NEUROPSYCHOLOGIE
HOOFDSTUK 8
Neglect en aanverwante stoornissen
, Hoofdstuk 8: neglect en aanverwante stoornissen
8.1 Arousal, aandacht en aandachtsstoornissen
Neglect: specifieke en kenmerkende verstoring van ons bewustzijns-aandachtssysteem. Drie
functionele units van Luria, waar van de unit voor activatie de meest fundamentele: oorsprong in
formatio reticularis, via talrijk neurale verbindingen heeft het een activerende invloed op alle andere
delen van het brein: het ascenderende reticulaire activerende systeem (ARAS). Zo zijn we wakker:
arousal. Als ARAS uitvalt door trauma is de patiënt in coma. Alleen bepaalde onbewuste functies
blijven bestaan. Mata van bewusteloosheid verschilt, kan gemeten worden met Glasgow Coma Scale.
Onze aandacht is vaak verdeeld over meer aspecten. We kunnen onze aandacht sturen en
verschuiven, we hebben alleen niet alles in de hand (afgeleid raken). Definitie aandacht: een
hersengestuurde activiteit waarmee het individu de psychische efficiënte vergroot en de cognitie
verbetert. Er zijn verschillende soorten en definities van aandacht.
8.1.1 Soorten aandacht en hun neurale ‘verankering’
We kunnen aandacht verdelen in een willekeurig (bewust) en onwillekeurig gedeelte. Onwillekeurig:
onze aandacht gaan vanzelf of tegen wil en dank naar iets toe. Willekeurig is bewuster.
Drie hoofdcategorieën:
1. Volgehouden aandacht/sustained attention
Bij sommige activiteiten is het nodig om waakzaamheid (vigilantie) in stand te houden (lange
autorit). Deze tonische arousal heeft oorsprong in de formatio reticularis in de hersenstam.
Ander aspect is meer fasisch van karakter: op ieder moment moet iets de aandacht kunnen
trekken (bij een stoplicht neemt aandacht toe). Dit heeft te maken met interesse en
persoonlijke betrokkenheid, het limbisch systeem speelt een rol. Tonische en fasische arousal
kan ten gevolge van beschadiging ernstig gestoord zijn. Veroorzaakt vaak problemen op
werk. Door het verbeteren van de volgehouden aandacht kunnen sommige stoornissen
(neglect) verdwijnen.
2. Selectieve aandacht (gerichte aandacht/focussed attention)
We kunnen ergens op inzoomen wanneer het onze aandacht heeft. We concentreren erop.
Hierbij zijn vooral gebieden van de pariëtale cortex betrokken. Voor de inprenting van
informatie zijn mediale delen van de lobus temporalis (o.a. hippocampus, amygdala) van
belang. Uit veel onderzoek komt naar voren dat deze vorm van aandacht na een
hersenbeschadiging niet gestoord hoeft te zijn. Men kan het veelvoorkomende symptoom
neglect opvatten als een stoornis van de selectieve aandacht.
3. Gestuurde aandacht (verdelen en verschuiven van aandacht)
Verdeelde aandacht
We moeten onze aandacht vaak verdelen. Meervoudige taken zijn alleen mogelijk wanneer 1
of meer deeltaken verregaand geautomatiseerd zijn. Men kan stellen dat de
geautomatiseerde routine naar het binnenbrein verschuift en dat de cortex vrijkomt voor die
aspecten die bewust gestuurd moeten worden. Verdeling kan gericht zijn op input en output.
Patiënten hebben vaak moeite met dubbeltaken. Bij verdeelde aandacht spelen gebieden in
de lobus frontalis een rol.
Verschuiving van aandacht (executieve aandacht, SAS: Supervisory Attentional System)
We kunnen afleiding tegengaan. Prefrontale schors speelt een belangrijke rol bij deze
bewuste verschuiving van aandacht. Aandacht ‘zit’ niet ergens.
Aandachtsstoornissen komen vaak voor na hersenbeschadiging. Aandachtsproblemen moeten goed
in kaart gebracht worden, kan met 3x3 systeem:
1) Luisteren-vragen-kijken
2) Patiënt-naasten-hulpverleners: laat ieder zijn verhaal vertellen
3) Volgehouden-gerichte-gestuurde aandacht. Evalueer bewust de drie subcategorieën:
Volgehouden aandacht: een lange autorit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gerline13. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
