Samenvatting maatschappijwetenschappen hoofdstuk 14 op basis van leerdoelen zodat je weet wat je moet kennen en kunnen voor de toets. Helder en uitgebreid.
Samenvatting hoofdstuk 14
14.1 Traditioneel of modern
Institutionalisering
-nut van (voorbeelden van) institutionalisering uitleggen
-organisaties herkennen als resultaat van institutionalisering
-uitleggen waarom institutionalisering leidt tot meer homogeniteit dan in traditionele
samenlevingen
Institutionalisering: het proces waarbij een complex van waarden en min of meer
geformaliseerde regels vastgelegd wordt in standaard gedragspatronen, die het gedrag van
mensen en hun onderlinge relaties reguleren.
Het nut van institutionalisering is het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties
reguleren. Dit wordt gedaan d.m.v. formalisering van regels.
Voorbeelden van organisaties die zijn ontstaan door institutionalisering zijn gemeenten en
notarissen. Zij reguleren alles op een formele manier.
Door de formalisering van regels gaat iedereen zich aan de regels houden. Het gedrag van
mensen en hun relaties worden dan homogeen (hetzelfde)
Rationalisering
-onttovering en mythisch wereldbeeld herkennen in tekst
-kunnen uitleggen waarom kapitalisme en bureaucratie leiden tot rationalisering
-voor- & nadelen volgens Weber herkennen in actuele voorbeelden
Rationalisering: het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de
bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en van het doelgericht inzetten van
middelen om zo efficiënt en effectief mogelijke resultaten te bereiken.
Traditionele opvattingen en handelswijzen worden vervangen door een weloverwogen
doelgericht handelen. Door rationalisering zijn er dus minder traditionele/mythische
activiteiten gekomen. Er is minder belang voor tradities en emotionele bindingen.
Het kapitalisme is het op rationele wijze nastreven van winst. Ook bureaucratisering is een
uiting van rationalisering. Er worden meer regels gemaakt om het gedrag van mensen te
organiseren.
Voordelen van rationalisering volgens Weber:
- uitbreiding van de wetenschap
- efficiënte vormgeving van arbeidsorganisaties
- nadruk op universele regels en gelijke behandeling
- minder nadruk op emotionele bindingen
Nadelen van rationalisering volgens Weber:
- het bestaan als mens wordt steeds meer gecontroleerd
- verdeling van taken binnen bedrijven zorgt voor efficiëntie, maar ook voor
vervreemding en machtsverschillen
- het onpersoonlijk worden van de samenleving
- de hoge eisen die gesteld worden aan werknemers waardoor er een grotere
onderklasse ontstaat van mensen die daar niet aan voldoen
- toename van de macht van bureaucratische organisaties
, Paradigma's over rationalisering
- visies vanuit paradigma's kunnen formuleren en herkennen in tekst
- (voorbeelden van) vervreemding kunnen in verband brengen met rationalisering en
arbeidsdeling
Functionalisme: De voordelen die Weber noemt worden benadrukt. Er is groei van materiële
welvaart en efficiëntere arbeidsverdeling. Mechanische solidariteit= gelijkvormigheid en niet
traditionele arbeidsverdeling. Organische solidariteit= onderscheid, een arbeidsdeling
waarbij sprake is bij een moderne samenleving.
Conflict: De nadruk ligt op de ongelijkheid verhoudingen door rationalisering. Het verschil
tussen de kapitaal bezittende en niet bezittende klassen staat centraal. De mensen die geen
kapitaal bezitten worden alleen maar armer en de rijken worden rijker.
Rationele-actor: De nadruk ligt op de toenemende mate het proces te kunnen beheersen om
de eigen doelen te bereiken. Door rationalisering is het doelgerichte denken van mensen
versterkt. Mensen geen uit van het beste voor zichzelf. Mensen wegen de kosten en baten
af om de beste/efficiëntste beslissing te maken.
Vervreemding: het isolement van de individuele mensen, die geen zeggenschap heeft over
wat en hoe er geproduceerd wordt en die in feite machteloos is. Bijvoorbeeld iemand die aan
de lopende band werkt van een fabriek. Iemand doet zo’n kleine handeling om het product
te maken dat hij zich niet verbonden voelt met het product.
Individualisering
- Microvariatie in moderne samenleving kunnen uitleggen als gevolg van individualisering
- gebrek aan empirisch bewijs voor individualisering gebruiken als argument om niet te snel
conclusies te trekken over alle moderne samenlevingen
Individualisering= het proces waarbij individuen in toenemende mate hun zelfstandigheid op
verschillende gebieden kunnen vergroten.
Mensen worden steeds zelfstandiger en vormen hun eigen identiteit. Mensen sluiten zich
minder snel bij groepen en zijn dus gevarieerd van elkaar, wat zorgt voor microvariatie.
Kleine verschillen tussen mensen.
Empirisch bewijs is bewijs dat je waar kan nemen. Je kan individualisering niet direct
waarnemen, waardoor je het niet te snel als verklaring voor iets kan gebruiken
14.2 Wording van de moderne samenleving
Kenmerken van de moderne Westerse samenleving
- politieke - demografische - economische - sociaal-cultureel Voorbeelden herkennen in tekst
Door modernisering is er een moderne samenleving ontstaan met eigen kenmerken:
- Politieke kenmerken: democratische rechtsstaten waarin burgers recht en macht
hebben. Burgers hebben volkssoevereiniteit (door verkiezingen voorkeur kenbaar).
Burgers hebben ook klassieke- en sociale grondrechten.
- Economische kenmerken: Meer welvaart. Er is ook door globalisering sprake van
een wereldmarkt. Er is vaak een gemengde economie: rol voor overheid en ruimte
voor vrije markt. > moderne economische systeem:
➔ Het productiesysteem is gerationaliseerd en gedifferentieerd: productie
volgens vaste taakverdeling
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliabeekman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
