Strafrecht als gebied vol paradoxen en dilemma’s
Strafbaar gedrag/strafbare feiten zijn niet altijd strafbaar onder het strafrecht; kan ook
gesanctioneerd worden vanuit het bestuursrecht of omdat een private partij het niet
goed vindt.
Strafbaar feit = een feit waarvan bepaald is dat het strafbaar is
• er is een dunne lijn tussen ongewenst gedrag en ongewenst gedrag dat strafbaar
wordt gesteld
• belangrijke functie van het strafrecht is dat de reactie moet proportioneel aan de
ongewenstheid of immoraliteit zijn
2 functies van het strafrecht:
1. instrumenteel inzetten van strafrecht = strafrecht als middel om veiligheid te
garanderen
• strafrecht is gemaakt om op te treden wanneer een strafbaar feit gepleegd is
• strafprocesrecht => ingrijpen van overheid in strafproces
• Strafrecht maakt altijd inbreuk op mensenrechten —> dit is niet per definitie een
schending van mensenrechten, als er redenen voor zijn; deze redenen worden
geregeld via het straf(proces)recht
voorwaardelijke straf= strafrecht wordt gebruikt als titel/middel om iemand te laten
behandelen
voorwaardelijke straf= straf niet geheel uitzitten
2. strafrecht biedt rechtsbescherming= strafrecht regelt wanneer mensenrechten
wel en niet geschonden mogen worden, deze regels vindt je in de strafwet, waarmee
rechtsbescherming tegen de overheid wordt geboden
Wet dient duidelijk te zijn —> mensen moeten kunnen weten wat er strafbaar is (1)
wat de maximale straf die daar op gesteld kan worden (2) en wat de overheid daar
tegen mag doen (3)
• Flexibiliteit van het strafrecht staat tegenover de duidelijkheid van het strafrecht
Doelen van het strafrecht=
• garanderen van de veiligheid in de samenleving (<= garanderen is onmogelijk)
• genoegdoening van het slachtoffer (<= steeds belangrijker geworden; slachtoffer
grotere rol)
• behandeling van de veroordeelde (70% van gevangenisstraffen is korter dan 6
maanden; onder andere door voorwaardelijke straffen)
• onschadelijk maken van de veroordeelde (= incapacitatie; bij opsluiting kan iemand
geen strafbare feiten meer plegen)
• afschrikking/ laten zien dat er iets gebeurt (=> veel delicten worden gepleegd door
mensen die er niet bij nadenken—> werkt niet altijd)
• normstelling/laten zien dat iets verboden is (wet belangrijk als instrument om op te
treden)
• begrenzing van overheidshandelen
• eigenrichting/begrenzing van slachtoffers
Strafrecht als publiekrecht
,Strafrecht is tijd, plaats en cultuur gebonden
• strafrecht geeft recht tot straffen (slachtoffer mag niet straffen; maar overheid mag
ook straffen als er geen slachtoffer is, namens de samenleving)
• afdwingbaar (het is strafbaar gesteld, dus wordt er gereageerd)
• is niet onbegrensd => legaliteitsbeginsel (strafrecht is begrensd tot dat wat in de
wet staat)
• wettelijke basis om een inbreuk te maken op mensenrechten
Legaliteitsbeginsel
• lex certa beginsel = de wet moet duidelijk zijn = als burger moet je kunnen weten
wat wel en niet strafbaar is
• lex scripta beginsel = (wetboek van) strafrecht moet geschreven staan —> geen
gewoonterecht
• verbod van terugwerkende kracht => strafbaar feit moet op moment van
delictspleging strafbaar zijn, mag niet achteraf strafbaar gesteld worden.
• verbod van analogie = je mag niet naar analogie denken, dat gaat te ver (dit is
lastig, bijvoorbeeld bij het elektriciteitsarrest)
Wetboek van Strafrecht => art. 1 Sr materieelrechtelijk legaliteitsbeginsel; overheid
begrenzen; moet in een wettelijke (straf)bepaling staan <— mag ook door een
lager overheidsorgaan maar moet wel op geschrift staan
Wetboek van Strafvordering => art. 1 Sv; bij de wet voorzien (bij een wet in
formele zin); strafprocesrecht moeten samengesteld zijn door de landelijke wetgever
(Staten-Generaal) <— procedurele bevoegdheden moeten in het algemene deel van
het Wetboek van Strafvordering staan <— lagere overheidsorganen mogen hier
geen bepalingen over maken
Begrippen
- bijzondere wetten => vallen onder het ordeningsrecht, maar zijn strafbare feiten die
niet geregeld zijn in het wetboek van strafrecht
- wetboek van strafvordering= onderzoeken (1), berechten (2), uitvoeren (3)
• lex certa= duidelijkheid van wettelijke bepalingen
• lex scripta= verbod op gewoonterecht (voor strafbare bepalingen) = wetboek van strafrecht
dient opgeschreven te zijn
• verbod van analogie= strafbepaling mag niet van toepassing zijn op een soortgelijk geval
• verbod van terugwerkende kracht= lid 2 artikel 1 Sr= ‘een voorafgaande wettelijke bepaling’
vergelding en preventie zijn voornaamste doelen van strafrecht
Wetboek van Strafrecht = materieel strafrecht
1. commune recht (= alle strafbare feiten uit het wetboek van Strafrecht (de voor de hand
liggende strafbare feiten)
2. sanctierecht
3. uitbreiding en inperking van strafbaarheid (=poging en voorbereiding van een delict)
art. 1 Sr = materiële legaliteitsbeginsel = “Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan
voorafgegane wettelijke strafbepaling”
art. 91 Sr. “tenzij de wet anders bepaalt" (gemeentewet en provinciewet bepalen vaak anders)—>
ook lagere overheden kunnen zelf strafbepalingen creëren; maar zijn wel aan grenzen gebonden;
ze mogen geen misdrijven creëren, alleen overtredingen
- honden langer dan 65 cm met muilkorf
- Gemeente Bergen op Zoom
- APV
- strafbepaling mag door een gemeente; mits niet in strijd met het materieel recht
- strafprocesrecht mag niet door een gemeente geregeld worden; mag alleen maar als het staat in
een wet in formele zin (art. 1 Sv)
- Gemeente ging te ver door ook strafvorderlijke bevoegdheden voor zichzelf te creëren.
art. 9 Politiewet = algemene taakstellende bevoegdheid => opsporing, handhaving,
hulpverlening —> mogen zonder expliciete grondwettelijke bepaling een lichte inbreuk maken op
grondrechten (voorbeeld hiervan is kort volgen)
Interpretatiemethoden
De grammaticale interpretatiemethode; betekenis van tekst, betekenis van woord
de teleologische interpretatiemethode; doelmatigheid van de strafbepaling; wat heeft de wetgever
er mee bedoelt? met welk doel is deze strafbepaling het leven in geroepen
de wetssystematische interpretatiemethode; onder welke titel valt het?, waar staat het in het
wetboek? betekenis van bestanddelen staat in de artikelen er omheen
de wetshistorische interpretatiemethode; hoe is de wet tot stand gekomen?
extensieve interpretatie = ruim interpreteren (de grens ligt bij analogie; gevallen die er eigenlijk niet
onder vallen)
restrictieve interpretatie = beperkend
Runescape-arrest
- elektriciteitsarrest
- virtuele diefstal
- teleologische interpretatiemethode
- het Hof oordeelde met instemming van de Hoge Raad dat virtuele maskers en amuletten op
grond van een aantal kenmerken als goederen in de zin van artikel 310 Sr (diefstal) konden
worden aangemerkt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noawammes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
