OE13B: Organisatiekunde
Week 1:
Hoofdstuk 0
De markt heeft behoefte aan hoogopgeleide Multi discipline specialisten: mensen die
in meerdere (bedrijf) disciplines overlegd zijn, opdat ze bedrijfsvraagstukken integraal
en in verbinding kunnen oplossen. Gezocht worden medewerkers die zowel de brede
context zien en begrippen begrijpen
Organisatiekunde
- Een interdisciplinaire wetenschap die zich bezighoudt met het besturen van
het gedrag van organisaties alsmede de factoren die dit gedrag bepalen en de
wijze waarop organisaties het meest doeltreffend bestuurd kunnen worden
- Organisatiekunde is beschrijvend (descriptief) en voorschrijvend (prescriptief)
- Interdisciplinair: elementen zijn afkomstig uit andere vakgebieden (die worden
gebruikt voor nieuwe benadering)
- Besturing: richting geven aan de processen binnen een organisatie
o De mate waarin de besturing slaagt, wordt aangeduid met het begrip
doeltreffendheid of effectiviteit
- Doeltreffend (effectief): de mate waarin de besturing slaagt
Een descriptief aspect is een beschrijving van het gedrag van organisaties, met de
motieven en gevolgen
Een prescriptief aspect is een advies over te volgen handelwijze en organisatie-
inrichtingen
Pragmatisch ingesteld betekend dat het belang van een methodologische juiste
onderbouwing en bewijsvoering minder belangrijk wordt geacht dan de betekenis
voor de praktijk
Diagnose en aanpak van organisatievraagstukken:
Zelf doen
- Eigen managers
- Interne consultants
Uitbesteden
- Managementconsultant
- Interimmanager
Van een multinational kan gesproken worden als de onderneming internationaal
werkt
Belangrijke handelsbedrijven:
- De Verenigde Oost-Indische Compagnie (opgericht 1602)
- Deense Oost-Indische Compagnie (opgericht 1614)
- Nederlandse West-Indische Compagnie (opgericht 1621)
- Franse West-Indische Compagnie (opgericht 1664)
- Royal Afrikaanse Compagnie (opgericht 1663)
- Hudsons Bay Compagnie (opgericht 1670)
,Periode voor de industriële revolutie (400 v. Chr. – 1900 na Chr.)
- Start bij de oude wijsgeren (Plato, Aristoteles)!
- Machiavelli (1469-1527, filosoof, diplomaat en schrijver)
o Il Principe (De vorst): inhoud gaat vooral over behouden en uitbreiden
van macht.
- Adam Smith (1723-1790), grondlegger van de moderne economie
o An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations:
productieve arbeid is de bron van welvaart en door arbeidsverdeling
kan de productiviteit sterk worden verhoogd.
Scientific management – Taylor (rond 1900)
Taylor: grondlegger van een meer systematisch benadering van bedrijfsvoering,
hoofdpunten van Scientific management (Taylorisme) zijn:
1. Wetenschappelijke analyse van werkzaamheden en uitvoeren van
bewegingsstudies
2. Vergaande taakverdeling en training van arbeiders
3. Hechte en vriendschappelijke samenwerking tussen leiding en arbeiders
4. Bedrijfsleiders verantwoordelijk voor analyseren van en zoeken naar
werkmethoden en het scheppen van arbeidsvoorwaarden
5. Juiste man op de juiste plaatse door zorgvuldige selectie
6. Invoeren van prestatiebeloning met als doel te komen tot lagere
productiekosten
Verder stond hij een arbeidsverdeling voor van de leiding van de productieafdeling of
werkplaats over acht functies, die elk door een aparte functionaris uitgevoerd
moesten worden: (achtbazenstelsel)
1. Tijd en kosten
2. Werkinstructies
3. Bewerkingen en hun volgorde
4. Werkvoorbereiding en uitgifte
5. Onderhoud
6. Kwaliteitscontrole
7. Technische leiding
8. Personeelsbeheer
General management-theorie – Fayol (rond 1900)
- Fayols bijdrage was nadrukkelijk gericht op de gehele organisatie. Dit in
tegenstelling tot die van Taylor die zich vooral richtte op de productieafdeling
- General Management-theorie legt verbanden tussen de
managementgebieden en de managementtaken
,Bureaucratie – Weber (rond 1920)
Bijdrage van Weber is vooral gericht op overheidsorganisaties en grote bedrijven
vanuit een sociologische invalshoek
Kenmerken van een ideale bureaucratie:
1. Sterk doorgevoerde taakverdeling
2. Hiërarchische bevelstructuur
3. Nauwkeurige afgebakende bevoegdheden en verantwoordelijkheden
4. Onpersoonlijke relaties tussen functionarissen
5. Werving op basis van bekwaamheden en kennis
6. Bevordering en beloning op basis van objectieve criteria en procedures
7. Uitvoering van werkzaakheden volgens vaste routineregels
8. Gegevens vastgelegd in schriftelijke stukken
9. Macht van functionarissen aan restricties gebonden
Een ideale bureaucratie: een organisatievorm die, volgens hem, het meest doelmatig
is. Dit komt doordat ieder mens in een dergelijke organisatie rationeel functioneert en
een radertje in een goed geoliede machine is
Human relations – Mayo (rond 1945)
- Mayo bewees met zijn experimenten dat er naast objectieve factoren ook
subjectieve factoren zijn voor het resultaat:
o Subjectieve factoren zijn aandacht, zekerheid, bij de groep horen en
waardering
- Gelukkig mensen leveren een maximale arbeidsprestatie
- Sociale vaardigheden zijn dus voor leidinggevende zeer belangrijk
Revisionisme – Likert e.a. (rond 1950)
- Revisionisme is synthese tussen Scientific Management en Human Relations
o Scientific Management: organisatie zonder mensen
o Human Relations: mensen zonder organisatie
o Revisionisme: mensen en organisatie
- Belangrijke auteurs:
o Likert
o Herzberg: motivatie/ hygiënetheorie
o McGregor: theorie X en Y
Behoeftehiërarchie van de psycholoog Abraham Maslow:
1. Fysiologische behoeften (eten, drinken, slapen en seks)
2. Behoefte aan zekerheid en veiligheid (bescherming, stabiliteit, regelmaat)
3. Behoefte aan acceptatie (vriendschap, erbij horen)
4. Behoefte aan erkenning (prestige, succes)
5. Behoefte aan zelfontplooing (dragen van verantwoordelijkheid,
ontwikkelingskansen, creativiteit)
Systeembenadering – Boulding (rond 1950)
Volgens de systeemtheorie zijn organisaties een geheel van samenhangende delen
- Integrale managementbenadering
Contingentiebenadering – Lawrence/ Lorsch (rond 1965)
- ‘There is not one best way of management’
- De kunst van het ontdekken in welke situatie welke managementtechniek get
best kan worden toegepast
, - Belangrijke situationele variabele is de omgeving met consequenties voor de
te kiezen strategie, structuren en systemen
- Volgens de contingentiebenadering hangt de keuze voor het toepassen van
bepaalde managementtechnieken, die voortkomen uit een organisatiekundige
theorie, sterk af van de omstandigheden waarin een organisatie zich bevindt
Recente organisatietheorieën (vanaf 1980)
Hedendaagse ‘goeroes’:
- Philp Crosby: kwaliteitszorg in organisaties
o Totale kwaliteitsmanagementtheorie en het ‘zero defect’-concept
- Henry Mintzberg: organisatieconfiguraties (ideaaltypen)
1. Ondernemingsorganisatie
2. Machineorganisatie
3. Professionele organisatie
4. Divisieorganisatie
5. Innovatie organisatie
6. Zendingsorganisatie
7. Politieke organisatie
- Strategie
o Beperkingen aan strategische planning
Tom Peters: in search of Excellende (samen met Robert Waterman)
Kenmerken van excellente organisaties:
1. Sterke actiegerichtheid
2. Het onderhouden van een innige relatie met de klant
3. Het creëren van ondernemerschap en zelfstandigheid
4. De werknemers de belangrijkste bron voor productiviteit
5. Gedreven door waarden en overtuigingen
6. ‘Schoenmaker blijf bij je leest’
7. Eenvoudige structuur met weinig ondersteuning
8. Het bestuur zowel centralistisch als decentralisaties
- Peter Drucker; invloedrijk managementgoeroe
o Kennis als essentiële productiefactor
– Kenniswerker bepaalt grotendeels zelf de inhoud van zijn werk.
– Bestaansrecht van organisaties wordt steeds korter.
- Michael Porter: professor aan Harvard met belangrijke bijdragen op het gebied
van de omgeving (vijfkrachtenmodel), strategie (concurrentiestrategieën) en
organisatieanalyse (waardeketen)
- Michael Hammer: herstructureren van bedrijfsprocessen door middel van een
procesgerichte manier van werken
o Fundamenteel en radicaal herontwerpen van processen
- C.K. Prahalad: globalisering en innovatie
o Globalisering vraagt een grotere samenwerking met de klant.
o Innovatie door eerst te kijken naar de armste (bodem van de
economische piramide).
o Jim Collins: Schrijver van Good to Great (2001)
o Uitmuntende bedrijven kenmerken zich door:
1. Niveau 5-leiderschap
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JuliëtdeBrabander. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
