Deel 2 van de uitwerking van de te leren kennistoets onderwerpen aan de hand van de bijbehorende toetsmatrijs voor deze toets. Per onderwerp een uitwerking. Informatie uit Blok A gezondheid opleiding fysiotherapie aan de HU.
Opbouw van spieren (myologie)
De bouw van skeletspieren van groot naar klein:
• Om een spier zit een stevige bindweefsellaag,
de fascie.
• Daarbinnen is de spier omgeven door een
dunnere bindweefsellaag, epimysium.
• Binnen de spier zitten ‘bundels’ of fasculi.
• Elke bundel is omgeven door een dunne
bindweefsellaag, perimysium.
• Elke bundel bevat een aantal spiervezels
• Elke spiervezel is ook weer omgeven door een
dunne bindweefsellaag, endomysium.
• De bindweefsellagen bieden ruimte voor
bloedvaten en zenuwvezels. Aan het einde van
de spier lopen de bindweefsellagen door in het peesweefsel.
Het epimysium
Het epimysium omgeeft de gehele spier en bestaat uit onregelmatig vezelig bindweefsel. Ook is het
epimysium verbonden met het perimysium en endomysium. Het peri- en endomysium dragen de
contractiekracht van de spier over aan het epimysium. Het epimysium mondt uit in pezen die verbonden
zijn aan beenderen. Op deze manier draagt het epimysium de contractie over op de beenderen
waarmee het verbonden is en maakt het beweging mogelijk. Verder houdt het epimysium de spier bij
elkaar en vermindert het wrijving tussen verschillende spieren.
De basis van elke spier zijn de contractiele eiwitten. Samen met nog andere belangrijke spiereiwitten
vormen de contractiele eiwitten actine en myosine het sarcomeer. Het sarcomeer vormt de functionele
eenheid van de spier. De sarcomeren verenigen zich in de myofibrillen en de myofibrillen verenigen zich
in spiervezels. Een spiervezel wordt overigens ook wel spiercel genoemd. De spiervezels verenigen zich
tot spierbundels en de spierbundels verenigen zich samen met de bindweefselvliezen tot de uiteindelijke
spier.
Het sarcomeer of de contractiele eenheid is de kleinste zich herhalende structuur die wordt gebruikt
voor het samentrekken van dwarsgestreepte spieren. Een sarcomeer is opgebouwd uit
dikke myosinefilamenten en dunne actinefilamenten die elkaar overlappen.
Bij maximale overlap (kortste spierlengte) tussen de actine- en myosinefilamenten is het sarcomeer 1,5
micrometer lang. Bij maximale overlap (grootste spierlengte) tussen de actine- en myosinefilamenten is
het sarcomeer 3,5 micrometer lang. In het sarcomeer zijn een aantal banden, lijnen en eiwitten te
definiëren.
Langzame spiervezels Snelle spiervezels
Functie Langdurige contractie met weinig kracht Korte, snelle contractie met kracht
Fibrillen Weinig; kleine diameter van de spiervezel Veel; grote diameter van de spiervezel
Contractie na prikkel Slow twitch Fast twitch
Zuurstofaanbod Veel capillairen, veel myoglobine Weinig capillairen, weinig myoglobine
Energieverbruik Klein ATP verbruik Groot ATP verbruik
Sport Langdurige prestatie Korte, snelle, explosieve prestatie
, Nerveuze en hormonale regulatie
Om lichaamsprocessen te regelen is communicatie nodig tussen cellen (sensoren – regelcentra –
effectoren):
• Zenuwstelsel
- Voor snelle en selectieve processen
- Bestaat uit een netwerk aan vezels, waarlangs elektrische impulsen worden geleid. De
uiteindelijke overdracht van informatie naar een volgende zenuwcel of naar een effector
gebeurt m.b.v. signaalstoffen en neurotransmitters.
- Heel geschikt om de buitenwereld waar te nemen en bewegingen uit te voeren (animale
of willekeurige deel van het zenuwstelsel)
- Vegetatieve of onwillekeurige zenuwstelsel: regelt homeostatische processen die snel
moeten verlopen
• Hormoonstelsel
- Voor processen die geleidelijke (bij)sturing vragen en waarbij soms meerdere organen
betrokken zijn
- Bestaat uit endocriene klieren (= klieren die hun producten, hormonen, naar de bloedbaan
afscheiden, hormonen bereiken zo alle organen).
- Hormonen brengen signalen over naar weefsels en organen die daarvoor een receptor
hebben en daardoor reageren op het hormoon.
Wanneer twee systemen betrokken zijn bij het regelen van één proces, werken ze samen onder leiding
van één orgaan: de hypothalamus in de hersenen.
- De hypothalamus stuurt het hormonale systeem aan via (neuro)hormonen die het hormonale deel van
de hypofyse (hersenaanhangsel) activeren. De stimulerende hormonen uit de hypothalamus heten
releasing hormones.
- De hypofyse produceert hormonen waarvan sommige direct werken op hun doelweefsels en ander
hormonen zetten een andere hormoonklier aan tot actie. Glandotrope hormonen: hormonen die een
andere hormoonklier activeren.
De meeste signaalstoffen hechten zich aan specifieke receptormoleculen in de celmembraan. De
signaalstof past als een sleutel in een (receptor)slot. Bij binding aan de receptor komt een reactie op
gang. Deze reactie is per celtype en per receptormolecuul verschillend.
Het vegetatieve zenuwstelsel bestaat uit twee stelsel:
1. Parasympatische stelsel. Bevordert rust, onderhoud en herstel, en bevordert spaarzaamheid
met energie. Domineert in tijden van rust en ontspanning. Er vindt opbouw van energierijke
stoffen en weefsels plaats (= anabolisme). De lichaamsprocessen die hiervoor zorgen noemt
men trofotroop.
2. Sympathische stelsel. Activeert het lichaam, bevordert inspanning en het leveren van prestaties
en bevordert het gebruik van energie. Heeft de overhand wanneer men zich in lichamelijke of
psychische stress situaties bevindt. Energierijke stoffen worden afgebroken, de vrijkomende
energie wordt gebruikt voor arbeid (= katabolisme). De lichaamsprocessen die hiervoor zorgen
noemt men ergotroop.
Parasympatisch stelsel – anabolisme – trofotroop
Sympathisch stelsel – katabolisme – ergotroop
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurterschegget. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
