INTRODUCTIE PSYCHOBIOLOGIE
HOOFDSTUK 12
Lees de sectie "Speech" blz. 393-399 en bekijk deze webclip.
1. Leg uit wat er met "phones" en "phonemes" bedoeld wordt.
Phones = de basisprikkels voor spraakgeluid in elke taal
productie
Phonemes = de perceptie van de ‘phones’
waarneming
2. Leg de belangrijkste verschillen tussen klinkers (vowels) en medeklinkers (consonants) uit.
Bij klinkers zijn de stembanden aangespannen (voiced) bij medeklinkers zijn de stembanden OF
aangespannen of ontspannen (voiced of voiceless)
Bij klinkers is de plaatsing van de tong bepalend
Bij medeklinkers zijn de volgende drie factoren bepalend:
- Stembanden aangespannen of ontspannen
- Plaats van articulatie
- Manier van articulatie
Klinkers worden gevormd door zogeheten "stops" (ook wel plosives genoemd) en door "fricatives"
(continous sounds)
3. Leg de volledige lexicale decisietaak van Zwitserlood & Marslen Wilson uit.
Type experiment waarbij proefpersoon X of Y moet kiezen naar aanleiding van een
gepresenteerd woord. Bijvoorbeeld: bestaat dit het woord SPUNK? Ja-nee. De tijd die het
kost om te reageren op dergelijke vragen, geeft informatie over de organisatie in het brein.
Een lexicale decisietaak kan worden gebruikt om priming-effecten te onderzoeken. De
targetstimuli (de stimuli waarover een beslissing moet worden genomen) worden dan
voorafgegaan door een prime. Woorden worden sneller herkend wanneer zij voorafgegaan
worden door een semantisch gerelateerd woord dan wanneer zij voorafgegaan worden door
een ongerelateerd woord.
4. Leg de belangrijkste gedagsresultaten uit bij de drie verschillende soorten primes.
Prime 1: er wordt GEEN prime vooraf gegeven
De reactietijd van de drie targetwoorden is ongeveer gelijk
De mentale lexicon wordt nog niet geactiveerd, doordat er geen prime wordt gegeven
Prime 2: het woord ‘kap’
De reactietijd van schip en geld is korter dan worst
Deze targetwoorden worden namelijk geassocieerd met het respectievelijk kapitein en
kapitaal
De mentale lexicon wordt wel al geactiveerd en gaat op zoek naar woorden die beginnen
met ‘kap’ kapitein en kapitaal
Prime 3: het woord ‘kapitein’
De reactietijd van schip is nog korter
De reactietijd van worst is ongeveer gelijk gebleven
De reactietijd van geld is langer
Er vindt actieve inhibitie plaats, doordat je eerst ‘kap’ hoort en dit dus linkt met kapitaal,
maar als de prima wordt afgemaakt, hoor je kapitein, waardoor ‘kapitaal’ wordt geinhibeerd
, 5. Wat bewijst dit experiment met betrekking tot hoe semantiek werkt?
- Een klein beetje auditieve input activeert alle entries in het lexicon die daarbij zouden
kunnen horen
/kap/, activeert kapitaal, kapitein, kappen, kaplaars en kapla en …
- Activatie van kandidaatwoorden in je mentale lexicon is parallel en niet serieel
6. Leg uit wat een intuinzin ("garden path sentence") is.
Een intuinzin (garden path sentence) = een opzettelijk misleidende zin die speelt met
metaforische betekenissen van woorden of met homonymie, zodat tijdens het lezen een
herinterpretatie optreedt.
7. Wat kunnen we leren van hoe mensen een intuinzin verwerken?
Laat zien dat mensen meteen beginnen met het opbouwen van een syntactische structuur
en dus ook kunnen vastlopen in hun reeds opgestarte syntactische analyse, en weer opnieuw
moeten beginnen
Lees sectie "Acquiring speech and language" blz. 400-403. Alleen de delen waar over worden
gesteld zijn belangrijk om te weten voor de sneltoets
Er zijn in totaal zo'n 200 fonemen over de hele wereld heen en iedere taal gebruikt maar zo'n 20 tot
30 fonemen. Vroeg in ons leven leren we een beperkt aantal fonemen onderscheiden. In deze
webclip zie je dat heel jonge babies nog het onderscheid tussen alle fonemen kunnen horen, maar
dat iets oudere babies al duidelijke categorische grenzen hanteren tussen bepaalde fonemen. Je ziet
dus dat een graduele verandering in geluid tot categorische veranderingen in perceptie kunnen
leiden.
1. Leg het paradigma uit dat gebruikt wordt om foneemperceptie bij babies te onderzoeken.
Het habituatie-paradigma:
Habituatie-fase: baby’s krijgen herhaaldelijk een en dezelfde stimulus te horen. Als de stimulus voor
het eerst wordt aangeboden trekt deze de aandacht van de baby. Vervolgens verslapt de aandacht.
Testfase: op dit moment wordt een nieuwe stimulus aangebonden. Als de aandacht weer toeneemt
kunnen we concluderen dat de baby het verschil tussen de oude en nieuwe stimulus heeft
waargenomen
De babies hebben een speen die zuigen kan meten. Als je steeds het zelfde foneem laat horen zuigen
ze steeds minder op hun speen. Dus dat ze verveeld raken, als je een nieuw foneem laat horen dan
gaan ze harder zuigen en dus hebben ze wrs weer extra aandacht voor het nieuwe geluid.
2. Leg de belangrijkste bevindingen van dit paradigma uit.
Bij 4 maanden:
- Engelse en Japanse baby’s gaan allemaal harder zuigen
Beide groepen horen het verschil tussen /l/ en /r/
Bij 6 maanden:
- Alleen Engelse baby’s gaan harder zuigen
Japanse baby’s horen het verschil niet meer
3. Taalspecifieke foneemperceptie ontwikkelt zich vrij vroeg in de jeugd. Tot welke leeftijd zie je dat
volledige beheersing van een nieuwe taal mogelijk is?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkesouren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
