Samenvatting om je kennisbasis Nederlands van de pabo te halen. De samenvatting is gemaakt vanuit het boek 'basiskennis taalonderwijs' van Henk Huizenga en Rolf Robbe.
Mondelinge taalvaardigheid
Theorieën over taalverwerving
Behaviorisme: gaat ervan uit dat kinderen hun taal leren door imitatie. Kinderen bootsen de
taal die ze in hun omgeving horen na. Daarbij worden de meest frequente woorden het
eerste geleerd. Ook speelt de goedkeuring van de ouders een belangrijke rol.
Creatieve constructietheorie: gaat ervan uit dat kinderen taal niet simpelweg imiteren, maar
zelf over een aangeboren taalvermogen beschikken waarmee ze op een creatieve manier
zinnen kunnen bouwen. Het kind is in staat om zelf structuur te ontdekken in de taal en kan
het ook zinnen vormen die het nog nooit eerder heeft gehoord. Volgorde waarin een kind
zich taal eigen maakt wordt bepaald door biologische rijping.
Interactionele benadering: men onderschrijft het belang van het aangeboren
taalleervermogen, maar men benadrukt dat het taalaanbod van de omgeving en de
interactie tussen een kind en andere moedertaalsprekers belangrijk is bij het leren van taal.
Taalaanbod moet wel afgestemd zijn op de mogelijkheden van het kind.
Eerstetaalverwerving
De taalontwikkeling van kinderen begint op fonologisch niveau met het vormen van
spraakklanken.
Kinderen ontwikkelen zich ook op het morfologisch niveau, waarbij het gaat om de manier
waarop woorden gevormd worden.
Ook op het semantisch niveau, waar het gaat om de betekenis van woorden, ontwikkelen
kinderen zich.
Op het syntactisch niveau van de taal leren kinderen de regels die er zijn voor het
combineren van woorden.
Een kind leert de taal ook op het pragmatisch niveau en maakt zich de regels eigen voor het
gebruik van de taal en de communicatie tussen mensen.
Taalverwervingsproces wordt onderscheiden in twee perioden:
1. De prelinguale periode (o tot 1 jaar)
2. De linguale periode
-De vroeglinguale periode (1 tot 2,5 jaar)
-De differentiatiefase (2,5 tot 5 jaar)
-De voltooiingsfase (5 tot 9 jaar)
Prelinguale periode
Dit is de periode voordat een kind zijn eerste woordjes spreekt. Je kunt nog niet spreken van
taal, omdat een kind nog geen systeem van symbolen en regels hanteert waarmee het een
bepaalde boodschap overbrengt. In hun eerste levensjaar produceren kinderen geluiden en
nog geen taal.
,Vocaliseren: fase waar baby’s vanaf zes weken luisteren naar stemgeluiden en beginnen zelf
ook klanken te produceren. In het begin zijn dit alleen nog klinkers en vocalen.
Vocaal spel: fase waar baby’s na 4 maanden meer experimenteren met het voortbrengen
van geluiden. Klanken worden gevarieerder en verschillen in toonhoogte, luidheid en duur.
Kinderen produceren nu ook medeklinkers.
Brabbelen: Fase waar baby’s na 7 maanden klankgroepen herhaalt zoals dadada, bababa,
mamama. In deze fase neemt de variatie in klankgroepen steeds meer toe en is er zelfs al
een soort zinsmelodie te ontdekken.
Linguale periode
De vroeglinguale periode
Het brabbelen van de baby gaat langzamerhand over naar betekenisvol taalgebruik. Eerst
zijn woorden nog sterk gebonden aan een specifieke context een kind gebruikt alleen het
woord bal als het een mep tegen de bal geeft. Het spreekmechanisme van een kind is nog
niet zover ontwikkeld dat hij alle klankencombinaties kan uitspreken (poes wordt poe).
Eenwoordzin: deze fase begint rond het eerste levensjaar waarbij een kind met behulp van
een los woordje een mededeling doet of een vraag stelt.
Tweewoordzin: periode waarbij kinderen op de leeftijd van anderhalf jaar beginnen met
woorden te combineren.
Meerwoordzin: in deze periode kunnen kinderen zinnen van meer dan twee woorden
maken.
De differentiatiefase
Kinderen leren dat woorden van vorm kunnen veranderen en dat die vormverandering ook
iets betekent. Ze kunnen nu ook de taal gebruiken los van een concrete context en spreken
over zaken die niet in hun directe omgeving voorkomen. De taalontwikkeling wordt veel
gedifferentieerder waarbij hij op alle niveaus van de taal zich ontwikkelt.
In deze fase neemt de woordenschat erg toe. Dit heeft voor een gedeelte te maken met de
uitbreiding van de belevingswereld van kinderen, maar ook met de taalontwikkeling.
Kinderen ontdekken nieuwe woordsoorten, zoals bijwoorden, lidwoorden en voegwoorden.
Overgeneralisaties: kinderen passen taalregels ten onrechte toe (loopte, gevald,
meegebrengt)
De voltooiingsfase
Alle processen die in de vorige fase zijn begonnen, worden nu verder uitgebouwd.
Op het gebied van morfologie zijn onregelmatige vormen (schepen, glaasje) voor kinderen
lastig. Ook de verleden tijd van de sterke werkwoorden blijft voor veel kinderen
problematisch.
Op het syntactisch niveau is het voor een kind nog lastig om langere zinnen en passieve
zinnen te vormen.
Op het pragmatisch niveau is te zien dat een kind als volwaardige gesprekspartner gaat
functioneren.
, Tweedetaalverwerving
Simultane tweetaligheid: iemand leert twee talen min of meer tegelijk
Successieve tweetaligheid: kinderen leren een tweede taal nadat ze een eerste taal hebben
geleerd. Hierbij leert iemand de tweede taal altijd met zijn kennis van de eerste taal, waarbij
het leren van de tweede taal wordt beïnvloed door de eerste taal. Dan treden er soms
interferentiefouten op.
Interferentiefouten: fouten die voortkomen uit de verschillen tussen een eerste en tweede
taal (Turks kind zal wiel als wil uitspreken omdat het Turks geen verschil kent tussen de /i/
en de /ie/)
Spreekstrategie: is een manier van spreken die iemand hanteert om een bepaald spreekdoel
te bereiken.
Sprekers kunnen verschillende doelstellingen hebben. Vier belangrijkste spreekdoelen zijn:
1. Informeren
Spreker wil feitelijke informatie overbrengen
2. Amuseren
Spreker heeft als doel om de toehoorders te vermaken, te boeien of te ontroeren
3. Instrueren
Spreker wil iets uitleggen of verduidelijken
4. Overtuigen
Spreker wil de luisteraar overhalen een bepaald standpunt of bepaalde mening in te
nemen. Of overhalen om tot actie over te gaan.
Andere spreekdoelen:
- Emotioneren: spreker wil bepaalde gevoelens losmaken of overbrengen
- Waarderen: spreker wil zijn oordeel over iets geven
- Beschouwen: spreker wil verschillende kanten van een probleem belichten
Luisterstrategieën
Vier verschillende luisterstrategieën:
1. Globaal luisteren
Je probeert globaal te volgen wat de spreker te vertellen heeft en het gaat om het
begrijpen van de informatie. Je volgt de lijn van een betoog en let minder op de
details.
2. Intensief luisteren
Je probeert ook alle details van een verhaal op je in te nemen, zodat je een volledig
mogelijk beeld krijgt van wat de spreker te vertellen heeft.
3. Kritisch luisteren
Je probeert om tijdens het luisteren een mening te vormen. Je wilt beoordelen of het
verhaal van de spreker waar is of volledig of juist misleidend is.
4. Gericht luisteren
Pas je toe als je geïnteresseerd bent in bepaalde aspecten van een verhaal.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manouvisser-. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,98. Je zit daarna nergens aan vast.
