Volledig dictaat hoorcolleges week 1 tm 11 incl. schema's behandeld in Powerpoints, alsmede dictaat hoorcolleges erfrecht en personen- en familierecht gegeven door prof. Nuytinck.
Ook alle actualiteiten m.b.t. COVID-19 zijn in de aantekeningen van de hoorcolleges verwerkt.
AANTEKENINGEN
HOORCOLEGES
BURGERLIJK RECHT II EN
HOORCOLLEGES FAMILIE-
EN ERFRECHT
Beau Benjamins
,Burgerlijk recht II – week 1 – HC 1: totstandkoming overeenkomst, vertegenwoordiging en bronnen
van verbintenissen
Rechten in het vermogensrecht?
1) Absolute rechten (goederenrecht): rechten die je tegen eenieder kunt uitoefenen.
2) Relatieve rechten: rechten die je kunt uitoefenen tegen en of meerdere specifieke partijen. Open
systeem, afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Als de omstandigheden veranderen,
verandert ook het verbintenissenrecht.
Je kunt hierbij onderscheid maken tussen verbintenissen en andere rechtsplichten.
Dit onderscheid (verbintenissen en andere rechtsplichten) wordt op verschillende manieren
vormgegeven in de literatuur. Definitie is als volgt:
‘’Een verbintenis is een vermogensrechtelijke betrekking tussen twee of meer personen, krachtens
welke de een jegens de ander tot een prestatie gerechtigd is en deze jegens gene tot die prestatie
verplicht is.’’
Wat zijn dan de belangrijke elementen?
Vermogensrechtelijke juridische rechten en plichten
Verplichtingen binnen het familierecht die niet tevens vermogensrechtelijk zijn die laten we
buiten beschouwing.
Het moet gaan om twee of meer personen
Bij een verbintenis gaat iedere verbintenis gepaard met een recht. Een verbintenis is zowel
actief als passief (schuldeiser en schuldenaar; alleen dan heb je een verbintenis).
Bij rechtsplichten bestaat er een plicht zonder dat de ander automatisch een recht heeft.
Bekendste voorbeeld is onrechtmatige daad iedereen heeft een rechtsplicht om de
maatschappelijke zorg in acht te nemen; je moet je houden aan de regels van het
ongeschreven recht, dat is een rechtsplicht. Jegens wie moet je je houden aan de regels van
het ongeschreven recht? = Ja, jegens iedereen dus. Dat betekent niet dat iedereen ook jouw
schuldeiser is. Die rechtsplicht die je hebt leidt pas tot verbintenissen en gevolgen bij een
schending daarvan. Alleen als jij jouw plicht schendt en dat tot schade lijdt, dan pas ontstaat
er een verbintenis, namelijk betalen van schadevergoeding. Dit is het hoofdverschil tussen
rechtsplicht en verbintenis.
,Art. 6:1 BW: verbintenissen kunnen alleen ontstaan als dit uit de wet voortvloeit. We hebben in het
Nederlandse Burgerlijk recht maar één bron van verbintenissen, namelijk de wet. Voortvloeien houdt
in dat het niet direct in de wet moet staan, maar als het maar voortvloeit uit de wet. Dit speelt bijv. in
verbintenissen die worden afgesproken in rechtshandelingen (RECHTSHANDELING).
Een rechtshandeling is een handeling die is gericht op het teweegbrengen van rechtsgevolgen.
Voorbeelden van bronnen die tot verbintenissen leiden:
Overeenkomsten (6:213 BW en 6:248 BW en boek 7 BW)
Aansprakelijkstelling (2:403 lid 2 onder f BW)
Bekrachtiging (3:69)
Legaat (4:117)
Andere bron is het andere rechtsfeit (bij andere rechtsfeiten is de wil niet van belang).
Rechterlijke uitspraken
Wat maakt een rechtshandeling een rechtshandeling? Dat de handelende partij de wil heeft om
rechtsgevolgen in het leven te roepen. Bij andere rechtsfeiten is de wil van de handelende partij niet
van belang. Dat speelt bijv. bij een onrechtmatige daad. Als jij een voetbal door een raam trapt dan
pleeg je een onrechtmatige daad of je nou de wil had om het raam kapot te maken of niet. Hetzelfde
geldt bij zaakwaarneming (6:198 BW) of onverschuldigde betaling. Jouw wil maakt niet uit, ontstaan
toch rechtsgevolgen.
Rechtspraak
Als de rechter iemand veroordeelt tot een betaling van een dwangsom of proceskosten. Hetzelfde
geldt bij toekenning van een schadeloosstelling, bijvoorbeeld op grond van art. 3:53 BW. Zie boek
voor meer van dit soort voorbeelden.
, Arrest Quint/Te Poel
Net zeiden we nog dat verbintenissen kunnen alleen uit de wet voortvloeien. Dat stond ook in het
oude BW.
Driehoeksrelatie. Opdrachtgever gaf een opdracht aan een aannemer, bouw een huis op de grond van
een derde. De derde was de broer van de opdrachtgever. Aannemer gaat huis bouwen op de grond
van de derde en die wil dan betaling. Aannemer gaat eerst naar de opdrachtgever, maar die gaf niet
thuis. Aannemer ging toen verechtshandelingaal halen bij de derde. Derde is door natrekking
eigenaar geworden van het huis en zijn grond is daardoor meer waard geworden, die heeft
geprofiteerd van mijn arbeid, zonder dat daarvoor een rechtvaardiging bestaat. Vordering uit
ongerechtvaardigde verrijking. Dit was onder het oude BW. Onder het oude BW bestond geen
ongerechtvaardigde verrijking. Dus geen ongerechtvaardigde verrijking en geen verbintenis tot
schadevergoeding voor derde. Mag hij dan zomaar profiteren van zijn nieuwe gebouw? De HR
oordeelde dat niet iedere verbintenis rechtstreeks uit de wet moet voorvloeien of op de wet moet
steunen. Een verbintenis kan ook ontstaan als zij in het stelsel van de wet past en aansluit bij de
wel in de wet geregelde gevallen. De HR negeert het oud artikel 6:1 BW en zegt verbintenissen
kunnen ook ontstaan als het aansluit bij wat er bij de wet staat (een nieuwe categorie dus). Artikel 6:1
hoef je niet al te streng opvatten, maar toch kreeg de aannemer zijn geld niet. De aannemer was zo
dom om te bouwen op andermans grond. Dat had de aannemer kunnen weten, hij had gewoon de
registers kunnen raadplegen. Derde hoefde geen schade te betalen aan de aannemer. Maar de deur
voor het leerstuk ongerechtvaardigde verrijking was opengezet, ondanks dat het niet in de wet stond.
Nu het nieuwe BW wel een ongerechtvaardigde verrijking kent, heeft het arrest Quint/Te Poel dan
nog wel van belang onder nieuw BW? Hier wordt veel over geschreven, maar is eigenlijk niet heel erg
belangrijk. Stel je voor: je bent advocaat en je wilt schadevergoeding vorderen, maar er is niet echt
een grondslag voor deze vordering; althans blijkt niet uit de wet. Je kunt dan twee dingen doen:
1) Quint/Te Poel erbij halen en zeggen: ‘’het vloeit misschien niet uit de wet voort, maar het past in
het stelsel en het sluit aan bij andere in de wet geregelde gevallen. Is erg lastig, want dan moet een
lagere rechter erkennen dat er nog een andere bron van verbintenissen bestaat.
2) Een onrechtmatige daad opperen. Is zo breed dat je alle ondenkbare gevallen erin kan stoppen; je
moet je houden aan het ongeschreven recht en in dat geval past het wel bij de wet.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper beaubenjamins. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
