Samenvatting
Samenvatting Systeem aarde hoofdstuk 3
- Vak
- Aardrijkskunde
- Niveau
- HAVO
Dit is een samenvatting van systeem aarde hoofdstuk 3
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 3 klimaat en landschap zones3.1 de atmosfeer: een omhulsel van gas
De toestand van de dampkring op een bepaald moment en voor een klein gebied noem je het weer
De atmosfeer werd gevormd toen de aarde na haar ontstaan 4,6 miljard jaar geleden, begon af te
koelen. In de loop van de tijd ontstond een gasvorming omhulsel dat de aarde als een deken bedekt.
De zwaartekracht zorgt ervoor dat de gassen niet verdwijnen in de ruimte. De samenstelling van de
atmosfeer is uniek en verschilt nogal met die van andere planeten in ons zonnestelsel. De atmosfeer
is opgebouwd uit vier lagen. De lagen worden van elkaar gescheiden door ‘pauzes’. Dit zijn hoogtes
waarop de temperatuur toeneemt of juist afneemt. De onderste laag wordt de troposfeer genoemd.
Deze laag is bij de polen 9 kilometer dik en bij de evenaar 12 kilometer. Gemakshalve kun je stellen
dat met elke 100 meter die je in de troposfeer stijgt, de temperatuur daalt met 0,6 ˚C. dit noem je de
temperatuurgradiënt. Afwijkingen van de gemiddelde temperatuurgradiënt hangen af van de
luchtvochtigheid. Hoe droger de lucht, hoe groter de temperatuurgradiënt. Vanaf de tropopauze
omhoog blijft de temperatuur 10 kilometer constant. Dan wordt het langzamerhand warmer en is
het 0˚C in de stratopauze. De laag tussen de tropopauze en de stratopauze heet de stratosfeer. De
stratosfeer bevat veel ozongas. Dit gas filtert de voor mens schadelijke ultraviolette straling van het
zonlicht. Door de opname van de ozon wordt de stratosfeer warm. Ten slotte zijn er nog de
mesosfeer en de thermosfeer. De meeste meteorieten die op de aarde afkomen, beginnen in de
mesosfeer te verbranden en zijn op een hoogte van 25 kilometer uiteengevallen. De thermosfeer
bevat minder dan 1% van de atmosferische gassen.
De aarde maakt deel uit van het planetenstelsel waarvan de zon het stralende middelpunt is.
Aangezien de aarde niet voortdurend warmer of kouder wordt, moet er een evenwicht bestaan
tussen de hoeveelheid straling die de aarde bereikt en de hoeveelheid straling die de atmosfeer weer
verlaat. Dit heet stralingsbalans of energiebalans. Van de energie van de zon die de atmosfeer
bereikt, wordt 20% door de wolken weerkaats en 4% door het aardoppervlak. Samen met de 6% die
wordt verstrooid door de gasdeeltjes, bedraagt de albedo 30%. In de troposfeer wordt nog eens 23%
van de energie door de wolken en door waterdamp en andere gassen geabsorbeerd
De hoeveelheid straling die een bepaald gebied op aarde ontvangt, is afhankelijk van de
breedteligging, de albedo en de gesteldheid van het aardoppervlak. Het verschil tussen land en zee
speelt ook een rol. Water wordt langzamer warm en koud dan land. Dit heeft vier oorzaken:
- Het zonlicht kan dieper in het water doordringen dan in het land
- Doordat water in beweging is, wordt de warmte beter verdeeld dan op het land
- Het kost meer energie om water een graad in temperatuur te laten stijgen dan land
- Bij verdamping van water gaat energie uit het water naar de dampkring. Boven land is de
verdamping natuurlijk veel lager
3.2 warmtetransport door wind en zeestromen
In de koude kolom is de soortelijke massa van de lucht door het krimpen toegenomen en daalt de
lucht, de luchtdruk, aan het aardoppervlak neemt toe en neemt de luchtdruk van de warme kolom
af. Er ontstaat aan het aardoppervlak een gebied met een overschot aan lucht, een hogedrukgebied,
en een gebied met een tekort aan lucht een lagedrukgebied
De winden die het hele jaar uit oostelijke richting van de subtropische hogedrukgebieden aar de
evenaar waaien heten passaten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimkleeven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen