Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 1.
1.1
De eerste mensen -> nomadisch bestaan
Bestaanwijze: jagen en verzamelen
Homo habilis eerste mens, homosapiens (afrika)
Nomaden: trekken rond in gebieden, leven in tijdelijke kampen -> gebied uitgeput ->
trekken verder
Groepen van 20-30 mensen, weining bezit
Amper sociale verschillen -> wel taakverdeling (man jagen, vrouw verzamelen)
Prehistorie voor uitvinding schrift (wel grotschilderingen)
De eerste boeren
Niet helemaal duidelijk waarom, maar -> er was wel meer voedselzekerheid
12.000 v.Chr.: einde laatste ijstijd Midden-Oosten -> vruchtbaar gebied door veel
regen -> nomaden vestigen zich voor langere tijd (vruchtbare halve maan).
Klimaatverandering: koud en droog -> gedwongen zelf voedsel te verbouwen ->
gebeurde wereldwijd (vooral Midden-Oosten) steeds meer.
Nieuwe levenswijze -> revolutie
Uitvinding landbouw = overschakeling tot sedentair bestaan
Gevolgen? ->
Bevolkingsgroei door grotere voedselproductie en hoger geboortecijfer
Sedentair bestaan zorgde voor veeteelt 7500 v.Chr. (voor vlees en bijproducten)
Nieuwe technieken en materialen
Vooruitgang?
Ja, MAAR ook nadelen (vooral voor de eerste boeren)
Ongezonder (ondervoeding door monocultuur, infectieziekten vee, rugklachten door
landarbeid)
Lagere gemiddelde lengte en leeftijdsverwachtingen
Sociale ongelijkheid: verschillen tussen boeren in rijkdom, macht en aanzien ->
sociale hiërarchie
1.2
Eerste steden
In Soemerië, zuid-Mesopotamië, rond 3300 v.Chr.
Vruchtbare grond door slib uit rivieren (Tigris, Eufraat) -> aanleg nederzettingen
Arbeidsverdeling en hiërarchie
Stedelijke gemeenschap = nieuwe soort samenleving
Specialisatie andere activiteiten -> ontstaan beroepen
Handelswaar -> koopman (welvarend, invloedrijk)
Ontstaan arbeidsverdeling, maar ook sociale lagen: boeren, koopmannen, priesters,
etc.
Behoeftes bestuurders -> orde handhaven, stad beschermen tegen vijanden en
irrigatiesystemen laten onderhouden.
Opkomst koning (erfelijk), met hulp ambtenaren: taken -> administratie, wetten
opstellen, belasting onderhouden.
Verstedelijking buiten Soemerië
, Egypte, ook vruchtbare gebieden -> complexe stedelijke gemeenschappen (ook in
China, Peru, India, Mexico)
Kort, onafhankelijk achter elkaar ontwikkeld
Ontwikkeling schrift
3300 v.Chr. = nodig om de stad te besturen: belasting bijhouden, loon afschrijven,
etc.
Stap 1. Kleien voorwerpjes als geheugensteuntjes
Stap 2. Vervanging door symbolen(cijfers): aantal+soort goederen kerven in
kleitabletten
Stap 3. Toevoeging symbolen voor klanken (registratie namen) -> alle uitspraken nu
leesbaar!
Stap 4. Vervanging door abstracte tekens (‘spijkers’)
Soemeriërs, Olmec(stam Mexico) en Chinezen zonder invloed buitenaf schrift
ontwikkeld: EINDE PREHISTORIE
Schrift kreeg later nieuwe functies -> ontstaan Soemerische en Egyptische literatuur
1.3
De vroegste staten -> centraal bestuur -> ambtenaren
Egyptisch rijk 3100 v.Chr.
Staat= begrensd, centraal bestuurd gebied
Staat heeft macht over: beslissingen, rechten, geweld(centraal bestuur, farao, hoge
ambtenaren hebben die macht)
Overheid heeft: geweldsmonopolie
Ambtenaren: irrigatiesystemen onderhouden, oogst voor farao
Loon voor ambtenaren (hoog), soldaten, arbeiders…
Risico? Coupplegers (machtsovername)
Babylonische rijk in Mesopotamië (staat pas na Egypte: 200 n.Chr.)
Macht en religie
Farao gezien als god (zoon zonnegod Re)
Polytheïsme in Egypte, geloof in leven na de dood (toelating tot dodenrijk o.b.v.
gedrag tijdens leven)
Farao -> eeuwige goddelijkheid (piramide: makkelijke opstijgplaats)
Belangrijkste taak farao: handhaven Mäat, kosmische orde+opperpriesterschap
Uitvoering religieuze rituelen met behulp van priesters
Farao beheerst hele economie: geen handelssteden, maar administratieve centra of
belangrijke tempelcomplexen
Verschillen Egypte en Mesopotamië
Overeenkomsten: religie (polytheïstisch), opperpriesters, de koningen (uitverkoren
door goden)
In Mesopotamië: geen beloning hiernamaals -> je komt in de grauwe onderwereld
Geen graftombes (of piramides), maar wel tempeltorens/zieggoerats -> centrum van
elke stad (bakstenen terrassen met tempel erop)
In Mesopotamië minder monumentale gebouwen -> geen hard gesteente, geen goed
bouwmateriaal en minder centraal bestuur.
Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 2
2.1
