Biologie 4H Thema 1 Inleiding in de biologie
1.1 Wat is biologie?
Biologie is een natuurwetenschap en bestudeert organismen.
Alle organismen vertonen levensverschijnselen, zoals voortplanten, groeien, ontwikkelen en
stofwisseling. Stofwisseling zijn alle chemische reacties in een organisme. Bij deze reacties spelen
enzymen een belangrijke rol. Enzymen zijn eiwitten die chemische reacties van
stofwisselingsprocessen versnellen. Dat heet katalyseren.
Als een organisme geen levensverschijnselen meer vertoont, noem je het dood. Dingen in de natur
die nooit hebben geleefd, noem je levenloos.
Elk individueel organisme of individu heeft een unieke levensloop. De levensloop is vanaf de
geboorte tot de dood van het organisme.
Individuen behoren tot dezelfde soort als ze zich onderling kunnen voortplanten en daarbij
vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen.
Hoewel de individuen van een soort sterven, blijft de soort voortbestaan. Dit heet de levenscyclus.
De levenscyclus eindigt als de soort uitsterft.
Organismen zijn georganiseerd in biologische eenheden; molecuul (DNA), cel, orgaan, organisme,
populatie, ecosysteem, biosfeer.
Veel verschillende cellen bij elkaar die samenwerken, vormen een orgaan. Een orgaan is een deel van
een organisme met een specifieke bouw en functie.
Organismen behoren tot een populatie, dat is een groep individuen van dezelfde soort dat in een
bepaald gebied leeft en zich onderling voortplant.
Populaties leven in een ecosysteem. Dat is een begrensd gebied met bepaalde eigenschappen. Het
geheel aan ecosystemen op aarde vormt de biosfeer.
Als er op een hoger organisatieniveau een nieuwe eigenschap ontstaat die er op het lagere
organisatieniveau niet is, noem je dat een emergente eigenschap.
1.2 Organen, weefsels en cellen
Organen zijn opgebouwd uit weefsels. Een weefsel is een groep cellen met dezelfde vorm en functie.
Dekweefsel bekleedt en beschermt inwendige en uitwendige lichaamsoppervlakten. Bij dekweefsel
liggen de cellen dicht tegen elkaar.
Spierweefsel bestaat uit langgerekte cellen die kunnen samentrekken en zo beweging mogelijk
maken.
Bij veel weefsels komt tussencelstof voor.
In beenweefsel bevinden zich tussen de cellen kalkzouten en collageenweefsels. De kalkzouten geven
stevigheid. Collageenvezels zijn lijmvormende vezels die zorgen voor de samenhang.
De tussencelstof bevat bij kraakbeen minder kalkzouten maar meer collageenweefsels waardoor het
elastisch en buigzaam is.
Langwerpige, holle botten bij de mens zijn licht en stevig.
Beenbalkjes in de kop van een dijbeen geven stevigheid en maken het been licht.
De gewervelde vorm van botten in de voeten dragen gewicht en vangen schokken op.
Een gestroomlijnde lichaamsvorm bij dieren: weinig weerstand.
1.3 Plantaardige en dierlijke cellen
Elk deel van een cel met een eigen functie noem je een organel.
De buitenste laag van een cel is het celmembraan. Bij cellen van planten ligt om het celmembraan
nog een celwand.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shiriveldman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.