College aantekeningen
Alle hoorcolleges Celbiologie en Immunologie - Gezondheid en Leven
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Hierin alle hoorcolleges van celbiologie en immunologie uitgewerkt.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 157 pagina's
Voorbeeld 4 van de 157 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hc 1Eukaryoten cellen
Kanker (Latijn: neoplasma malignum) = is een aandoening die gekenmerkt wordt door de volgende
verschijnselen:
- er zijn cellen die zich onbeheerst vermenigvuldigen en dit blijven doen (weefselgroei of
toename in volume);
- de woekerende cellen breiden zich uit in omliggend weefsel en richten hier schade aan
(invasieve groei of infiltratie);
- de woekerende cellen verspreiden zich ook naar ver weg gelegen plaatsen in het lichaam
(metastasering ofwel uitzaaiing)
Groei
- Toename in grootte van een cel (hypertrofie) → Toegenomen grootte van een hoeveelheid
weefsel of een orgaan, zonder dat het aantal cellen is toegenomen = toename van celvolume
(bijv. spiercellen)
- Celdeling (hyperplasie) → toename van aantal cellen, celgrootte blijft gelijk → pathologisch
(bijv. poliepen) en fysiologisch (bijv. wond die moet herstellen)
- Toename van tussenstof (accretie)
- … maar vaak een combinatie van bovenstaande
Figuur 1 fysiologisch (voorbeeld dat wond moet herstellen)
,Aantal cellen in een weefsel/orgaan wordt bepaald door:
• Cel deling
• Cel dood (apoptose)
• Cel differentiatie → dan kunnen cellen niet meer delen
Celdeling
Stamcellen: speciale manier van delen, waarbij 1 van de dochtercellen lijkt op de stamcel zelf
(vernieuwen) en 1 dochtercel kan delen differentiëren in het celtype dat nodig is.
➔ Wanneer een stamcel deelt, kan elke dochter een stamcel blijven (zelfvernieuwing) of
terminaal gedifferentieerd worden. De terminaal gedifferentieerde cellen ontwikkelen zich
meestal uit prolifererende voorlopercellen (soms transit-versterkende cellen genoemd) die
een beperkt aantal keren delen voordat ze terminaal differentiëren. Stamceldelingen kunnen
ook twee stamcellen of twee voorlopercellen produceren, zolang de pool van stamcellen
wordt gehandhaafd.
Ieder weefsel heeft eigen stamcellen → een stamcel kan wel differentiëren tot verschillende types
die nodig zijn in een orgaan/weefsel. ‘
Stem cells:
“Give rise to several types of differentiated cells within a certain tissue” → geven aanleiding tot
verschillende soorten gedifferentieerde cellen in een bepaald weefsel
Stamcellen in darmwand liggen allemaal onderaan de plooien. Zorgen voor de aanmaak van alle
verschillende cellen die nodig zijn in de darmwand (bijv. epitheelcellen).
➔ Vernieuwing vindt continu plaats in de epitheelwand van de volwassen darm van zoogdieren.
(A) Microfoto van een gedeelte van een deel van de dunne darm met de villi en crypten.
, Slijmafscheidende slijmbekercellen (paars gekleurd) worden afgewisseld tussen de
absorberende borstelgrenscellen in het epitheel dat de villi bedekt. Kleinere aantallen van
twee andere secretoire celtypen - entero-endocriene cellen (hier niet zichtbaar), die
darmhormonen afscheiden, en Paneth-cellen, die antibacteriële eiwitten afscheiden - zijn
ook aanwezig en afkomstig van dezelfde stamcellen. (B) Tekeningen die het patroon van
celomzet en de proliferatie van stamcellen en voorlopercellen tonen. De stamcellen (rood)
geven voornamelijk aanleiding tot prolifererende precursorcellen (geel), die continu naar
boven glijden en terminaal differentiëren in secretoire (paarse) of absorberende (blauwe)
cellen, die van de punt van de villus worden afgeworpen. De stamcellen geven ook direct
aanleiding tot terminaal gedifferentieerde Paneth-cellen (grijs), die zich naar de bodem van
de crypte verplaatsen.
Celdeling (gecontroleerd) ofwel vermeerdering (“proliferation”) gebeurt door doorlopen van de
celcyclus.
De celcyclus bestaat uit verschillende stadia die gecontroleerd worden doorlopen.
Gewone celdeling:
1 cel → chromosoom gerepliceerd, cel groei, chromosomen uit elkaar , dan uiteindelijk 2 identieke
dochtercellen.
, Checkpoint = beslismomenten → cel door naar volgende fase celcyclus of kan dat nog niet?
➔ Begin mitose (al het DNA verdubbeld en niet beschadigd zijn), eind G1 fase (omgeving goed?)
en halverwege M fase (goed vastzitten aan draden)→ daar de checkpoints.
Cel cyclus controle:
- Wat bepaalt de overgang van de cel naar een volgend stadium?
- “Besluitvorming” op verschillende controle momenten (checkpoints)
- is afhankelijk van activiteit van Cdk’s (cyclin dependent protein kinases)
- activiteit van Cdk’s is afhankelijk van de cycline concentratie én van de mate van
fosforylering
- Stopt bij problemen (“cell cycle arrest”)
- Kent remmende en stimulerende signalen
kinase fosforileerd zijn substraat.
Tijdens M fase activiteit MPF hoog en einde m fase activiteit naar 0.
[M-Cdk]act fluctueert → activiteit fluctueert
Echter! [Cdk] (concentratie) blijft gelijk tijdens de cyclus
1. activiteit van Cdk’s afhankelijk van de cycline concentratie
Concentratie cycline fluctueert
Cycline concentratie aan eind mitose 0, tijdens interfase concentratie cycline neemt langzaam toe,
totdat concentratie hoog genoeg is om aanwezige Cdk te activeren.
Ubiquitination → eiwitten die ubiquite gelabeld zijn en worden naar proteosoom geleid. Label geeft
dus aan breek mij af.
Proteosoom= breekt overtollige eiwitten af
M-cycline wordt stuk geknipt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisadelange. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen