73 m2 rond 60 oke
= snelheid waarmee nieren bloed filteren. Bij ouderen is dit vaak minder snel, omdat hoe
ouder je wordt hoe minder je organen functioneren
LDL < 3,2 mmol/l acceptabel tot 5
= vervoert cholesterol van lever naar perifere weefsels
Triglyceriden < 2 mmol/l acceptabel tot 4
= vaak hoge TG ivm hoog vv, kh en alcohol en dan vaak ook hoge HbA1c waarde
Klaring = snelheid waarmee nieren het bloed filteren (eGFR)
CVRM (Cardiovasculair Risicomanagement) = behelst de diagnostiek, behandeling en
follow-up van risicofactoren voor HVZ (Hypertensie, Hyperlipidemie, DM2, reumatoïde
artritis (soort reuma, ontsteking botten) verhoogde stolselneiging, overgewicht/obesitas,
roken, stress, weinig bewegen en slecht eten), incl. leefstijladvisering en begeleiding bij
patiënten met een verhoogd risico op sterfte of ziekte door HVZ.
Medicatie
- Simvastatine = Cholesterol. Verminderd aanmaak cholesterol in lever
- Rosuvastatine = Cholesterol. Verminderd aanmaak cholesterol in lever
Als je statine hebt gebruikt en stopt kan je Cholesterol/HDL en LDL weer stijgen!
- Metformine = DM. Verminderd aanmaak glucose in lever
- Gliclazide = DM. Stimuleert de alvleesklier om meer insuline te maken
- Abasaglar = DM. Langwerkende insuline die je direct spuit
- Insulatard = DM. Langwerkende insuline die je direct spuit
- Amlopidine = Bloeddruk. Verwijt de vaten waardoor bloeddruk daalt
- Losartan = Bloeddruk. Gaat werking angiotensine II tegen, deze vernauwt de bloedvaten
- Bisoprolol = Bloeddruk. Verlaagd bloeddruk, hartslag en zuurstofbehoefte van hart
- Nitroglycerine = Bloeddruk. Verwijt de vaten waardoor bloeddruk daalt
,- Furosemide = Bloeddruk. Voert overtollig vocht af
- Hydrochloorthiazide = Bloeddruk. Hart verbeteren, verlagen en pompkracht.
Opletten 24hR / casus
- Regelmaat voedingspatroon, bij grote gaten zou het helpen dat iemand wat vaker eet
waardoor bijvoorbeeld in de nacht niet gegeten wordt
- Volwaardigheid voedingspatroon, vergelijken met ADH, 250 gram groenten etc
- Kijken inname vet (vv, ovv), kh (lage GI en hoge GI) en eiwitten.
- Verzadigd vet vooral uit vlees, hagelslag, jus. Veel dierlijke producten zoals vet vlees,
volle melkproducten, volle vette kaas maar ook koek, gebak en snacks.
- Koolhydraten vooral uit fruit, aardappelen, vruchtenyoghurt.
- Bij ontbijtkoek vragen of voorgesneden is of zelf gesneden. Mensen zien snelle jelle vaak
ook als ontbijtkoek
- Koffie met slagroom zou je kunnen vervangen door koffie met normale melk en halfvolle
melk kunnen opschuimen en erop doen.
- Niet in de nacht eten / slaapproblemen, doorvragen waarom iemand niet kan slapen en of
dit altijd zo is
- Roomboter en halvarine maken uit in kcal, maar halvarine en margarine maken niet zo veel
uit in kcal Volgens eetmeter halvarine beste. Margarine en roomboter bijna zelfde kwa
kcal en vet alleen margarine iets lager in vv.
- Als iemand al oud is ga je niet zomaar hele patroon veranderen als iemand het al jaren doet
Eiwit = 10 en% & 0,8 g/kg
Koolhydraten = 40-70 en%
Vezels = 30-40 g/d
Vet = 20-40 en% & overgewicht 20-35 en%
Verzadigd vet = maximaal 10 en%
Vetpercentage
,De normaalwaarden voor vrouwen 20-31%en voor mannen 12-21% zijn, variërend per
leeftijdscategorie.
Je richt je altijd op de hulpvraag van de patiënt ook al zijn de andere waarde zoals
cholesterol of bloeddruk niet goed! Je kan wel aangeven dat iets niet goed is en waar het
voor kan zorgen maar dan alsnog luisteren naar wat de patiënt zelf wil.
Voorbeeld voedingsanalyse
Regelmatig en bijna volwaardig. Verhoogde natriuminname uit tomatensap en vlees(waren).
Hoge inname van verzadigd vet (14en%) uit kaas en vlees(waren). Ook via Radler toch nog
veel kcal binnen (40 per 100 ml)
Hoofddoelen
Obesitas/overgewicht
- 5% gewichtsafname in het komend jaar (= ca. 4,5 kg). Voor een 80+ best veel maar wel
haalbaar.
- Een gewichtsvermindering van 5-15% in 1 jaar / 6 maanden. Op toets NIET zeggen laten we
het met 15% verlagen want is meer dan richtlijn! Bij BMI boven de 36 kan je er voor kiezen
tussen 5-15% te doen anders beter 5-10%
- Afname van de middelomtrek van 10% in 1 jaar
DM2
- Normaliseren van de bloedglucosewaarden
- Verlaging HbA1c naar < 53 mmol/mol binnen 1 jaar/binnen 6 maanden. Hierbij goed
kijken naar de tabel helemaal bovenaan. Iemand met bv < 10 jaar DM mag < 58 mmol/mol
zitten.
, - Preventie of uitstel van diabetes gerelateerde complicaties
- Optimaliseren of handhaven van het lichaamsgewicht (Daarmee verbeter je bloeddruk,
glucosewaarde en cholesterolwaarde)
- 5-10% gewichtsverlies binnen 12 maanden
- Verbeteren van bloeddruk en lipidenprofiel (Hier kan je tijdens behandeling aandacht voor
hebben, wel gaat bloedglucosewaarde voor!)
Hypertensie
- Bloeddruk verlagen naar 120/80 in 6 maanden. Mag ook naar 140-90 zijn bij hele hoge
bloeddruk want hierboven heb je een hoge bloeddruk
Hypercholesterolemie
- Verbeteren van totaal cholesterol/HDL-ratio < 5 mmol/l
- Verbeteren van plasma HDL-waarde > 1 mmol/l
- Verbeteren van lichaamsgewicht met als doel een BMI < 25 kg/m2
- Verbeteren van buikomvang naar 94 cm of lager (man) of 80 cm of lager (vrouw)
- Verbeteren leefstijl: stoppen met roken en verbeteren bewegingsgewoonten
- Verlagen triglyceriden < 2 mmol/l
Subdoelen
FOUT ZIJN:
- Inname groenten verhogen zitten niet genoeg vezels in dus heeft geen heel hoog effect
- Cracker weg voor slapen dit kan juist goed zijn voor de waardes
Overgewicht/obesitas
- Bewegen volgens de Nederlandse norm gezond bewegen binnen 1 jaar
- Energie inname verlagen met -500 kcal per dag
- -300-500 kcal p/d bij een BMI tussen 27-35 kg/m2
- -500-1000 kcal p/d bij een BMI boven 35 kg/m2
Door dit energietekort te realiseren, kun je 0,5-1 kg gewichtsverlies per week verwachten.
Bij een hele hoge inname hoef je niet gelijk op de behoefte te zitten, hierbij kan je het met
een tussenstap doen als je het maar onderbouwd. Niet lager dan 1200 kcal per dag bij vrouw
en 1600 kcal per dag bij een man zodat er geen tekorten ontstaan. Je kunt later de behoefte
nog keer bijstellen. Het zit ook vaak in de verhouding macronutriënten!
Volgens Dieetbehandelingsrichtlijn = -600 van huidige inname ongeacht de BMI
DM2
- Macronutriënten en micronutriënten volgens algemene richtlijnen (zoals RGV)
- kwaliteit en kwantiteit van koolhydraten (Meer groenten en volkorenproducten)
- < 5 en% vrije suikers (WHO)
- Bewegen volgens de Nederlandse norm gezond bewegen
- -300-500 kcal per dag binnen 2 maanden
- Verlagen inname verzadigd vet naar maximaal 10 en% binnen 3 maanden
- Koolhydraatverdeling over de dag verbeteren binnen 1 maand
- Koolhydraatinname verlagen van 59 naar 40 en% binnen 2 maanden
