Samenvatting
Samenvatting Begrippenlijst Filosofie H1-H11 Het Goede Leven & De Vrije Markt
Alle begrippen van dit nieuwe examenonderwerp van filosofie. H1-H11 (alles dus!)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
Voorbeeld 3 van de 21 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
2 beoordelingen
Door: kristelappels • 1 jaar geleden
Door: grevenanna • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
NKFILOSOFIE HET GOEDE LEVEN & DE VRIJE MARKT
Begrippenlijst
HOOFDSTUK 1
BEGRIPPEN UITLEG
ANIMAL De mens is als animal symbolicum. We gebruiken symbolen en tekens om te
SYMBOLICUM kunnen reflecteren. Dankzij taal en dankzij symbolen kunnen onszelf buiten
onszelf plaatsen.
MENS ALS De mens is het niet-vastgestelde dier. De mens is niet gebonden aan een
NIETVASTGESTELDE instinct, maar we kunnen kiezen. Volgens Nietzsche is de mens een ziek dier
DIER omdat hij last heeft van keuzestress.
ÜBERMENSCH De onafhankelijke mens die zijn eigen waarden schept, een pure
individualist.
HERENMORAAL De moraal van de onafhankelijke, sterke persoon die zijn eigen waarden
schept; waarden zijn zelfstandigheid, concurrentie, vitaliteit, trots.
SLAVENMORAAL De moraal van de zwakke, afhankelijke mensen; waarden zijn naastenliefde,
bescheidenheid, behulpzaamheid. (kuddemoraal)
BNP (BRUTO Wordt al jaren als indicator gebruikt om te kijken of een land het goed doet.
NATIONAAL Hoog BNP is echter niet gelijk het goede leven. Je kunt als land een hoog BNP
PRODUCT) hebben, maar bijv slecht onderwijs.
INSTITUTIES Gemeenschappen waarin mensen handelingspatronen delen waardoor die
mensen samen iets kunnen realiseren dat ze individueel niet zouden
kunnen. Of geheel van regels en praktijken die het interactieve verkeerd
regelt zonder mensen samen te bereiken. Tastbare instituties ➛ scholen
Informele instituties ➛omgangsvormen en morele regels
NOODZAKELIJKE Zonder deze voorwaarde kan x niet het geval zijn.
VOORWAARDE
VOLDOENDE Een voorwaarde waardoor je iets kunt identificeren.
VOORWAARDE
STEADY STATE Een sociaaleconomisch systeem dat gericht is op stabiliteit, zelfvoorziening en
ECONOMY behoud van de heersende orde (vs. groei en uitbreiding).
COLLECTIVISME Inrichten van de samenleving waarbij individualiteit/ subjectiviteit opgeheven
wordt ten gunste van het geheel
KRITIEK OP DEMOCRATIE Een democratie werkt alleen als het volk in staat is om voor het
algemeen belang te kiezen. Als de meeste mensen alleen hun lust en
eigenbelang nastreven zijn de beslissingen van een democratie niet
op wijsheid gebaseerd.
STAAT ALS SPIEGEL VAN De Staat moet net zo ingericht worden als de ziel: het
DE ZIEL denkendeschouwende deel (de koning-filosoof) moet leidinggeven
aan het thymotisch-eerzichtige deel (strijders/ wachters) en het
vegatiefverlangende deel (werklieden/ boeren).
UTOPIE Een perfecte samenleving, want iedereen heeft zijn/ haar plek en kan
hierdoor goed samenwerken.
DYSTOPIE Ieders gehele leven staat in dienst van het collectief. Er is geen
keuzevrijheid.
,NK
HOOFDSTUK 2
BEGRIPPEN UITLEG
REDE, DEUGD EN Vanuit een voortreffelijk karakter (deugd) weet een verstandig mens
HANDELEN ALS (rede, praktisch inzicht) in elke situatie de juiste afweging te maken
WERKELIJKHEID VAN DE (handelen) waardoor hij zijn ziel realiseert.
ZIEL
DEUGD De intentionele houding van waaruit een verstandig mens steeds het
juiste midden weet te bepalen.
EUDAIMONIA Geluk volgens Aristoteles; het geluk als hoogste doel waar mensen
naar streven.
De ziel die door de deugd (Arète) wordt gerealiseerd en optimaal
functioneert
ARÈTE Ziel.
PAIDEIA Opvoeding is cruciaal. Houding/ voortreffelijk karakter moet gevormd
worden.
KOSMOS Dat waar we ons in bevinden.
POLIS ALS Je hebt rechtvaardige wetten en vrienden (‘gelijken’) nodig
VOORWAARDE VOOR
GELUK (EUDAIMONIA)
STAATSVORMEN DIE Monarchie Þ tirannie
ONTAARDEN Aristocratie Þ oligarchie
Politeia Þ democratie
DIANOËTISCHE Intellectuele deugden die richting geven aan de ethische deugden
DEUGDEN (primair). Denk hierbij aan alles waardoor je goed kunt denken.
Primair want zij geven richting aan de ethische deugden.
(DENKENDE DEEL)
ETHISCHE DEUGDEN Het juiste midden tussen een te weinig en een te veel
(EMOTIONELE DEEL) (karakterhoudingen). Het gaat hierbij om hoe iemand met bepaalde
situaties omgaat en hoe iemand zich gedraagt. Het doel is telkens de
juiste handelingswijze te kiezen (eerlijkheid, moed, vriendelijkheid,
trots, etc.)
VOLMAAKTE DEUGD Alle ethische deugden + praktische wijsheid = rechtvaardigheid
(dikaiosyné)
WARE VRIENDSCHAP De deugdzame mens valt niet ten prooi aan tegenstrijdige. Is dit wel
MET ZICHZELF het geval? -> te weinig deugd ontwikkelt in zijn leven.
KARAKTERHOUDING VS. Van deze drie psychische verschijnselen kan alleen het karakter als
VERMOGENS/ EMOTIES goed of slecht beoordeeld worden; het gaat erom hoe je omgaat met
de emoties die je ervaart
HANDELEN De mens die afweegt (nadenken, beoordelen) over iets moreel goed of
fout is
ANIMAL RATIONALE De mens als redelijk dier
MENS ALS POLITIEK Als talig wezen kan de mens in dialoog treden en onderscheid maken
DIER/ZOOION tussen goed en fout
POLITIKON
, NK
RECHTVAARDIGE MENS Geluk = gelukt zijn (eudaimonia)
DIE RECHTSVAARDIG De rede (logos) stelt dat de mens in staat is om te handelen. Mens is
HANDELT (ARISTOTELES) een zoon logon echon: een dier met rede.
Deugd (arète) maakt het mogelijk om goed te kunnen handelen. Een
deugd is een goede karaktereigenschap zoals moed.
Handelen (energeia) is het in zijn werking zijn van de ziel krachtens de
deugd.
Logos à arète à energeia (hebt dit nodig voor geluk).
Geluk (eudaimonia) is het verwerkelijken (energeia) van de ziel, vanuit
onze deugden (arète) die we vanuit ons redelijk nadenken (logos) in
praktijk hebben kunnen brengen.
Makkelijk:
1. Weet wat hij doet (rede -> logos)
2. Kiest bewust (deugd -> logos)
3. Kiest de handeling omwille van jezelf (handelen -> energeia)
DE DEUGD VAN EEN Kunnen besturen en bestuurd kunnen worden, gericht op het welzijn
BURGER (VRIJ MAN) van de polis als geheel.
RELEVANTIE Ook in onze tijd is het belangrijk dat burgers zorgdragen voor de
DEUGDETHIEK VOOR gemeenschap (of dat CEO’s handelen met het oog op de
ONZE TIJD medewerkers en de omgeving)
HOOFDSTUK 3
BEGRIPPEN UITLEG
‘KLASSIEKE’ Matigheid, moed, bezonnenheid, rechtvaardigheid.
KARDINALE Deze gaan uit van fundamentele ongelijkheid (hiërarchie)
DEUGDEN
THEOLOGALE De deugden geloof, hoop en liefde ontvangt men uit genade van God als men
DEUGDEN zich op God richt; liefde is de hoogste deugd.
Theologale deugden stellen de mens in staat om de ziel af te stemmen op
het komende Koninkrijk van God (hiernamaals). Iedereen even goed in staat
om dit te bereiken (geen hiërarchie).
God geeft ze, je moet ze verder ontwikkelen.
- Geloof: Het vermogen om sporen te zien van Gods koninkrijk;
goedheid zien in slechte omstandigheden.
- Hoop: Vermogen en de wil om kansen te zien om het goede te laten
groeien; doorzettingsvermogen.
- Liefde: Vermogen om jezelf in te zetten voor het welzijn en de bloei
van anderen. De hoogste deugd.
HET KONINKRIJK Het hiernamaals.
VAN GOD
VERHOUDING De klassieke, kardinale deugden kan men eigen maken door te opvoeding en
THEOLOGALE EN oefenen (paideai), de theologale deugden ontvangt men als een gift van God
KLASSIEKE
KARDINALE
DEUGDEN
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nk18092. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen