In dit boekverslag vind je minimaal de volgende onderwerpen:
- Primaire gegevens
- Titelverklaring
- Auteur
- Genre
- Thema's en motieven
- Karakters
- Decor
- Stijl
- Verhaal/samenvatting
- Mijn persoonlijke beoordeling van het boek
- Bronvermelding
Bijzond...
BOEKVERSLAG NEDERLANDS
Frederik van Eeden – De kleine Johannes
PRIMAIRE GEGEVENS
TITEL
De kleine Johannes
AUTEUR
Frederik van Eeden
JAAR VAN UITGAVE
1885 – De Nieuwe Gids ( eigen tijdschrift )
1887 – In boekvorm
2009 – Gelezen versie
AANTAL PAGINA’S
160
GENRE
Sprookje1
STROMING
Neroromantiek
TITELVERKLARING, MOTTO EN OPDRACHT
In De kleine Johannes, speelt Johannes de hoofdrol. Johannes is klein omdat hij een kind is en omdat hij in het
verhaal grotendeels de grootte heeft
MOTTO
Het boek heeft verder geen motto.
OPDRACHT
“AAN MIJN VROUW”
Van Eedens vrouw is Martha van Vloten.
1
LEZEN VOOR DE LIJST, Z.D.
, AUTEUR EN STROMING
Frederik van Eeden werd in 1860 geboren in Haarlem. Hij was de zoon van de bekende botanicus F.W. van Eeden.
Hij maakte deel uit van de roemruchte club van de Tachtigers, waar ik later meer over vertel, maar hij nam later
afstand van het L’ART POUR L’ART-denken van deze literaire beweging. Hij benadrukte steeds meer de ethische kant
van de literatuur. Behalve schrijver en dichter was Van Eeden medicus, psychiater, spiritist en wereldverbeteraar.
2
SCHOOL
Frederik studeerde medicijnen in Amsterdam, waar hij zich ontpopte als een actieve figuur in het studentenleven.
Zo was hij al gauw voorzitter van het studentencorps. Hij ontmoette veel jonge kunstenaars en schrijvers en
begon ook zelf al vroeg te publiceren. In 1881 richtte hij samen met enkele leeftijdgenoten het literaire
genootschap Flanor op. 3
DE TACHTIGERS
Door Flanor leerde Van Eeden onder anderen Willem Kloos en Albert Verwey kennen. Samen smeedden ze
plannen om de ouderwetse burgerlijke literatuur te vervangen door een nieuw vurig en eerlijke literatuur. Deze
romantische jongeren werden De Tachtigers genoemd. Het ging hen meer om het artistieke aspect van de kunst
dan om het ethische. Daarmee introduceerden zij het L'ART POUR L'ART-denken in Nederland, de kunst om de kunst.
Vooral toen zij in 1885 hun tijdschrift De Nieuwe Gids oprichtten, waren zij niet meer van het literaire toneel weg
te slaan. In hetzelfde jaar als het eerste nummer van De Nieuwe Gids verscheen de bundel Grassprietjes van
Cornelis Paradijs. Dit was een radicale parodie van de Tachtigers op de brave domineespoëzie. ‘Paradijs’ was
namelijk Frederik van Eeden. Van Eeden wist de ouderwetse dichters goed onderuit te halen. 4
CONLFICT
Het eerste nummer van De Nieuwe Gids opende met De kleine Johannes. Dit verhaal verraste iedereen, juist omdat
het niet zo revolutionair of modern was. In dit sprookje wordt Johannes door het elfje Windekind meegevoerd
naar een microscopische fabelwereld. In die wereld voert Johannes een symbolische strijd tegen het materialisme
en voor de zingeving en het idealisme. De kleine Johannes is tot op de dag van vandaag een veelgelezen klassieker
en het sprookje werd ook veelvuldig vertaald.
Van Eeden zijn aandacht richtte zich meer naar het idealisme, de ethische taak van de mens en het spirituele. Aan
het begin van de jaren negentig nam Van Eeden afscheid van de Tachtigers. Hij ging de weg op van een spiritueel
socialisme dat, anders dan het marxisme, niet alleen aandacht besteedde aan de economische factoren maar ook
aan de geestelijke. 5
WALDEN
In 1898 probeerde Van Eeden zijn idealen over een bezitloze nieuwe geestelijke maatschappij te verwezenlijken
door bij Bussum een commune te stichten. Deze woongemeenschap noemde hij Walden, naar het werk van één
van zijn voorbeelden, Henry David Thoreau. In 1907 kwam Walden ten einden.
VAN DE KOELE MEREN DES DOODS
Tijdens de eerste jaren op Walden schreef Van Eeden de roman Van de koele meren des doods, die in 1900
verscheen. De roman werd destijds niet erg gewaardeerd, maar geldt nu als één van Van Eedens meesterwerken.
Hij werd in 1982 verfilmd.
EINDE
Na de Eerste Wereldoorlog zocht Van Eeden zijn spirituele heil in 1922 bij de Rooms-Katholieke kerk. Daarna
werd Van Eeden gekweld door geestesziekte en verschillende ouderdomskwalen. Hij overleed op 16 juni 1932 in
Bussum.6
NEOROMANTIEK
BIBLIOGRAFIE HOOGTEPUNTEN
De kleine Johannes. (1887)
Van de koele meren des doods (1900)
Van de passielooze lelie (1901)
De nachtbruid (1909)
2
KB: NEDERLANDSE BIBLIOTHEEK, Z.D.
3
KB: NEDERLANDSE BIBLIOTHEEK, Z.D.
4
KB: NEDERLANDSE BIBLIOTHEEK, Z.D.
5
KB: NEDERLANDSE BIBLIOTHEEK, Z.D.
6
KB: NEDERLANDSE BIBLIOTHEEK, Z.D.
Pagina 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JuIia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
