Introductie Moordstad wordt smart city 34
Vaardigheden 36
Wereld
2.1 Leven in de grote stad 38
2.2 De spreiding van wereldsteden 40
2.3 De stad verandert 42
2.4 Megastad, krachtstad met groeistuipen 44
Herhaling Wereld 46
Verdieping Wereld 48
Jakarta en Londen
Megastad en wereldstad 50
Groei en ontwikkeling en elitestad? 52
Nederland
2.5 Land zonder een echt grote stad 54
2.6 Stad in de steigers 56
Herhaling Nederland 58
Verdieping Nederland 59
Mijn omgeving/Mijn wereld 60
Samenvatting en begrippen 62
Introductie: Moordstad wordt smart city
1 • Recreatie: Sporten tussen de flats.
Bekijk de openingsfoto. Dit is Whampoa Garden in Hongkong.
Gebruik het internet. • Voorzieningen: Shoppen in Amsterdam.
a Zoek uit wat die ‘boot’ daar doet. • Werken: Zakencentrum Shanghai.
Het is geen echte boot maar een groot • Wonen: Samen leven, apart wonen.
winkelcentrum in de vorm van een boot. d Wen-Chang (14) woont in een appartement in de woontoren
links van de ‘boot’ op de foto.
Zou je met hem willen ruilen? Noem een vóór- en een
b Waarom ligt deze ‘boot’ juist hier?
nádeel om daar te wonen in plaats van waar jij nu woont. ‘Ik
Vroeger was dit een dok waar schepen werden spreek geen Chinees’ is niet goed.
gebouwd. Als herinnering daaraan is hier een Voordeel: Bijvoorbeeld: je zit dicht bij alle voorzieningen,
winkelcentrum in de vorm van een schip gebouwd. je woont in een grote stad.
c Steden hebben meerdere functies voor de bewoners. Bekijk Nadeel: Bijvoorbeeld: het is erg druk, de woning is te
de inzetjes op de openingsfoto. Noteer achter hiernaast
klein, er is weinig groen of natuur.
genoemde functies van de stad de titel van het inzetje die
daar het beste bij past.
2 5
Belangrijke veranderingen en moderniseringen beginnen vaak Werk samen met je buur. Test wat jullie al weten over het
in de stad. Ook bevinden zich in de stad vaak de belangrijke onderwerp Steden. Kies welke uitspraken waar zijn.
instellingen en gebouwen. Werk samen met je buur. Noteer De grootste stad van een land is altijd de hoofdstad.
achter de omschrijving welke stad erbij past. x De oudste steden op aarde lagen in het Midden-Oosten.
• De ‘hoofdstad’ van Europa: Brussel.
x Er liggen in de wereld meer steden aan de kust dan in het
binnenland.
• De stad van de Olympische Spelen in 2020: Tokyo. x In China liggen meer miljoenensteden dan in de VS.
•
Door de val van de Muur in deze stad (1989) werden Oost- Nederland heeft één stad met meer dan 1 miljoen
inwoners.
en West-Duitsland herenigd. Berlijn.
x Steden in de rijke landen groeien langzamer dan steden in
• Hier begon de Franse Revolutie: Parijs. arme landen.
• Het regeringscentrum van Nederland: Den Haag. Van de tien grootste steden op aarde liggen er vier in rijke
landen.
•
In deze stad speelt de winnaar van de Champions League:
Eigen antwoord. 6
In dit hoofdstuk worden enkele begrippen gebruikt die je vorig
• Wereldcentrum van de filmindustrie: Hollywood
jaar ook al tegenkwam. Vul achter elke uitspraak het juiste
(Los
Angeles). begrip in. Let op: twee begrippen gebruik je niet!
Kies uit: absolute afstand – centrumland – EU – globalisering –
3 infrastructuur – kolonie – mno – periferie – regionale ongelijkheid
Dit hoofdstuk gaat dus over steden. Gebruik je leerstof. Vul – relatieve afstand – semiperiferie – sociale ongelijkheid –
elke zin aan. vestigingsplaatsfactor.
• De introductie gaat over de stad Medellín . •
Alles wat nodig is om verkeer mogelijk te maken.
•
De bron die het beste past bij de titel van paragraaf 2.1 is bron: Infrastructuur.
5 .
• Bedrijf met vestigingen in meerdere landen. Mno.
• Op bron 8 zie je dat de meeste grote steden liggen in
• Deze groep van landen heeft zich de laatste jaren goed
Azië .
ontwikkeld. Semiperiferie.
•
Bij de Landenvergelijking worden twee steden vergeleken,
• Hier heerste een Europees land. Kolonie.
namelijk Jakarta en Londen .
• Hier vind je de armere landen in de wereld. Periferie.
•
De bron die het beste past bij de introductie van paragraaf
• Met dit begrip kun je verklaren waarom bedrijven op een
2.6, is bron: 32 .
• Je gaat zelf op onderzoek bij het onderdeel: bepaalde plaats liggen. Vestigingsplaatsfactor.
Mijn omgeving . • Proces waarbij steeds meer gebieden op aarde met elkaar
verbonden worden. Globalisering.
4 • De hoeveelheid tijd en geld die nodig is om ergens te
De titel van de introductie luidt: ‘Moordstad wordt smart city’.
Verklaar deze titel. komen. Relatieve afstand.
Bijvoorbeeld: tot 2000 was Medellín een stad • Verschil in welvaart en welzijn tussen gebieden in een land.
waar veel moorden werden gepleegd. Dat kwam Regionale
ongelijkheid.
door drugsbendes. Na 2000 is de stad veel veiliger • Zo noem je de groep van rijkste landen ter wereld ook wel.
geworden en krijgt de jeugd extra computeronderwijs. Centrumlanden.
Schaalrekenen
KAARTVAARDIGHEDEN
Wisselen van schaalniveau
Een kaart met een groot schaalgetal noem je kleinschalig:
Een kaart is een verkleining van de werkelijkheid. Hoeveel de alles staat er immers op kleine schaal op. Zo’n kaart laat een
werkelijke afstanden verkleind zijn, wordt aangegeven met groot gebied zien, bijvoorbeeld Europa. Een kaart met een
het schaalgetal. Dat staat altijd boven de kaart. Bij een schaal schaalgetal van 50 000 of minder noem je juist grootschalig.
van 1: 50 000 is 50 000 het schaalgetal. Er staat dus: 1 cm op Daar staat een klein gebied op, bijvoorbeeld een woonwijk.
de kaart is in werkelijkheid 50 000 cm. Meestal worden die De begrippen grootschalig en kleinschalig zijn afkomstig van
centimeters omgezet in kilometers. Je weet dat je de komma breuken: 1 : 10 000 (grootschalig) is een groter getal dan
dan vijf plaatsen naar links moet verplaatsen. Dus in dit geval 1 : 1 000 000 (kleinschalig).
is 1 cm op de kaart in werkelijkheid 0,5 km. Net als met een fototoestel kun je bij kaarten inzoomen en
1
uitzoomen. Bij aardrijkskunde zeggen we dan dat je wisselt van
schaalniveau. Als je van een kaart met een groot schaalgetal
a Welke kaart in de atlas heeft een groter schaalgetal: die van wisselt naar een kaart met een klein schaalgetal, zoom je in.
een Europa of van de wereld? Leg je keuze uit. Het voordeel is dat je meer details ziet. Als je uitzoomt, krijg
Wereld. De wereld is veel groter dan Europa, dus je een groter gebied in beeld: details vervallen, maar je hebt
meer overzicht.
moet de werkelijkheid veel sterker verkleind worden
om op de kaart te passen. 3
In 2005 raast orkaan Katrina over de zuidoostkust van de VS.
Vergelijk op kaartblad GB 15/GB 13 de kaarten B, C en D.
Deze tropische wervelstorm laat een spoor van vernieling
b Wat gebeurt er met het schaalgetal en waarom is dit
achter, vooral in de stad New Orleans. Zoek in de atlas via het
logisch?
Trefwoordenregister het kaartblad Natuurgeweld in de VS.
Dat neemt toe omdat het gebied dat afgebeeld Wissel van schaalniveau van kaart A, via B naar E.
wordt steeds groter is. a Zoom je nu uit of in?
Je zoomt in.
2 b Aan welke drie verschillende dingen zie je dat?
Met de schaal van de kaart kun je ook de werkelijke afstand
berekenen. Hoe? Je meet eerst op de kaart de afstand in Het schaalgetal wordt steeds kleiner, het gebied
centimeters en zet deze dan met behulp van het schaalgetal
wordt steeds kleiner en je ziet veel meer details.
om in kilometers.
a Pak GB 21/GB 19 erbij. Bereken de lengte van de Afsluitdijk c Kies de juiste woorden en vul aan.
hemelsbreed in km. Noteer ook je berekening. Kaart A is kleinschalig / grootschalig en kaart E is
De afstand op de kaart is 2,5 cm. Het schaalgetal kleinschalig / grootschalig. Het voordeel van kaart A
is 1 200 000. Berekening: 2,5 × 1 200 000 = boven kaart E is dat je de route van Katrina kunt volgen.
3 000 000 cm = 30 km. d Welke kaart – A, B, E of F – zou je gebruiken om de oorzaak
b Kies uit en maak af. Je rijdt over de Afsluitdijk. De van de ramp uit te leggen? En welke om de gevolgen te
werkelijke afstand is gelijk / korter / langer dan de afstand laten zien?
hemelsbreed, want: Oorzaak: kaart A.
je ziet dat er een bocht in de dijk zit. Gevolg: kaart E.
c Op een kaart met een schaal van 1 : 3 000 000 is 1 cm op de
kaart in werkelijkheid 30 kilometer. Maar wat is de schaal
van een kaart waarbij 2 cm op de kaart hemelsbreed 12 km
is? Noteer je berekening.
1 cm is in werkelijkheid 1 200 000 : 2 =
600 000 cm. Het schaalgetal is dus 600 000.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.
