Hoofdstuk 7
Par. 71 Historische achtergrond 1945-1975
Kenmerken naoorlogs Europa
Koude oorlog → tussen vs en rusland, er was een angst voor de inzet van nucleaire
wapens van de sovjet unie (kapitalistisch westblok, communistisch oostblok)
Dekolonisatie → derde wereldlanden maken zich los van de koloniale overheersers
Nederland raakte Indië kwijt. Het was een grote schok omdat Nederland van een wereldmacht
een klein Europees land werd
Verzuiling en ontzuiling (va circa 1960) = ontkerkelijking, secularisatie
Katholieken, hervormden, gereformeerden, socialisten, communisten
Er was ipv een nieuw tijdperk, vooroorlogse verzuiling ontstaan na de oorlog
Begin 20e eeuw de eerste feministische golf: ging om politieke gelijkheid (Aletta Jacobs)
Jaren 60 tweede feministische golf: Eisen zoals economische gelijkheid en het doorbreken van
rollenpatroon
Veel kunst wat voor de oorlog (interbellum) tot stand kwam, keerde terug = neomodernisme
Jaren zestig:
Veel protesten en verzet: stakingen en jongeren rellen zoals
- Nozems, provo’s en hippies: verschil in wel/niet ludiek (zonder geweld) en wel/niet
geëngageerd (maatschappelijk betrokken)
● Nozems en hippies wel ludiek, provo’s niet ludiek
● Nozems niet geëngageerd, hippies en provo’s wel
Par. 73 Literatuur
Na de oorlog: Wederopbouw en conservatisme
→ men greep terug op de periode van voor de oorlog → gevolg = existentialisme
Jongeren hoopten op veranderingen na de oorlog maar alles bleef hetzelfde.
Kenmerken existentialisme (pessimistische stroming) = Authentiek, betrokken, geëngageerd,
individuele vrijheid, verantwoordelijkheid en subjectiviteit wordt vooropgesteld. Het
existentialisme beschouwt iedere persoon als een uniek wezen, die verantwoordelijk voor eigen
daden en eigen lot. De mens is een slachtoffer voor omstandigheden maar tegelijkertijd zelf
verantwoordelijk
Geëngageerd: anarchisme en communisme waren populair
Literatuur taboes (homoseksualiteit) werden doorbroken doordat mensen er tegen in gaan =
geëngageerde literatuur
Drie veranderingen in de literatuur en maatschappij die bij hebben gedragen aan de
afbrokkeling van de invloed van existentialisme
- ik tijdperk: minder betrokken bij de wereld maar bij jezelf
Roman noir: sombere, ‘zwarte’ romans waarin het leven uitzichtloos is + dat de mens hulpeloos
ronddwaalt in een chaotische wereld
Absurdisme: de literatuur waarin de mens gevangen zit in zinloze en onverklaarbare situaties
, Par. 74 Willem Frederik Hermans
Beïnvloedt door existentialisme
Hermans slaagde erin om veel mensen tegen zich in het harnas te jagen.
1. Door het boek ik heb altijd gelijk → daarin worden katholieken belachelijk
gemaakt en werd Hermans beschuldigt
2. Pc hooft prijs geweigerd
Het belangrijkste thema van De donkere kamer van Damocles =
De mens is een wezen dat geen echte greep op de werkelijkheid heeft.
Veel van Hermans’ boeken spelen zich af in de oorlog. Drie titels die in je boek genoemd
hebben het thema ‘de wereld is een chaos’ (een belangrijk existentialistisch kenmerk!) verwerkt:
1. De donkere kamer van Damokles: zijn personages zwalpen rond in een vijandige
omgeving. Hun situatie is uitzichtloos.
2. De tranen der acacia's - duits verzet
3. Ik heb altijd gelijk - hoofdpersoon keert terug uit Oost Indië en merkt op dat de wereld
helemaal vol is en er eigenlijk geen plaats meer is voor hem
Hermans’ wereldbeeld is pessimistisch. Dat blijkt uit een diepgeworteld wantrouwen tegen
mensen en denksystemen die een recept hebben om de wereld te verbeteren
Pessimistische wereldbeeld volgens Hermans: dat de mens zichzelf niet eens kent, en ook de
wereld niet en toch richten we ellende aan.
Hermans heeft een dualistische verhouding met zijn hoofdpersonen. De hoofdpersonen kunnen
Hermans wél maar toch ook niet zijn.
Wel: wantrouwen en cynisch
Niet: hermans zn visie wordt niet gegeven maar de visie van de hoofdpersoon zelf
Par. 75 Gerard Reve
Beinvloedt door existentialisme
Thema van De avonden = De totale verveling van Frits van Egters en zijn afkeer van het milieu
waarin hij opgroeit.
Waarom past dit boek zo goed in de naoorlogse periode?
Boek past in naoorlogse periode omdat het boek autobiografisch is en in pessimistische tijd
afspeelt. Het boek blijf negatief, daarom wijkt het boek af van de gangbare literatuur uit de
naoorlogse periode
Uit het boek de ondergang van de familie boslowits zijn vele fragmenten soms letterlijk
ontleend.
Na zijn terugkeer uit Engeland vindt de ontwikkeling in het werk van Reve van roman naar
reisbrieven plaats.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irenevandriel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.