Samenvatting
Samenvatting eindexamen VWO over voeding, vertering en uitscheiding
Alles wat je moet weten voor VWO eindexamen over de lever, de nier, de darmen; hun bouw, functies en werking.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Biologie H16-17Ligging lever
- Boven galblaas
- Dubbele bloedaanvoer
o Via leverslagader uit aorta
o Bloed ook via poortader: bloed uit darmen vol met voedingsstoffen om te bewerken
- Bloedafvoer door leverader
- Gegarandeerde homeostase: geleidelijke afgeving van (voedings)stoffen
Bouw lever
- Gebouwd uit zeshoekige leverlobjes
- Leverlobjes bestaan uit levercellen die in de vorm van ‘eensteensmuurtjes’
o Vormen sterrenvorm rond een centraal adertje
o Op elke hoek is een takje van de poortader, van de leverslagader en een galgang
Vertakken verder in leverlobje
Gemeenschappelijk netwerk van haarvaten gemengd bloed
= sinusoïden
Zie afbeeldingen 17.2
Stroomrichting naar centrum en uitmonding in centraal leveradertje
Centrale leveradertjes komen samen in venulen die samenkomen in de
leverader
- Wanden sinusoïden zijn bekleed met Kupffercellen
o Rol bij afweer:
o Speciale fagocyten (witte bloecellen)
o Nemen oude rode bloedcellen, brokstukken andere cellen en bacteriën en gifstoffen uit
bloed op
o Signaleren lichaamsvreemde stoffen
- Tussen levercellen: fijne galkanaaltjes
o Tegengestelde stroomrichting
o Monden uit in galgangen
o Levercellen produceren constant gal met afvalstoffen
o Afgevoerd naar galblaas
Tijdens maaltijden naar darm gevoerd voor vetvertering
Functies lever
- Opname stoffen
- Suikerstofwisseling
- Vetstofwisseling
- Eiwitstofwisseling
- Stikstofuitscheiding
- Afbraak rode bloedcellen
- Ontgiftiging
- Opslag en uitscheiding
- Warmte productie
Opname stoffen (functie 1/9)
- Monosachariden
- Aminozuren
- Kleine vetzuren met korte ketens
o Lange keten? Opgenomen in lymfevaten van de darm
1
, Biologie H16-17
o Via borstbuis in bloed
o Via hard, kleine bloedsomloop, aorta en leverslagader komt een deel in lever
o Deel in onderhuids bindweefsel tussen organen
Vetzuren in voorraad gehouden en later omgezet in vetten die opgeslagen
worden
- Mineralen
- Vitamines
- Stoffen uit genotmiddelen
- Sommige medicijnen
Suikerstofwisseling (functie 2/9)
- Lever reguleert concentratie
o Bloedsuikerspiegel
o Geregeld door insuline en glucagon
o Insuline: stimuleert levercellen en skeletspieren om glucose uit bloed op te nemen
Zetten glucose om in glycogeen
Verhoogt osmotische waarde niet
De rest van de glucose wordt omgezet in vet
o Glucagon
Gemaakt door alvleesklier
Als bloedsuikerspiegel te laag wordt
Glycogeen wordt weer omgezet in glucose en glucose wordt weer bruikbaar
o Negatieve terugkoppeling: te hoge suikerspiegel insuline te lage spiegel
glucagon
Gebrek aan insuline glucose in urine
o Glucose maken uit aminozuren, vetzuren en melkzuur
Als glycogeenvoorraad ook uitgeput is
Verbranding van vet
Minder snel dus plotseling minder kracht
Vetstofwisseling (functie 3/9)
- Vetten worden gevormd uit vetzuren en glycerol
o Meeste vetzuren worden zelf gemaakt
- Afbreken vetzuren
o Soms omzetting verzadigd in onverzadigd
- Zet cholesterol om in galzure zouten en produceert zelf cholesterol
o In celmembranen en nodig bij aanmaak hormonen en vitamine D
Eiwitstofwisseling (functie 4/9)
- Levercellen maken allerlei eiwitten
o Alle plasma-eiwitten komen hiervandaan (vb. albumine, globuline en stollingseiwitten)
- Omzetting aminozuren in andere
o Niet-essentiële aminozuren
- Opslag onmogelijk
o Overtollige eiwitten afgebroken = desaminering
o NH2-groepen omgezet in ammoniak
Omgezet in ureum, aan bloed afgegeven en door nieren uitgescheiden
o Rest omgezet in glucose of gebruikt voor verbranding in levercel
Stikstofuitscheiding (functie 5/9)
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gabrielledrost. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen