Les persoonlijkheidsstoornissen
Psychopathologie 6/12
Symptomen van een persoonlijkheidsstoornissen tonen zich soms op heel veel domeinen, maar het
kan ook op een subtiele manier.
Toont zich zelden als een karikateur van een persoonlijkheid
Personality – persoonlijkheidsstoornis
Costa & McCrae (1986)
De persoonlijkheid is iemands karakteristieke stijl van denken, voelen en gedragen
Het maakt ons uniek
Theodore Millon (1981) – belangrijke theoretice
Persoonlijkheid = ... complex patroon van
diepgewortelde psychologische kenmerken,
grotendeels onbewust, niet makkelijk uitwisbaar,die
zich manifesteren in alle facetten van het
functioneren…
o Functioneren: we reageren niet ene x zo en
andere x anders
Categoriale manier van weergeven
persoonlijkheidsstoornissen
o In DSM worden ze afgegrensd van elkaar
o psychiatrische classificatie
MAAR iedereen vindt dat dimensionaal beter is
dimensionaal
o persoonlijkheid = gemeenschappelijke persoonlijkheidsstructuur waarbij we
verschillen door een unieke combinatie van verschillende trekken (traits)
persoonlijkheidstrekken: these traits emerge from a complicated matrix of
biological dispositions and experiential learnings and now comprise the
individual’s distinct pattern of perceiving, feeling, thinking and coping
Enerzijds genetische aanleg – anderzijds experientieel leren (nature
en nurture dus)
3-factoren model (Hans Eyseneck)
Situeert elke persoon in een 3dimensioneel veld
o Introversie – extraversie
o Neurotisicme
o Psychoticisme
Iemand kan heel introvert zijn, maar laag scoren op psychoticisme en hoog op
neuroticisme.
Big Five – 5 factoren model van Costa en McCrae = 5dimensionele ruimte
OCEAN:
Openness - openheid voor ervaringen
Conscientiousness – nauwgezetheid – punctueel zijn, orderlijk
Extraversion
model beschrijft normale persoonlijkheid
o scores zijn normaal verdeeld in de populatie
verbanden met psychopathologie
o hoog scoren op neuroticisme - (piekeren, onzeker, angstig) - kwetsbaar voor
depressie, angststoornissen
o hoog scoren op consciëntieus - (georganiseerd, betrouwbaar, ambitieus, ‘lat hoog
leggen’) - kwetsbaar voor depressie, burn-out
Persoonlijkheid (Robert Cloninger – psychobiologische theorie)
7 factoren model
o Temperament + karakter worden erbij genomen
o In zijn psychobiologische theorie gaat hij ervanuit dat persoonlijkheid een
psychodynamische interactie is tussen temperament en karakter
Temperament
basale emotionele reacties – het reageren waar je niet over nadenkt
deels erfelijk bepaald
o vroeg in leven ontwikkeld
o relatief stabiel (niet iets dat makkelijk veranderd)
o ‘nature’ – genetisch bepaald
Galenus (131-216) – humores (lichaamsvochten) – temperamenten – zeer oude theorie
Flegmatisch (slijm)
o Rustig, kalm
Sanguin (bloed)
o Vurig, energiek
Melanchool
o Zwartgallig
Cholerisch (gele gal)
o Driftig
Karakter
Gaat over het reguleren ipv reageren
impliceert hogere cognitieve processen en spelen een rol in het reguleren van emoties en
dergelijke
‘nurture’ - ‘door het leven gevormd’
o op volwassen leeftijd volledig ontwikkeld
volgens sommigen versteend vanaf dan, ‘betonhypothese’
reguleren van emoties, bereiken van langetermijndoelstellingen en waarden
ook gedeeltelijk erfelijk dus ook nature (niet alleen nurture)
7-factoren-model (Robert Cloninger, 4 temperament + 3 karakter)
Novelty Seeking - Prikkelzoekend
Harm Avoidance - Leedvermijdend
o tendency to respond intensely to signals of aversive stimuli, thereby learning to
inhibit behavior to avoid punishment, novelty and frustrative non-reward
Reward Dependence - Sociaalgerichtheid
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinebunnik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.