Samenvatting
samenvatting biologie voor jou 4 vwo thema 1: inleiding in de biologie
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
thema 1 van vwo 4: inleiding in de biologie samengevat. bestaat uit 8 pagina's en 7 basisstoffen.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting biologie vwo 4Biologie voor jou
Thema 1: Inleiding in de biologie
Basisstof 1 Wat is biologie?
Organismen
Organismen zijn levende wezens en vertonen levensverschijnselen.
Stofwisseling: alle chemische reacties in een organisme. Hierbij spelen enzymen een belangrijke rol.
Enzymen versnellen processen dit heet katalyseren.
Dood: een organisme vertoont geen levensverschijnselen
Levenloos: dingen die nooit hebben geleefd. Voorbeelden: water, zuurstof etc.
Levenscyclus van organismen
Elk individu heeft een levensloop. Deze start direct na het ontstaan van het organisme. Een
organisme ontwikkelt zich, er treden veranderingen in de bouw en het functioneren op. Een
levensloop kan je verdelen in meerdere fasen/stadia. De levensloop eindigt met de dood.
Soort: individuen die zich onderling kunnen voortplanten en vruchtbare nakomelingen kunnen
voortbrengen.
Levenscyclus: gaat over een soort. Als de soort uitsterft eindigt de levenscyclus. Dus niet als een
individu van een soort sterft!
Biologie en andere wetenschappen
Biologie is een natuurwetenschap. Andere natuurwetenschappen zijn scheikunde, natuurkunde en
geologie. Onderling bestaan overgangsgebieden. Voorbeelden: biochemie, biofysica en
paleontologie. Bio-informatica is een overgangsgebied tussen biologie en informatica.
Biologie vandaag en morgen
In de laatste honderd jaar groeide het aantal natuurwetenschappers en ontwikkeling van biologische
technieken enorm. Deze technieken kunnen helpen bij het beantwoorden van vraagstukken.
Voorbeelden: voeding, duurzame ontwikkeling, gezondheid etc. Biologie kom je overal tegen.
Organisatieniveaus in de biologie
Organismen zijn georganiseerd in biologische eenheden. De kleinste is een molecuul, moleculen zijn
bouwstenen. Belangrijk molecuul is DNA.
DNA: bevat erfelijke informatie
Molecuul cel , werken samen orgaan, specifieke bouw en functie (orgaanstelsel)
organisme, eencellig of meercellig populatie, individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied
die onderling voortplanten ecosysteem, begrensd gebied met eigenschappen levend en niet-
levende natuur biosfeer/ systeem aarde.
Emergente eigenschap: nieuwe eigenschap die op hoger organisatieniveau ontstaat.
Interactie: op elkaar reageren. Door interactie kunnen emergente eigenschappen ontstaan.
Voorbeeld: cellen kunnen zelf niet lopen maar wij als organisme wel.
, Basisstof 2 Organen, weefsels en cellen
Orgaanstelsels met organen
Orgaanstelsel: organen die samen een bepaalde functie uitoefenen. Voorbeelden: verteringsstelsel,
ademhalingsstelsel en bloedvatenstelsel. Het middenrif scheidt de romp in de borstholte en de
buikholte.
Weefsels
Organen zijn opgebouwd uit weefsels. Bij meercellige ontstaan verschillende typen cellen:
spiercellen, zenuwcellen en beencellen. Ze hebben allemaal een andere vorm en functie.
Weefsel: groep cellen met dezelfde vorm en functie.
Dekweefsel: beschermt inwendige en uitwendige lichaamsoppervlakten. In holle organen heet dit
dekweefsel slijmvlies. Je huid is een ander soort dekweefsel, maar ze hebben wel gemeenschappelijk
kenmerken: cellen zijn rechthoekig en liggen dicht bij elkaar.
Zenuwweefsel: in organen van het zenuwstelsel: hersenen, ruggenmerg en zenuwen. De
zenuwcellen geven informatie door. Hierdoor hebben ze vertakte uitlopers die een netwerk vormen.
Spierweefsel: bestaat uit langgerekte cellen die kunnen samenwerken.
Bindweefsel: geeft steun en vorm aan organisme en organen. Verbindt lichaamsdelen en vult
ruimten tussen organen op. De cellen van het bindweefsel zelf liggen verder uit elkaar met
daartussen vezels en tussencelstof. Vezels kunnen stevig of elastisch zijn, of een netwerk vormen.
Type vezel + dichtheid bepalen functie van het bindweefsel. Voorbeelden: grote slagaders hebben
veel elastische vezels. Kraakbeen en been bestaat uit bindweefsel dat steunweefsel heet.
Tussencelstof
Weefselcellen liggen niet tegen elkaar aan, er zit tussencelstof tussen. De soort hiervan wordt
bepaald oor de functie van het weefsel. Voorbeeld: celwand bij planten moet stevig zijn.
Beenweefsel: tussen de cellen kalkzouten en collageenvezels. Kalkzouten geven stevigheid.
Collageenvezels: lijmvormende vezels. Zorgt voor samenhang.
Kraakbeenweefsel: er liggen groepjes van 2 of 3 cellen tegen elkaar en daartussen zit het
tussencelstof. Bevat minder kalkzouten zodat het elastisch en buigzaam is. Kraakbeen zit op plekken
waar vervormingen kunnen plaatsvinden.
Vorm en functie
Er is een verband tussen de vorm en functie. Voorbeelden: dijbeen en scheenbeen zijn lange holle
beenderen. In de kop van een dijbeen bestaat het beenweefsel uit beenbalkjes met beenmerg. Deze
beenbalkjes lopen in de richting van de grootste kracht die op het bot worden uitgeoefend.
Dijbeenderen zijn licht en stevig.
Voet: heeft een gewelfde vorm, zodat je schokken kan opvangen en het gewicht gedragen kan
worden.
Dieren in het water: stroomlijnvorm, zorgt voor weinig weerstand.
Basisstof 3 Plantaardige en dierlijke cellen
Plantaardige en dierlijke cellen
Er zijn veel verschillen en overeenkomsten tussen de twee cellen.
Organel: elk deel van een cel met een eigen functie.
Celmembraan: buitenste laag van een cel. Bestaat voor het grootste gedeelte uit vetmoleculen.
Celwand: ligt bij planten om het celmembraan
Cytoplasma: inwendige van de cel. Bestaat uit grondplasma en allerlei organellen.
Grondplasma: bestaat uit water en opgeloste stoffen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rvdbroek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,14. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen