Samenvatting van geschiedenis werkplaats vwo hoofdstuk/tijdvak 4: de tijd van steden en staten. Boven iedere paragraaf staat het bijbehorende kenmerkend aspect. Belangrijke begrippen zijn dikgedrukt.
Geschiedenis tijdvak 4: steden en staten (late middeleeuwen, 1000-1500)
KA: de opkomst van handel en ambacht die de basis legden voor de herleving van
een agrarisch-urbane samenleving.
15e eeuw → Hamburg is de machtigste stad in Europa en het internationaal
handelscentrum.
De Duitse Hanze → verbond tussen handelssteden in Europa, ze hebben bij elkaar
kantoren, bestrijden piraterij en leggen soms zelfs hun wil op aan hertogen en
hertoginnen.
800 → Hamburg werd vaak geplunderd door Vikingen en andere Slavische volken,
hierdoor konden ze niet groeien.
Rond 1000 stopten de invasies en groeide Hamburg uit tot stad, wat in meer
plaatsen gebeurde. Europa kreeg weer een landbouwstedelijke samenleving.
De middeleeuwse steden hadden niet veel inwoners, er waren wel veel steden. De
typisch Romeinse steden waren gekrompen en kwamen nu weer tot bloei. De
meeste steden waren nieuw en lagen aan rivier(en/mondingen) → geen verharde
wegen meer, waterwegen waren heel belangrijk voor bevoorrading.
De steden hadden geen rechte straten, tempels, theaters en badhuizen.
Ze hadden wel kerken en stadsmuren- en wallen om zich te beschermen.
Oorzaken ontstaan steden:
- een eind aan de invasies van bv. Vikingen
- bevolkingsgroei
- landbouwmethoden werden verbeterd: vb. het drieslagstelsel, de grond werd in 3
akkers verdeeld, winter- en zomergraan en een stuk dat tot rust komt, ieder jaar werd
gewisseld.
Boeren oogstten meer voedsel dan ze zelf nodig hadden en verkochten hun
overschotten aan handelaren op markten, die ontstonden bij waterwegen in de
buurt. Ambachtslieden die met handwerk een product maakten of bewerkten
(timmerman, smid), vestigden zich ook op markten. In grotere steden werd ook over
grote afstanden gehandeld in bv. textiel en sieraden. Sommige steden
specialiseerden zich (Gent in textiel, Italië in specerijen).
Oplevende handel > geldeconomie
Rijke handelaren > bankiers
Een wisselbrief kreeg je van de bank en die kon je in een andere stad weer
inwisselen voor geld, zo hoefde je niet met veel geld te reizen.
Giro is een betalingssysteem waarbij geld van de ene naar de andere rekening wordt
gezet.
KA: opkomst van de stedelijke burgerij en toenemende zelfstandigheid van steden.
Steden werden vaak getroffen door onheil, er gingen meer mensen dood dan er
geboren werden maar doordat boeren naar de stad bleven trekken, groeiden ze toch.
De steden werden onafhankelijk van de adel, ze kregen stadsrechten, zoals een
eigen bestuur, eigen wetten, recht om tol te heffen en om stadswallen- en muren te
bouwen. In ruil voor deze privileges moesten ze wel belasting betalen, hierdoor
profiteerden vorsten en edelen van de groeiende geldeconomie, ze werden wel
afhankelijker van de steden (burgerij werd machtiger). Een heer had een
vertegenwoordiger > een schout of baljuw.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosiework. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
